(Xây dựng) - Thời gian qua, tỉnh Tây Ninh đã quy hoạch, triển khai nhiều dự án trọng điểm nhằm tạo cú huých cho sự phát triển kinh tế khu vực biên giới, trong đó việc thúc đẩy kinh tế cửa khẩu là một trong những định hướng quan trọng trong việc phát triển kinh tế - xã hội của địa phương cũng như khu vực.

Xây dựng và phát triển con đường giao thương Việt Nam - Campuchia - Lào

Tây Ninh có đường biên giới dài gần 234 km tiếp giáp với 3 tỉnh thuộc Vương quốc Campuchia (Svay Rieng, Prey Veng, Tboung Khmum). Trên địa bàn tỉnh hiện có 16 cửa khẩu (3 cửa khẩu quốc tế: Mộc Bài, Xa Mát, Tân Nam; 3 cửa khẩu chính: Chàng Riệc, Kà Tum, Phước Tân và 10 cửa khẩu phụ).

Tây Ninh có vị trí địa lý đặc biệt, là địa phương có đường giao thông bộ ngắn nhất kết nối TP. Hồ Chí Minh và các tỉnh miền Ðông Nam Bộ với các tỉnh của Campuchia và miền Nam Lào qua cửa khẩu quốc tế Xa Mát (Tây Ninh). Vì vậy, việc xây dựng và phát triển con đường giao thương Việt Nam - Campuchia - Lào qua cửa ngõ Tây Ninh rất quan trọng, đem lại hiệu quả kinh tế cho cả ba nước.

Khu Kinh tế cửa khẩu quốc tế Mộc Bài.

Nghị quyết số 05-NQ/TU ngày 11/7/2022 của Tỉnh uỷ Tây Ninh về phát triển thương mại biên giới tỉnh Tây Ninh đến năm 2025, định hướng đến năm 2030, quan điểm của tỉnh nêu rõ, phát triển thương mại biên giới nhằm phục vụ mục tiêu thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội của địa phương, đồng thời đóng góp quan trọng cho sự phát triển kinh tế - xã hội của cả Vùng kinh tế trọng điểm phía Nam.

Theo đó, phát triển thương mại biên giới phải trở thành động lực và nhân tố quan trọng cho phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh Tây Ninh và Vùng kinh tế trọng điểm phía Nam.

Mục tiêu chung của tỉnh là đến năm 2030, thương mại biên giới là động lực cho phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh Tây Ninh. Phấn đấu đưa Tây Ninh trở thành điểm trung chuyển hàng hoá xuất nhập khẩu của vùng Kinh tế trọng điểm phía Nam sang thị trường Campuchia, Lào, Thái Lan và ASEAN.

Nắm bắt được điều đó, thời gian qua, tỉnh Tây Ninh đã quy hoạch, triển khai nhiều dự án trọng điểm nhằm tạo cú huých cho sự phát triển kinh tế khu vực biên giới.

Trong đó, việc đầu tư xây dựng hoàn chỉnh hạ tầng cơ sở Khu kinh tế cửa khẩu Mộc Bài là một trong những điểm nhấn. Hoạt động này góp phần mở rộng không gian phát triển cho Thành phố Hồ Chí Minh nói riêng, vùng Đông Nam Bộ nói chung gắn với củng cố quốc phòng - an ninh và đối ngoại của quốc gia.

Khu Kinh tế cửa khẩu Mộc Bài, thuộc huyện Bến Cầu, tỉnh Tây Ninh, là 1 trong 8 Khu kinh tế cửa khẩu trọng điểm đã được Chính phủ lựa chọn để tập trung đầu tư phát triển từ nguồn ngân sách nhà nước giai đoạn 2016-2020 và giai đoạn 2021-2025.

Theo Ban Quản lý Khu Kinh tế tỉnh Tây Ninh, với tiềm năng, lợi thế cùng vị trí chiến lược, Tây Ninh được Chính phủ thành lập 2 Khu Kinh tế cửa khẩu là Mộc Bài và Xa Mát; trong đó, Khu Kinh tế cửa khẩu Mộc Bài được được thành lập tháng 10/1998 có diện tích 21.284ha nằm trên địa bàn huyện Bến Cầu và thị xã Trảng Bàng.

Cửa khẩu quốc tế Mộc Bài không chỉ là cửa ngõ của Tây Ninh trong việc phát triển giao lưu thương mại với Campuchia mà còn giữ vai trò quan trọng trong xây dựng, phát triển kinh tế hướng ngoại, trở thành trung tâm thương mại quốc tế, thực hiện chương trình hợp tác Tiểu vùng sông Mekong trong chiến lược phát triển kinh tế ở phía Nam Việt Nam.

Xã Biên Giới (huyện Châu Thành, tỉnh Tây Ninh).

Quy hoạch Khu kinh tế cửa khẩu Xa Mát là đầu mối giao thương với Campuchia

Khu kinh tế cửa khẩu Xa Mát, tỉnh Tây Ninh được UBND tỉnh phê duyệt Quy hoạch chung tại Quyết định số 130A/QĐ-UBND ngày 23 tháng 02 năm 2005 có thời gian thực hiện đến năm 2020.

Đến nay, Khu kinh tế cửa khẩu Xa Mát đã có nhiều thay đổi về tình hình kinh tế - xã hội, hệ thống hạ tầng kỹ thuật, không gian phát triển và các định hướng phát triển. Để xác định những mục tiêu phát triển mới phù hợp với định hướng chiến lược của quốc gia, vùng Đông Nam Bộ, vùng kinh tế trọng điểm phía Nam và của tỉnh Tây Ninh, ngày 22/3/2024, tại kỳ họp thứ 11, HĐND tỉnh Tây Ninh khóa X, nhiệm kỳ 2021-2026 đã biểu quyết thông qua Nghị quyết về Nhiệm vụ điều chỉnh quy hoạch chung xây dựng Khu kinh tế cửa khẩu Xa Mát, tỉnh Tây Ninh đến năm 2045.

Cửa khẩu Xa Mát, Tây Ninh.

Theo đó, phạm vi nghiên cứu lập điều chỉnh quy hoạch chung xây dựng Khu kinh tế cửa khẩu Xa Mát, tỉnh Tây Ninh đến năm 2045 được giữ nguyên theo Quyết định số 186/2003/QĐ-TTg ngày 11/9/2003 của Thủ tướng Chính phủ. Quy mô lập điều chỉnh quy hoạch chung xây dựng Khu kinh tế cửa khẩu Xa Mát, tỉnh Tây Ninh đến năm 2045 là tổng diện tích tự nhiên theo địa giới hành chính của hai xã Tân Lập và Tân Bình thuộc huyện Tân Biên, tỉnh Tây Ninh khoảng 34.890 ha, với phía Bắc và phía Tây giáp biên giới Việt Nam - Campuchia, phía Đông giáp xã Thạnh Bình và xã Thạnh Bắc thuộc huyện Tân Biên, phía Nam giáp xã Thạnh Tây và xã Hòa Hiệp thuộc huyện Tân Biên. Thời hạn quy hoạch ngắn hạn là đến năm 2030, dài hạn đến năm 2045.

Mục tiêu phát triển Khu kinh tế cửa khẩu Xa Mát trở thành động lực tăng trưởng kinh tế của tỉnh Tây Ninh, phù hợp Chiến lược phát triển kinh tế cửa khẩu Việt Nam; tuân thủ các chủ trương, định hướng về phát triển kinh tế - xã hội, phân bố dân cư và tổ chức lãnh thổ của quy hoạch quốc gia, quy hoạch vùng Đông Nam Bộ và quy hoạch tỉnh Tây Ninh, đáp ứng các yêu cầu phát triển mới. Phát huy các tiềm năng, thế mạnh đặc thù của khu kinh tế cửa khẩu quốc tế; đẩy mạnh phát triển thương mại, dịch vụ và du lịch sinh thái...