(Xây dựng) - Từ những năm 1960 - 1970, hệ thống định mức và giá xây dựng đã được hình thành để phục vụ quản lý chỉ phí đầu tư xây dựng ở Việt Nam. Đến nay, tuy đã có sự phát triển đáng kể qua nhiều giai đoạn nhưng hệ thống này vẫn còn nhiều mặt hạn chế, chưa theo kịp với cơ chế thị trường cũng như chưa bắt kịp với xu hướng quốc tế. Việc quản lý đầu tư xây dựng, quản lý về chi phí đầu tư xây dựng cũng đặt ra nhiều thách thức cần có sự phối hợp giữa các đơn vị quản lý chuyên ngành để rà soát thường xuyên, cập nhật, bổ sung và đổi mới hệ thống định mức và giá xây dựng. Chính vì vậy, việc chuyển đổi số, lưu trữ dữ liệu thuộc lĩnh vực kinh tế xây dựng bằng hệ thống cơ sở dữ liệu là vô cùng cần thiết, đáp ứng nhu cầu thực tế.

Tập huấn sử dụng hệ thống cơ sở dữ liệu cho các địa phương.

Xây dựng hệ thống cơ sở dữ liệu về định mức và giá xây dựng là nhu cầu tất yếu

Xây dựng hệ thống cơ sở dữ liệu về định mức và giá xây dựng là một trong những nhiệm vụ thuộc Đề án 2038 được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt năm 2017 với mục đích góp phần hoàn thiện hệ thống định mức và giá xây dựng từ đó nâng cao hiệu quả đầu tư, tạo thị trường xây dựng minh bạch, chống thất thoát, lãng phí trong đầu tư xây dựng. Cơ sở dữ liệu, thông tin về hệ thống định mức và giá xây dựng phải đảm bảo tính thống nhất, đủ độ tin cậy, để phục vụ quản lý định mức và giá xây dựng xuyên suốt từ Bộ Xây dựng, các Bộ quản lý công trình xây dựng chuyên ngành, các vùng, các địa phương và các chủ thể có liên quan. Việc xây dựng hệ thống cơ sở dữ liệu về định mức và giá xây dựng được coi là một trong những nhiệm vụ trọng tâm của Đề án 2038. Bộ Xây dựng được giao nhiệm vụ xây dựng, quản lý và kiểm soát toàn diện hệ thống cơ sở dữ liệu về định mức và giá xây dựng trên phạm vi cả nước. Trên cơ sở đó, hệ thống cơ sở dữ liệu về định mức và giá xây dựng được Bộ Xây dựng đưa vào kế hoạch chuyển đổi số ngành Xây dựng giai đoạn 2020 – 2025, định hướng đến năm 2030, với đầu mối thực hiện là Cục Kinh tế xây dựng.

Hệ thống cơ sở dữ liệu về định mức xây dựng, giá xây dựng công trình và chỉ số giá xây dựng là một trong số các hệ thống cơ sở dữ liệu tập trung, dùng chung được xây dựng và phát triển đầu tiên của Bộ Xây dựng, được sự quan tâm, chỉ đạo sát sao của lãnh đạo Bộ. Đây cũng là một trong những hệ thống cơ sở dữ liệu tiên phong hướng đến quá trình chuyển đổi số trong công tác quản lý nhà nước của Bộ Xây dựng, là đầu mối kết nối các thông tin, dữ liệu về định mức xây dựng và giá xây dựng do các bộ, ngành và các địa phương ban hành, công bố, góp phần làm minh bạch thông tin và phòng chống thất thoát, lãng phí ngân sách.

Địa chỉ truy cập hệ thống cơ sở dữ liệu về định mức, giá xây dựng và chỉ số giá xây dựng: .

Hệ thống cơ sở dữ liệu được xây dựng nhằm mục đích sử dụng trực tuyến, hệ thống được triển khai và tạo lập trên hệ thống máy chủ tập trung, giúp cho các ứng dụng cung cấp dịch vụ trên diện rộng và có thể mở rộng nhanh khi có lượng truy cập lớn.

Hệ thống máy chủ đặt tại Bộ Xây dựng và xây dựng cổng thông tin điện tử mở, từ đó có thể dễ dàng truy cập, khai thác thông tin dữ liệu và sử dụng các phần mềm tiện tích trên mạng máy tính ở bất kỳ đâu. Cổng thông tin điện tử được thiết kế để phục vụ các đối tượng sử dụng khác nhau từ các cơ quan quản lý nhà nước đến các chủ đầu tư, đơn vị tư vấn, các tổ chức, cá nhân có hoạt động trong ngành Xây dựng.

Ngoài ra, hệ thống hạ tầng kỹ thuật phục vụ cho hệ thống cơ sở dữ liệu cũng được xây dựng gồm hệ thống mạng, hệ thống máy chủ, hệ thống bảo mật và hệ thống lưu trữ. Với hệ thống bảo mật được chia thành nhiều lớp sẽ đảm bảo tính an toàn cho toàn bộ hệ thống và cả những người dùng. Hệ thống lưu trữ được cài đặt sao lưu định kỳ và có thể phục hồi dữ liệu khi hệ thống gặp sự cố.

Công cụ hữu hiệu góp phần cải cách thủ tục hành chính

Khi người dùng đăng ký và được cấp tài khoản sử dụng hệ thống, hệ thống sẽ cung cấp các chức năng phục vụ người dùng tra cứu, tìm kiếm, thống kê,…các thông tin, dữ liệu về: định mức xây dựng, đơn giá xây dựng công trình, giá vật liệu xây dựng, đơn giá nhân công xây dựng, đơn giá ca máy và thiết bị thi công xây dựng, chỉ số giá xây dựng và suất vốn đầu tư. Các dữ liệu này do các cơ quan quản lý nhà nước ở trung ương và địa phương ban hành, công bố được cập nhật lên hệ thống cơ sở dữ liệu.

Ngoài các thông tin, dữ liệu được các cơ quan nhà nước có thẩm quyền ban hành, công bố, hệ thống cơ sở dữ liệu cũng mở rộng để thu thập và cung cấp các thông tin, dữ liệu với mục đích tham khảo cũng như thông tin thị trường do các tổ chức tư vấn, chủ đầu tư, đơn vị thi công và đơn vị sản xuất, kinh doanh vật liệu xây dựng, máy thi công và thiết bị công trình cung cấp. Chính các dữ liệu này góp phần làm phong phú nguồn thông tin, là dữ liệu tham khảo phục vụ cho công tác lập và quản lý chi phí đầu tư xây dựng. Kho dữ liệu tham khảo và kho thông tin thị trường cũng là nơi để các đơn vị sản xuất, kinh doanh vật liệu, thiết bị xây dựng có thể giới thiệu, quảng bá sản phẩm của mình đến các chủ đầu tư và các chủ thế có liên quan.

Cùng với các chức năng tra cứu thông tin, hệ thống cơ sở dữ liệu cũng cung cấp các phầm mềm hỗ trợ như phần mềm lập dự toán, phần mềm tính chỉ số giá xây dựng, phần mềm tính suất vốn đầu tư. Các phầm mềm đều được kết nối với hệ thống cơ sở dữ liệu để khai thác, sử dụng tối đa các thông tin dữ liệu đã được công bố, ban hành phục vụ các chủ đầu tư, các tổ chức tư vấn và các cơ quan quản lý nhà nước trong việc lập, thẩm tra, thẩm định và quản lý chi phí đầu tư xây dựng. Các chức năng nghiệp vụ chuyên sâu như thống kê, so sánh biến động giá… cũng được thiết kế, cung cấp cho người dùng giúp hỗ trợ nghiệp vụ chuyên môn cho các cơ quan quản lý nhà nước, thuận tiện trong việc thống kế, báo cáo.

Đặc biệt, khi người dùng đăng ký sử dụng hệ thống cơ sở dữ liệu sẽ được cung cấp tài khoản sử dụng miễn phí các chức năng của hệ thống cũng như các phần mềm tiện ích kèm theo; việc này giúp tiết kiệm các chi phí phát sinh trong quá trình hoạt động của các cơ quan, tổ chức.

Trang tra cứu văn bản trên hệ thống cơ sở dữ liệu.

Bên cạnh việc cung cấp thông tin, dữ liệu về định mức, giá xây dựng và chỉ số giá xây dựng, hệ thống cơ sở dữ liệu cũng cung cấp các văn bản quy phạm pháp luật liên quan đến lĩnh vực kinh tế xây dựng. Đặc biệt, mục “Văn bản hỏi đáp” nhận được đánh giá tích cực từ những người dùng hệ thống, nơi người dùng có thể dễ dàng tham khảo, tìm kiếm và tra cứu trực tiếp các văn bản trả lời, hướng dẫn các tổ chức, cá nhân trong lĩnh vực quản lý chi phí và hợp đồng xây dựng được đăng tải công khai.

Với thông tin dữ liệu được thu thập, tổng hợp, số hóa và cung cấp miễn phí cùng các phần mềm, tiện ích kèm theo, hệ thống cơ sở dữ liệu chắc chắn sẽ là công cụ hữu hiệu, góp phần cải cách thủ tục hành chính, công khai minh bạch thông tin và phòng chống thất thoát lãng phí trong hoạt động đầu tư xây dựng.

Hệ thống dữ liệu “khổng lồ” - kho dữ liệu cho các sở, ngành

Toàn bộ hệ thống định mức, đơn giá, giá vật liệu xây dựng công bố, giá nhân công, giá cá máy, suất vốn đầu tư, chỉ số giá xây dựng do Bộ Xây dựng, các bộ quản lý công trình xây dựng chuyên ngành và 63 tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương ban hành công bố trong giai đoạn năm 2010 - 2019 đã được thu thập, tổng hợp và số hóa, cung cấp trên hệ thống cơ sở dữ liệu về định mức xây dựng, giá xây dựng công trình và chỉ số giá xây dựng của Bộ Xây dựng.

Có thể nói đây là kho dữ liệu tương đối “khổng lồ” và là kho dữ liệu tập trung, dùng chung đầu tiên của ngành Xây dựng. Đến thời điểm hiện tại, hệ thống cơ sở dữ liệu đã tổng hợp và số hóa được 95 bộ định mức, 224 bộ đơn giá, khoảng 5.000 quyết định công bố giá vật liệu xây dựng của các địa phương, 80 quyết định công bố đơn giá giá nhân công và giá ca máy và thiết bị thi công; cùng với đó là các dữ liệu liên quan đến chỉ số giá xây dựng, suất vốn đầu tư. Tổng số trường dữ liệu đã được số hóa đạt trên 100 triệu trường thông tin, dữ liệu.

Trước khi nghiệm thu đưa hệ thống cơ sở dữ liệu chính thức vào hoạt động, Cục Kinh tế xây dựng đã thành lập Hội đồng tư vấn với sự tham gia của các chuyên gia hàng đầu về tin học xây dựng và kinh tế xây dựng đến từ Hội Kinh tế xây dựng Việt Nam, Viện Kinh tế xây dựng, Viện Tin học xây dựng, Trung tâm Thông tin Bộ Xây dựng và đại diện sở xây dựng địa phương, để đánh giá kết quả xây dựng hệ thống. Các thành viên Hội đồng tư vấn đều đánh giá rất cao tính thực tiễn về chức năng cũng như dữ liệu của hệ thống.

Sau khi hoàn thiện việc xây dựng hệ thống cơ sở dữ liệu, Bộ Xây dựng đã cấp tài khoản khai thác, sử dụng hệ thống cho các bộ quản lý công trình xây dựng chuyên ngành, 63/63 Sở Xây dựng, các sở quản lý công trình xây dựng chuyên ngành, các ban quản lý dự án sử dụng vốn ngân sách địa phương và các cơ quan, tổ chức có nhu cầu sử dụng.

Cơ quan quản lý vận hành hệ thống cơ sở dữ liệu là Cục Kinh tế xây dựng đã xây dựng chương trình tập huấn, tham mưu Bộ Xây dựng tổ chức chuỗi 4 lớp tập huấn, hướng dẫn sử dụng hệ thống cơ sở dữ liệu từ ngày 22 - 25/3/2022 cho các bộ, ngành và địa phương trên phạm vi cả nước theo hình thức trực tiếp kết hợp trực tuyến.

Chương trình tập huấn có sự tham gia của hơn 170 cơ quan, tổ chức tham gia tại Hà Nội và các điểm cầu trực tuyến với tổng số hơn 900 học viên tham gia tập huấn. Ngoài các lớp đào tạo cho các đơn vị tham gia, Cục Kinh tế xây dựng cũng tiến hành tổ chức tập huấn riêng cho các địa phương, tổ chức có nhu cầu tìm hiểu, tham gia, khai thác sử dụng hệ thống cơ sở dữ liệu.

Hệ thống cơ sở dữ liệu cũng xây dựng chuyên mục trợ giúp, hướng dẫn khai thác, sử dụng hệ thống trên cổng thông tin, giúp người dùng mới tham gia hệ thống dễ dàng. Ngoài ra, các chuyên gia của đơn vị quản lý vận hành cũng thường xuyên trao đổi, hướng dẫn các đơn vị sử dụng hệ thống qua các nền tảng trực tuyến nhằm đảm bảo các đơn vị, tổ chức sử dụng hệ thống phục vụ công tác chuyên môn ngày càng đạt hiệu quả cao.

Trên cơ sở các quy định tại Nghị định số 10/2021/NĐ-CP về xây dựng, quản lý vận hành và khai thác sử dụng, cập nhật thông tin cho hệ thống cơ sở dữ liệu, ngày 05/9/2022, Bộ trưởng Bộ Xây dựng ký quyết định số 737/QĐ-BXD ban hành quy chế quản lý vận hành hệ thống cở sở dữ liệu về định mức xây dựng, giá xây dựng công trình và chỉ số giá xây dựng, trong đó quy định rõ chức năng, nhiệm vụ của đơn vị quản lý vận hành hệ thống, trách nhiệm của các bộ, ngành, địa phương, các sở quản lý công trình xây dựng chuyên ngành của các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương trong việc khai thác thông tin phục vụ quản lý chi phí đầu tư xây dựng, cũng như trách nhiệm cung cấp, cập nhật thường xuyên thông tin, dữ liệu lên hệ thống cơ sở dữ liệu.

Các cơ quan, tổ chức có liên quan cùng thực hiện nghiêm túc, kịp thời quy chế quản lý vận hành thì chắc chắn hệ thống cơ sở dữ liệu sẽ hoạt động ngày càng hiệu quả, giúp cho các cá nhân, tổ chức và các cơ quan quản lý nhà nước trong lĩnh vực xây dựng có thêm công cụ hữu ích để phục vụ hoạt động chuyên môn, góp phần đưa ngành xây dựng ngày càng phát triển theo hướng số hóa và đồng bộ dữ liệu, tiết kiệm chi phí và giảm thiểu thủ tục hành chính. Đặc biệt là góp phần nâng cao năng suất ngành xây dựng, nâng cao năng lực và hiệu quả quản lý nhà nước về kinh tế trong đầu tư xây dựng và phát triển hạ tầng, đô thị; làm minh bạch thông tin, chống thất thoát, lãng phí trong đầu tư xây dựng.