(Xây dựng) – Là đô thị đặc biệt, trung tâm kinh tế của cả nước nên Thành phố Hồ Chí Minh thường xuyên phải đối mặt với nhiều thách thức, trong đó có vấn đề chỗ ở cho người dân. Sau 47 năm kể từ ngày giải phóng hoàn toàn miền Nam thống nhất đất nước (30/4/1975 – 30/4/2022), bộ mặt đô thị Thành phố Hồ Chí Minh có nhiều thay đổi, chỗ ở người dân không ngừng được cải thiện. Tuy nhiên đến nay, đồ án điều chỉnh quy hoạch chung Thành phố Hồ Chí Minh đến năm 2040, tầm nhìn đến năm 2060 và Chương trình phát triển đô thị Thành phố Hồ Chí Minh đến năm 2030 vẫn chưa được phê duyệt dẫn đến khó khăn trong việc định hướng và xây dựng chỉ tiêu phát triển nhà ở tại từng khu vực.

Đường Võ Văn Kiệt được chỉnh trang xây dựng giúp người dân phát triển thêm nhiều nhà ở.

Kế hoạch phát triển nhà ở giai đoạn 2021-2025

Cuối năm 2021, UBND Thành phố Hồ Chí Minh đã phê duyệt kế hoạch phát triển nhà ở giai đoạn 2021-2025 và năm 2021, 2022. Theo đó, mục tiêu của kế hoạch này là tiếp tục thực hiện việc di dời nhà ở trên và ven kênh rạch, tổ chức lại cuộc sống dân cư tốt hơn; xây dựng mới, thay thế chung cư bị hư hỏng xuống cấp; nâng cấp các khu dân cư hiện hữu góp phần chỉnh trang và phát triển đô thị; tiếp tục xây dựng, phát triển các khu đô thị mới, các khu dân cư đồng bộ, văn minh, hiện đại. Nhất là xây dựng các dự án nhà ở xã hội cho thuê và nhà ở thương mại giá thấp giải quyết nhu cầu nhà ở cho công nhân lao động đang sống trong các khu nhà trọ, các đối tượng đang sống trên và ven kênh rạch hoặc các khu nhà ở chưa đảm bảo về điều kiện sinh hoạt và phòng chống dịch.

Theo kế hoạch này, Thành phố Hồ Chí Minh chia làm 4 khu vực phát triển gồm: khu trung tâm (quận 1 và 3), khu vực nội thành hiện hữu ( gồm 11 quận: 4, 5, 6, 8, 10, 11, Bình Thạnh, Gò Vấp, Phú Nhuận, Tân Bình và Tân Phú), khu nội thành phát triển (Thành phố Thủ Đức và quận 7, 12, Bình Tân) và khu vực ngoại thành (gồm 5 huyện: Bình Chánh, Hóc Môn, Nhà Bè, Củ Chi, Cần Giờ).

Các khu vực phát triển nhà ở riêng lẻ theo quy hoạch và thiết kế đô thị để đáp ứng nhu cầu về nhà ở, đồng thời xây mới hoặc cải tạo chỉnh trang đô thị đối với chung cư bị hư hỏng, xuống cấp cần đảm bảo hạ tầng kỹ thuật tương ứmg. Riêng khu vực ngoại thành phát triển nhà ở riêng lẻ theo quy hoạch để đáp ứng nhu cầu nhà ở trong quá trình đô thị hóa. Đồng thời, khuyến khích phát triển nhà ở theo dự án tại các thị trấn, khu dân cư nông thôn nơi đã có hạ tầng kỹ thuật kết nối đồng bộ với những tuyến giao thông chính.

Một góc khu vực trung tâm hiện hữu Thành phố Hồ Chí Minh.

Trong các khu vực thì phát triển nhà ở xã hội cũng được chú trọng quan tâm như khu vực nội thành hiện hữu có 2 dự án với 370 căn, khu nội thành phát triển có 10 dự án với trên 8.000 căn và khu vực ngoại thành kêu gọi phát triển 8 dự án với gần 9.600 căn.

Chỉ tiêu của kế hoạch này là tăng thêm 50 triệu m2 sàn, phấn đấu đến năm 2025 diện tích nhà ở bình quân đầu người tối thiểu là 23,5 m2/người, trong đó ở khu vực trung tâm hiện hữu là 25,6 m2/người, khu vực nội thành hiện hữu là 22,5 m2/người, khu vực nội thành phát triển là 23,9 m2/người và khu vực ngoại thành là 24,2 m2/người. Tổng diện tích đất cần cho phát triển nhà ở thương mại là trên 800ha và nhà ở xã hội là 173ha.

Theo báo cáo của Sở Xây dựng Thành phố Hồ Chí Minh thì đến cuối năm 2021 Thành phố phát triển thêm được 4 triệu m2 nhà ở, nâng diện tích nhà ở bình quân đầu người gần 21 m2/người. Năm 2022 phấn đấu tăng thêm 6,6 triệu m2 sàn nhà ở và nâng diện tích nhà ở bình quân đầu người tối thiểu là 21,2 m2/người. Trong đó ở khu vực trung tâm hiện hữu là 20,8 m2/người, khu vực nội thành hiện hữu là 20,9 m2/người, khu vực nội thành phát triển là 21,1 m2/người và khu vực ngoại thành là 21,9 m2/người.

Giải pháp nào để phát triển nhà ở bền vững

Ông Trần Hoàng Quân – Giám đốc Sở Xây dựng Thành phố Hồ Chí Minh cho biết: Theo kế hoạch phát triển nhà ở được duyệt thì đến năm 2025 thành phố dự kiến phát triển thêm gần 484.000 căn nhà ở, tương ứng khoảng 50,6 triệu m2 sàn. Để hoàn thành mục tiêu này, Sở Xây dựng đang tiến hành rà soát các dự án, quỹ đất và cùng các sở ngành tháo gỡ khó khăn vướng mắc cho các dự án phát triển nhà ở, đặc biệt là các dự án nhà ở xã hội, nhà ở cho công nhân thuê để khẩn trương đưa dự án vào khởi công xây dựng, đáp ứng nhu cầu về nhà ở cho người dân trên địa bàn.

Năm 2022, Sở Xây dựng tập trung rà soát, đẩy nhanh tiến độ thực hiện các thủ tục đầu tư của 18 dự án, trong đó có 10 dự án nhà ở xã hội và 2 dự án nhà lưu trú công nhân.

Ngoài ra, Sở Xây dựng cũng tham mưu cho Ủy ban nhân dân Thành phố về phương hướng giải quyết vướng mắc liên quan việc xác định nghĩa vụ tài chính phát sinh (nếu có) từ việc Thành phố không mua lại quỹ nhà ở, đất ở có mục tiêu tái định cư tại các dự án nhà ở thương mại trên địa bàn. Phối hợp với các sở, ngành liên quan hỗ trợ, đôn đốc, hướng dẫn Ủy ban nhân dân các quận thực hiện công tác di dời, tháo dỡ, đầu tư xây dựng mới thay thế các chung cư cũ cấp D. Rà soát quỹ đất 20% diện tích đất ở dành để xây dựng nhà ở xã hội tại các dự án nhà ở thương mại, khu đô thị mới trên địa bàn Thành phố… Qua đó, góp phần phục hồi kinh tế trong giai đoạn “bình thường mới” trên địa bàn Thành phố. Đồng thời, hướng dẫn các quận huyện tháo gỡ khó khăn bất cập trong phát triển nhà ở trên địa bàn.

Khu vực trung tâm phát triển còn dư địa nhiều để phát triển nhà ở.

Ông Vũ Chí Kiên - Phó Chủ tịch Ủy ban nhân dân quận Bình Tân cho biết, quận Bình Tân là quận có tốc độ đô thị hóa nhanh nên đến nay tổng diện tích nhà ở xây dựng được gần 30 triệu m2 sàn, diện tích nhà ở bình quân đạt 37,11 m2/người. Tuy nhiên, do phát triển nhanh dẫn đến việc dự báo và định hướng trong quy hoạch trước đây bị lạc hậu, có nhiều bất cập.

Do đó, để đạt được hiệu quả trong việc phát triển nhà ở cho người dân trên địa bàn quận Bình Tân trong thời gian tới, theo ông Kiên, quận Bình Tân cần: phát huy vai trò của cả hệ thống chính trị trong công tác tuyên truyền, vận động nhân dân, doanh nghiệp cùng tham gia thực hiện phát triển nhà ở cho người dân trên địa bàn quận Bình Tân giai đoạn 2021-2030; trong đó cần tập trung tăng cường lãnh đạo phát triển và quản lý nhà ở xã hội, nhà ở cho công nhân, người lao động trên địa bàn quận; tiếp tục rà soát, cập nhật, hoàn thiện các đồ án quy hoạch phân khu tỷ lệ 1/2000, chi tiết 1/500, thiết kế đô thị, làm cơ sở cho việc công khai thông tin các chỉ tiêu quy hoạch kiến trúc được nhanh chóng, thuận lợi.

Đồng thời, đẩy mạnh cải cách, đơn giản hóa các thủ tục thủ tục hành chính trong việc cấp phép xây dựng nhà ở riêng lẻ, để người dân cải tạo hoặc xây dựng mới nhà ở, cải thiện chỗ ở, nâng cao mức sống và thu nhập theo nhu cầu và khả năng; đẩy mạnh đầu tư xây dựng hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội trên địa bàn quận theo phân cấp và đảm bảo theo quy hoạch được duyệt, nhằm tạo điều kiện thuận lợi kêu gọi doanh nghiệp đầu tư phát triển nhà ở trên địa bàn.