Kỳ II: Đâu là rào cản trong phát triển công trình xanh?

(Xây dựng) - Tại Việt Nam, hiện nay một số doanh nghiệp hào hứng tham gia phát triển CTX. Với rất nhiều doanh nghiệp khác, đang còn chưa xem trọng việc phát triển CTX hẳn sẽ phân vân: Phát triển CTX có lợi gì? Một số doanh nghiệp khác, tuy đã có quan tâm CTX nhưng lại “quá ngại” trước những rào cản hiện hữu.

Công trình trụ sở Tập đoàn Viettel đạt chứng nhận CTX LEED Gold.

Phát triển CTX được lợi như thế nào

Như đã đề cập, việc phát triển CTX chính là thúc đẩy chuyển đổi xanh ngành Xây dựng nói riêng, chuyển đổi xanh nền kinh tế Quốc gia nói chúng và hiện thực hóa cam kết của Chính phủ tại COP 26 về phát thải dòng bằng 0 vào năm 2050. Thế nên sẽ không là “đao to búa lớn” khi một số đại diện chủ đầu tư đề cập đến ý nghĩa lớn lao trong phát triển CTX.

Đơn cử, tại buổi lễ đón nhận chứng nhận CTX LOTUS Bạch kim cho công trình Ngôi nhà xanh Một Liên hợp quốc (GOUNH), năm 2017, khi đó, ông Kamal Malhotra - Điều phối viên Thường trú Liên hợp quốc, Chủ tịch HĐQT GOUNH nhấn mạnh: Ngôi nhà xanh Liên hợp quốc tại Hà Nội được đầu tư với mục tiêu quan trọng là xây dựng một mô hình thể hiện khả năng tồn tại của các tòa nhà bền vững sáng tạo ở Việt Nam. Với cam kết hỗ trợ Việt Nam trong việc thực hiện Chương trình Nghị sự 2030 về Phát triển bền vững, GOUNH đã giúp và tiếp tục thực hiện Mục tiêu 7 của các Mục tiêu Phát triển Bền vững (SDGs), thúc đẩy quá trình chuyển đổi sang "năng lượng phù hợp, đáng tin cậy, bền vững và hiện đại”.

Gần đây hơn, khi chia sẻ lý do vì sao Viettel quyết định đầu tư công trình trụ sở Tập đoàn theo các tiêu chí xanh, đại diện Tập đoàn Viettel cho biết: Phát triển CTX sẽ góp phần giúp Việt Nam đạt được những mục tiêu phát triển bền vững do Liên Hợp Quốc đề ra, hiện thức hóa cam kết của Việt Nam với cộng đồng quốc tế.

Việc thiết kế và phát triển CTX không chỉ giúp Tập đoàn Viettel sử dụng năng lượng tiết kiệm, hiệu quả; quản lý chặt chẽ việc lãng phí nguồn nước, điện và không khí; giúp tiết kiệm chi phí trong quá trình vận hành. Quan trọng hơn nữa, việc phát triển CTX sẽ góp phần nâng cao nhận thức về ảnh hưởng của môi trường xây dựng tới thay đổi khí hậu, hệ thống môi sinh, sức khỏe và sự phát triển kinh tế cộng đồng… “Đầu tư phát triển CTX là đầu tư cho tương lai”,vị đại diện Tập đoàn Viettel nhấn mạnh.

Lặng lẽ theo đuổi phát triển các dự án xanh ngay từ những ngày đầu doanh nghiệp thành lập, đến nay công ty HUDLAND thuộc Tổng công ty HUD cũng đã sở hữu 3 dự án, CTX, ở 3 phân khúc nhà ở khác nhau, cao cấp – trung cấp - nhà ở xã hội giá rẻ.

Ông Vũ Tuấn Linh - Phó Giám đốc Công ty HUDLAND cho biết: HUDLAND nhận thức rõ việc đầu tư vào các dự án xanh là giải pháp phát triển bền vững, giúp giảm lượng khí thải, tiết kiệm năng lượng và tài nguyên, góp phần bảo vệ môi trường, giảm thiểu tác động tiêu cực của công trình đến tự nhiên… Do vậy, HUDLAND đã xác định trong định hướng chiến lược của đơn vị là luôn nhất quán trong việc phát triển các dự án xanh, CTX… giúp cư dân các dự án có một môi trường sống an lành, thoải mái và gắn kết…

Tượng tự, ông Hà Tất Thắng - Phó Tổng Giám đốc Capital House cũng cho biết: Capital House hướng tới phát triển công trình NOXH đạt đủ các tiêu chuẩn về CTX, có chứng nhận về CTX, tạo điều kiện cho những người dân hạn chế về điều kiện kinh tế có thể dễ dàng tiếp cận được các CTX.

Ông Nguyễn Minh Hà - Phó Giám đốc Ban Nghiên cứu và Phát triển, Công ty Cổ phần Đầu tư Văn Phú – Invest thì cho biết: Về mặt tổng thể và dài hạn, đầu tư CTX chắc chắn đem lại nhiều lợi ích, không chỉ cho khách hàng mà còn cho cả chủ đầu tư như tiết kiệm năng lượng tiêu thụ, tiết kiệm nước, tiết kiệm chi phí vận hành; nâng cao tính bền vững cho công trình thông qua việc sử dụng vật liệu thân thiện với môi trường…

Tùy phân khúc khách hàng, chủ đầu tư có thể áp dụng đầu tư CTX để tạo thêm giá trị gia tăng cho sản phẩm bất động sản, từ đó có giá bán tốt hơn. Đây đồng thời cũng là chìa khóa để khai thác truyền thông thương hiệu cho chủ đầu tư.

Ông Đặng Văn Thắng - Quản lý vận hành tòa nhà Capital Place tại Hà Nội, đạt chứng chỉ LEED hàng vàng của Tập đoàn Capital Land chia sẻ lợi ích “sát sườn” của việc đầu tư CTX. Theo đó, chỉ khi công trình có chứng nhận CTX quốc tế thì các thương hiệu lớn trên toàn cầu như ngân hàng Standard Chartered, HSBC hay Microsoft mới đến thuê đặt văn phòng.

Tiếp đó, ông Thắng phân tích: Khi áp dụng các giải pháp đạt tiêu chuẩn CTX LEED, tiêu hao năng lượng điện trong tòa nhà giảm 12%. Hiện nay, riêng chi phí tiền điện của tòa nhà khoảng 3 tỷ đồng/tháng. Giảm 12%, tương đương mỗi tháng tiết kiệm hơn 360 triệu đồng. Nếu tính cả vòng đời vận hành công trình thì số tiền điện tiết kiệm rất lớn…

Văn phòng Saint-Gobain Việt Nam đạt chứng nhận CTX LOTUS Gold.

Còn lợi ích với người sử dụng CTX thì sao? Bác Nguyễn Thị Lý, cư dân của tòa nhà Ecohome 3, đạt chứng chỉ CTX EGDE, bày tỏ hài lòng khi cho biết: “Hàng tháng, chúng tôi giảm được gần 30% phí hóa đơn sử dụng điện, nước so với công trình thông thường”.

Anh Nguyễn Hoàng Linh, một cư dân Hà Nội thì không giấu được sự tự hào chia sẻ: “Tôi sống trong căn hộ của một chung cư xanh, làm việc ở một tòa nhà văn phòng xanh, con tôi học ở một ngôi trường xanh… Đây là các CTX thực chất, chứ không phải là CTX giả tạo, làm mầu, chỉ xanh trong bản vẽ phối cảnh hay quảng cáo… Gia đình tôi được sống, làm việc và học tập trong nhưng môi trường an toàn, thân thiện với môi trường, tốt cho sức khỏe thể chất, thư thái cho tinh thần”.

Ông Philip Đặng Minh Phương - Giám đốc điều hành Saint Gobain Việt Nam khu vực phía Bắc thì vui vẻ tiết lộ: Qua thống kê nội bộ, kể từ khi chuyển về làm việc trong văn phòng Saint Gobain tại Hà Nội, đạt chứng chỉ CTX LEED hạng Bạch Kim, trong tòa nhà Capital Place đạt chứng chỉ CTX LEED hạng vàng (tức văn phòng xanh nằm trong CTX), hiệu suất làm việc của nhân viên tăng lên 20%...

Những rào cản trong phát triển CTX

Nói như vậy, không phải việc phát triển CTX hiện nay quá thuận lợi vì nhận thức về phát triển CTX, dự án xanh của các chủ thể đã tốt hơn. Qua tìm hiểu thực tế, việc phát triển CTX còn quá nhiều rào cản.

Theo ông Patrick Liau - Tổng Giám đốc khu vực miền Bắc CapitaLand phát triển CTX đang là xu hướng trên thế giới. Không chỉ là các tòa nhà ở, các khu công nghiệp, văn phòng, tòa nhà làm việc cũng có thể chuyển đổi sang xanh, mang đến lợi ích cho người dùng.

Tuy nhiên, rào cản lớn nhất để phát triển loại hình công trình này chính là nhận thức của chính người dùng về CTX. “Thách thức đặt ra hiện nay chính là làm sao nhấn mạnh được nhu cầu, lợi ích của các tòa nhà xanh tới người dùng và chủ đầu tư để khuyến khích các doanh nghiệp phát triển CTX, khích lệ người dân sử dụng và sống trong các công trình này. Có một lợi thế cho người dùng chính là CTX tiết kiệm hiệu quả năng lượng, giảm chi phí dịch vụ, các tòa nhà thiết kế đẹp, tổ hợp chung cư... Mức năng lượng tiêu hao sẽ thấp hơn và chính người dân sống trong tòa nhà xanh đó nhận biết được rõ ràng nhất”, ông Patrick Liau nói.

Rào cản về pháp lý cũng đang khiến nhiều doanh nghiệp khổ sở. Hiện nay, các tiêu chuẩn, quy chuẩn về CTX chưa được quy định rõ trong văn bản pháp lý; Quá trình thẩm định diễn ra lâu do phải lựa chọn đơn vị tư vấn phù hợp; Các quy định, định nghĩa về CTX chưa thực sự rõ ràng; Chưa có chính sách, cơ chế ưu đãi cụ thể cho nhà đầu tư CTX và các nhà cung cấp vật liệu xây dựng đầu vào…

Hơn nữa, đầu tư CTX có thể tăng chi phí hơn so với công trình xây dựng bình thường. Điều này làm khó các chủ đầu tư, nhất là nhà đầu tư khối Nhà nước. Bởi các dự án đầu tư công phải thực hiện quản lý chi phí đầu tư xây dựng theo định mức, đơn gia Nhà nước. Trong khi, các định mức, đơn giá này được xây dựng cho những công trình thông thường, không có chi phí tư vấn đầu tư xanh, không có định mức cho các vật liệu xanh, công nghệ thông minh, hiện đại, tiết kiệm năng lượng…