(Xây dựng) - Trong quá trình đầu tư xây dựng Dự án Thủy điện Đắk Re tại xã Hiếu, huyện Kon Plông, tỉnh Kon Tum, chủ đầu tư là Công ty cổ phần Thủy điện Thiên Tân đã xảy ra nhiều sai phạm, buộc phải nộp vào tài khoản tạm giữ của Thanh tra Chính phủ hơn 21 tỷ đồng.

Dự án Thủy điện Đắk Re tại xã Hiếu, huyện Kon Plông, tỉnh Kon Tum do Công ty cổ phần Thủy điện Thiên Tân là chủ đầu tư - nơi xảy ra nhiều sai phạm.

Cụ thể, Thanh tra Chính phủ chỉ ra nhiều sai phạm tại Dự án Thủy điện Đắk Re như sau:

Theo Giấy chứng nhận đầu tư lần đầu (số 38121000014 ngày 05/5/2008): quy mô dự án 30MW, tiến độ thực hiện 2007 - 2010, tiền ký quỹ (theo Văn bản số 1133/UBND-TH ngày 12/6/2007 của UBND tỉnh Kon Tum) là 90.000 USD; điều chỉnh lần 1: quy mô dự án 60MW, tiến độ thực hiện 2011-2014, tiền ký quỹ là 180.000 USD; điều chỉnh lần 2: tiến độ thực hiện 2014 - 2017; điều chỉnh lần 3: tiến độ thực hiện 2007 - 2019, tiền ký quỹ phải nộp theo quy định của Luật đầu tư là 18.597,490 triệu đồng; điều chỉnh chủ trương đầu tư (Quyết định số 297/QĐ-UBND ngày 01/4/2020 của UBND tỉnh): tiến độ thực hiện 2007 - 2021, diện tích sử dụng đất 192,155ha (Kon Tum 171,609ha; Quảng Ngãi 20,546ha), tăng 17,110 ha.

Dự án được điều chỉnh tiến độ 4 lần với tổng thời gian điều chỉnh là 10 năm và thực tế dự án đã thực hiện trong 12 năm, đến nay vẫn dở dang nhưng Sở Kế hoạch và Đầu tư tỉnh Kon Tum không theo dõi, buông lỏng quản lý, giám sát đầu tư đối với dự án (11 tháng trước khi điều chỉnh dự án lần 1; 08 tháng trước khi điều chỉnh dự án lần 3; 16 tháng trước khi điều chỉnh quyết định chủ trương đầu tư).

Dự án đã triển khai thi công từ năm 2016 khi chưa đủ điều kiện khởi công là hành vi chiếm đất, vi phạm Khoản 1 Điều 12 Luật Đất đai 2013 và Luật Xây dựng 2014 nhưng cơ quan chức năng không có biện pháp xử lý là thể hiện sự buông lỏng quản lý đất đai, đầu tư, xây dựng.

Tại thời điểm thanh tra (Luật Đầu tư năm 2020 chưa có hiệu lực), dự án chậm tiến độ, đủ điều kiện thu hồi tiền ký quỹ, nhưng cơ quan chức năng không thu hồi tiền ký quỹ là thiếu trách nhiệm, không thực hiện đúng Văn bản số 1133/UBND-TH ngày 12/6/2007 của UBND tỉnh Kon Tum (tiền ký quỹ 2.895,12 triệu đồng), vi phạm quy định tại Điều 27 Nghị định 118/2015/NĐ CP (tiền ký quỹ 18.597,490 triệu đồng); yêu cầu chủ đầu tư nộp về tài khoản tạm giữ của Thanh tra Chính phủ với tổng số tiền là 21.492,61 triệu đồng.

Trụ sở Công ty cổ phần Thủy điện Thiên Tân tại huyện Kon Plông, Kon Tum.

Việc UBND tỉnh ban hành quyết định giao đất, cho thuê đất để thực hiện dự án khi chủ đầu tư không thực hiện ký quỹ là vi phạm điểm b Khoản 3 Điều 58 Luật Đất đai 2013. Mặt khác, theo Giấy chứng nhận đầu tư, diện tích sử dụng đất là 175,045ha (Kon Tum 146,19ha, Quảng Ngãi 28,855ha), đến ngày 11/11/2019 UBND tỉnh Kon Tum giao đất, cho thuê đất 171,61ha (tăng 25,42ha so với Giấy chứng nhận đầu tư) là việc làm tuỳ tiện, vi phạm khoản Điều 52 Luật Đất đai 2013, thể hiện sự buông lỏng quản lý về quản lý đất đai, đến ngày 01/4/2020 UBND tỉnh mới điều chỉnh chủ trương đầu tư (Quyết định số 297/QĐ-UBND), có dấu hiệu hợp thức hóa cho việc cho thuê đất vượt nhu cầu của dự án.

Khi điều chỉnh quy mô (30MW lên 60MW), diện tích dự án (175,045ha lên 192,155ha), xhủ đầu tư không lập lại Báo cáo đánh giá tác động môi trường (ĐTM) nhưng cơ quan chức năng không có biện pháp xử lý là vi phạm điểm b, c Khoản 1 Điều 20 Luật Bảo vệ môi trường 2014, khoản 6 Điều 1 Nghị định 40/2019/NĐ-CP ngày 13/5/2019 (sửa đổi, bổ sung Điều 15 Nghị định 18/2015/NĐ-CP ngày 14/02/2015) và chủ đầu tư khi thi công kênh thông hồ đã trực tiếp đỗ thải tại 02 vị trí thuộc thôn 1 xã Hiếu, huyện Kon Plông không đúng quy định (vị trí đổ thải là đất rừng và đất nương rẫy của các hộ dân), với khối lượng tạm tính khoảng 110.513 tấn. Hành vi vi phạm của chủ đầu tư cần phải được UBND tỉnh chỉ đạo xác định khối lượng chính xác, xử phạt hành chính theo quy định tại Nghị định số 155/2016/NĐ CP ngày 18/11/2016, Nghị định số 55/2021/NĐ-CP ngày 24/5/2021 của Chính phủ và nộp số tiền này về tài khoản tạm giữ của Thanh tra Chính phủ. Đồng thời, yêu cầu Chủ đầu tư khắc phục hậu quả, trả lại nguyên trạng ban đầu và báo cáo kết quả thực hiện về Thanh tra Chính phủ.

Ngoài ra, quá trình thực hiện dự án chủ đầu tư còn có một số vi phạm như: chiếm dụng đất trái phép để thi công: đường dây điện 22 KV từ nhà máy tới đập trên đất rừng (chưa được chuyển đổi), khoảng 147 mỏng trụ (4m3/01 móng) khi chưa được cho thuê đất và cấp phép xây dựng; công trinh ngầm (cửa nhận nước và tuyến đường hầm dẫn nước), chưa được cho thuê đất; chiếm dụng đất làm bãi trữ đã số 1, 2 và thi công ống dẫn nước từ vị trí lòng hồ 3 để dâng nước về Kênh thông hồ (nằm trong lòng dòng chảy của Suối Đăk So Rach), vi phạm Khoản 1 Điều 12 Luật Đất đai 2013.

Như vậy, Công ty cổ phần Thủy điện Thiên Tân phải nộp vào vào tài khoản tạm giữ của Thanh tra Chính phủ 21.492,61 triệu đồng và một khoản tiền (ngành chức năng chưa xác định cụ thể số tiền) nộp phạt vi phạm hành chính do đổ thải ra môi trường với khối lượng tạm tính khoảng 110.513 tấn chất thải.