(Xây dựng) – Tiếp tục chương trình làm việc Kỳ họp thứ 4, Quốc hội khóa XV, chiều 3/11, dưới sự điều hành của Phó Chủ tịch Quốc hội Trần Quang Phương, Quốc hội tiến hành chất vấn và trả lời chất vấn. Bộ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Thanh Nghị là người đầu tiên trực tiếp trả lời chất vấn với các nhóm vấn đề liên quan đến lĩnh vực xây dựng. Đây cũng là lần đầu tiên Bộ trưởng Nguyễn Thanh Nghị trả lời chất vấn Quốc hội.

Phó Chủ tịch Quốc hội Trần Quang Phương điều hành phiên chất vấn và trả lời chất vấn.

Lần đầu tiên Bộ trưởng Nguyễn Thanh Nghị trả lời chất vấn Quốc hội

Phát biểu mở đầu trước khi trả lời chất vấn, Bộ trưởng Nguyễn Thanh Nghị chia sẻ: Trong những năm qua và từ đầu nhiệm kỳ Quốc hội khoá XV đến nay, dưới sự lãnh đạo, chỉ đạo của Đảng, Quốc hội, Chính phủ và sự quan tâm phối hợp, cộng tác, giúp đỡ, giám sát của Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, các Đoàn thể chính trị - xã hội, các Bộ, ban ngành cơ quan Trung ương, chính quyền các cấp, đặc biệt là sự ủng hộ, giúp đỡ của nhân dân các địa phương, Bộ Xây dựng đã luôn nỗ lực, cố gắng và đạt được nhiều kết quả quan trọng trong công tác quản lý Nhà nước trên các lĩnh vực được phân công theo chức năng, nhiệm vụ của Bộ, đóng góp vào sự phát triển kinh tế - xã hội, bảo đảm quốc phòng - an ninh và an sinh xã hội của đất nước.

Bên cạnh những kết quả đạt được, lĩnh vực xây dựng vẫn còn những hạn chế, tồn tại và những kết quả chưa được như mong muốn.

“Chúng tôi nhận thức rõ trách nhiệm của mình về các hạn chế, tồn tại này, đã và đang thực hiện kế hoạch để nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác quản lý nhà nước nhằm sớm khắc phục các hạn chế tồn tại của toàn Ngành và của Bộ Xây dựng”, Bộ trưởng Nguyễn Thanh Nghị cho biết.

Bộ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Thanh Nghị trả lời chất vấn.

Trước đó, ngày 28/10/2022, Bộ Xây dựng đã có Báo cáo số 130/BC-BXD về một số nội dung về nhóm vấn đề chất vấn thuộc lĩnh vực xây dựng tại Kỳ họp thứ 4 Quốc hội khóa XV gửi tới các Đại biểu Quốc hội. Báo cáo đã khái quát một cách cơ bản những vấn đề đã làm được cũng như những tồn tại, hạn chế cần tiếp tục khắc phục đối với 4 nhóm vấn đề chất vấn được Quốc hội yêu cầu tại phiên chất vấn và trả lời chất vấn.

Các nhóm vấn đề báo cáo gồm: Thứ nhất, thực trạng, giải pháp nâng cao chất lượng quy hoạch và quản lý phát triển đô thị của Việt Nam, nhất là ở các thành phố lớn; Việc di dời trụ sở bộ, ngành khỏi nội đô thành phố Hà Nội.

Thứ hai, quản lý thị trường bất động sản; Việc xử lý các tổ chức, cá nhân vi phạm pháp luật trong hoạt động giao dịch, huy động vốn, kinh doanh bất động sản.

Thứ ba, việc xây dựng nhà ở xã hội cho người có thu nhập thấp, công nhân lao động, nhất là tại các khu kinh tế, khu công nghiệp và các thành phố lớn.

Thứ tư, trách nhiệm quản lý Nhà nước của Bộ Xây dựng trong xây dựng, ban hành, thực hiện các tiêu chuẩn kỹ thuật, đơn giá, định mức trong xây dựng cơ bản. Việc kiểm soát giá và bảo đảm nguồn nguyên, vật liệu để xây dựng các công trình, dự án, nhất là các dự án quan trọng quốc gia.

Tại phiên chất vấn và trả lời chất vấn, Bộ trưởng Nguyễn Thanh Nghị trực tiếp lắng nghe và trả lời chất vấn của các vị Đại biểu Quốc hội.

Phó Thủ tướng Chính phủ Lê Văn Thành, Bộ trưởng các Bộ: Kế hoạch và Đầu tư, Tài chính, Giao thông Vận tải, Tài nguyên và Môi trường, Lao động - Thương binh và Xã hội, Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Việt Nam, Tổng Kiểm toán Nhà nước cùng tham gia trả lời chất vấn, giải trình về những vấn đề có liên quan lĩnh vực xây dựng.

Trước đó, phát biểu khai mạc phiên chất vấn, Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội Trần Thanh Mẫn cho biết: Theo Chương trình kỳ họp, bắt đầu từ chiều 03/11 đến hết ngày 05/11 năm 2022, Quốc hội tổ chức Phiên Chất vấn và trả lời Chất vấn đối với 04 nhóm vấn đề liên quan đến lĩnh vực phụ trách của Bộ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Thanh Nghị, Bộ trưởng Bộ Thông tin và Truyền thông Nguyễn Mạnh Hùng, Bộ trưởng Bộ Nội vụ Phạm Thị Thanh Trà, Tổng Thanh tra Chính phủ Đoàn Hồng Phong. Cùng tham gia giải trình có các Phó Thủ tướng phụ trách lĩnh vực và các Bộ trưởng, trưởng ngành có liên quan.

Cuối phiên chất vấn, theo thông lệ tại các kỳ họp cuối năm, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính sẽ thay mặt Chính phủ làm rõ các vấn đề có liên quan đến công tác chỉ đạo, điều hành của Chính phủ và trực tiếp trả lời chất vấn của các vị đại biểu Quốc hội.

Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội Trần Thanh Mẫn đề nghị các Bộ trưởng, trưởng ngành trả lời đúng trọng tâm, không né tránh, đưa ra được các giải pháp thiết thực, hiệu quả, khả thi cho cả trước mắt và lâu dài để nâng cao năng lực, hiệu lực, hiệu quả công tác quản lý Nhà nước trên từng lĩnh vực.

Tập trung hoàn thiện hệ thống pháp luật có liên quan đến nhà ở, đặc biệt là nhà ở xã hội

Đại biểu Nguyễn Thị Lệ - Đoàn ĐBQH Thành phố Hồ Chí Minh chất vấn: Việc phát triển nhà ở xã hội trong thời gian qua chủ yếu từ nguồn lực xã hội hóa, do vậy việc hoàn thiện các dự án nhà ở xã hội phụ thuộc phần lớn vào các chủ đầu tư dự án. Tuy nhiên, quy định pháp luật về nhà ở chưa đảm bảo cho việc tạo nguồn cung nhà ở xã hội và chưa nâng cao trách nhiệm xã hội của các doanh nghiệp, chủ đầu tư dự án. Chính vì vậy, nguồn cung nhà ở xã hội trong thời gian qua còn ít, chưa đáp ứng nhu cầu nhà ở xã hội của công nhân, viên chức, người lao động.

Đại biểu đặt câu hỏi: Trong thời gian tới, Bộ Xây dựng có ban hành hoặc đề xuất ban hành chính sách gì để khuyến khích phát triển nhà ở xã hội? Hỗ trợ vốn và đơn giản hóa thủ tục hành chính trong quy trình đầu tư phát triển nhà ở xã hội? Có biện pháp nào để đảm bảo hiệu lực trong thực hiện các quy định về đầu tư xây dựng nhà ở xã hội nhằm tăng nguồn cung nhà ở xã hội, nâng cao trách nhiệm xã hội của các doanh nghiệp, chủ đầu tư và đáp ứng được nhu cầu nhà ở xã hội của công nhân, viên chức, người lao động có thu nhập thấp?

Đại biểu Nguyễn Thị Lệ - Đoàn ĐBQH Thành phố Hồ Chí Minh chất vấn.

Trả lời chất vấn của Đại biểu Nguyễn Thị Lệ - Đoàn ĐBQH Thành phố Hồ Chí Minh, Bộ trưởng Nguyễn Thanh Nghị cho biết: Trong những năm qua, việc chăm lo giải quyết nhà ở cho người dân nói chung và nhà ở xã hội nói riêng luôn được Đảng và Nhà nước ta quan tâm và xác định là một nhiệm vụ trọng tâm trong phát triển kinh tế - xã hội của đất nước. Tuy nhiên, việc thực hiện công tác này vẫn còn một số tồn tại, khó khăn. Cụ thể là hành lang pháp lý vẫn còn vướng mắc trong việc phát triển nhà ở xã hội, nhà ở công nhân. Các vướng mắc pháp lý cần tiếp tục nghiên cứu sửa đổi tại Luật Nhà ở và các luật khác liên quan.

Về tổ chức thực hiện, Bộ trưởng Nguyễn Thanh Nghị cho biết: Việc phát triển nhà ở xã hội còn khó khăn đó là ngân sách Trung ương chưa bố trí được đầy đủ nguồn vốn ưu đãi thực hiện chính sách nhà ở xã hội, nhà ở công nhân. Một số địa phương chưa chú trọng việc này để tập trung nguồn lực đầu tư hoặc phát triển quỹ đất...

Thừa nhận tình hình triển khai, phát triển nhà ở xã hội còn chưa đạt yêu cầu, Bộ trưởng Bộ Xây dựng đưa ra giải pháp: Trong thời gian tới, để thúc đẩy phát triển nhà ở xã hội, các Bộ, ngành cần tập trung hoàn thiện hệ thống pháp luật có liên quan đến nhà ở, đặc biệt là nhà ở xã hội để tháo gỡ những vướng mắc, tạo điều kiện thuận lợi làm tăng nguồn cung nhà ở xã hội, tháo gỡ những nút thắt cho các dự án xây dựng nhà ở đô thị.

Tập trung nguồn lực xây dựng đồng bộ các công trình thoát nước theo quy hoạch

Liên quan đến vấn đề phát triển đô thị, Đại biểu Trần Văn Lâm - Đoàn ĐBQH tỉnh Bắc Giang chất vấn: Phát triển đô thị là nhiệm vụ rất quan trọng trong giai đoạn hiện nay. Tuy nhiên, hiện thực trạng ngập úng đô thị xảy ra ở khắp nơi tương đối cao. Bên cạnh đó, tình trạng kẹt xe, tắc nghẽn giao thông do mật độ xây dựng quá cao, không đảm bảo tỷ lệ hạ tầng giao thông với mật độ dân cư.

Đại biểu Trần Văn Lâm đề nghị: Với trách nhiệm quản lý Nhà nước về quy hoạch xây dựng, phát triển đô thị, Bộ trưởng cho biết Bộ có chủ trương, giải pháp nào để giải quyết tình trạng trên?

Đại biểu Trần Văn Lâm - Đoàn ĐBQH tỉnh Bắc Giang chất vấn.

Bộ trưởng Nguyễn Thanh Nghị cho biết: Đối với việc thoát nước đô thị, dù được các địa phương quan tâm nhưng vấn đề ngập úng vẫn chưa được giải quyết cơ bản, còn bất cập làm ảnh hưởng đời sống người dân. Phân tích nguyên nhân của tình trạng này, theo Bộ trưởng Nguyễn Thanh Nghị là do nhiều yếu tố như điều kiện tự nhiên môi trường, do quy hoạch, do quá trình bê tông hóa, nguồn lực đầu tư chưa đáp ứng được yêu cầu…

Bộ trưởng cho biết: Thời gian tới, Bộ Xây dựng sẽ tập trung nâng cao chất lượng quy hoạch, hướng dẫn các địa phương điều chỉnh quy hoạch có tính tới việc thoát nước, chống nước biển dâng. Bên cạnh đó, tập trung nguồn lực xây dựng đồng bộ các công trình thoát nước theo quy hoạch, tăng cường thanh tra kiểm tra để việc thoát nước đạt được yêu cầu đề ra...

Rà soát quy định pháp luật để quy định rõ hơn trách nhiệm chủ đầu tư dự án đô thị

Đại biểu Phan Đức Hiếu - Đoàn ĐBQH Thái Bình cho biết: Hiện nay ở Hà Nội có rất nhiều dự án nhà ở, dự án khu đô thị sau một thời gian sử dụng thì hạ tầng xuống cấp, đường xá, vỉa hè… nhưng không thể nâng cấp. Điều này làm mất cảnh quan đô thi và ảnh hưởng đến đời sống người dân. Đại biểu đề nghị Bộ trưởng Bộ Xây dựng làm rõ vấn đề này có thuộc phạm vi quản lý của Bộ Xây dựng không? Nếu có đề nghị Bộ trưởng làm rõ giải pháp giải quyết trong thời gian sắp tới?

Đại biểu Phan Đức Hiếu - Đoàn ĐBQH Thái Bình.

Liên quan đến vấn đề bàn giao công trình đô thị, Bộ trưởng Nguyễn Thanh Nghị cho biết: Nhiều địa phương trong cả nước đã phát triển các dự án nhà ở, dự án đô thị khác nhau về cả quy mô và chất lượng hạ tầng. Tuy nhiên đến thời điểm hiện tại nhiều dự án chưa bàn giao đã xuống cấp. Nguyên nhân là do quy định pháp luật về xây dựng đô thị mới chỉ mang tính nguyên tắc, do đó bàn giao quản lý còn lúng túng khi thực hiện, dự án kéo dài nên bị ảnh hưởng. Nhiều dự án chủ đầu tư không thực hiện duy tu bảo dưỡng. Nguồn lực quản lý chính quyền đô thị còn chưa tốt...

Đề cập đến giải pháp, Bộ trưởng cho biết: Trong thời gian tới, Bộ sẽ tập trung giải pháp rà soát quy định pháp luật để quy định rõ hơn trách nhiệm chủ đầu tư; quy định rõ cơ quan nhà nước thẩm định dự án hạ tầng đô thị và đề xuất sửa đổi một số Nghị định về nội dung này, trong đó có xử phạt hành chính nếu không tuân thủ…

Đề xuất tăng mức hỗ trợ của Nhà nước về nhà ở cho đối tượng chính sách

Trả lời Đại biểu Nguyễn Văn Cảnh - Đoàn ĐBQH tỉnh Bình Định về hỗ trợ nhà ở cho đối tượng chính sách trong thời gian tới, Bộ trưởng Nguyễn Thanh Nghị cho biết: Hỗ trợ nhà ở cho các đối tượng chính sách là một trong chính sách ưu tiên và thể hiện tính ưu việt của chế độ Đảng, Nhà nước.

Thời gian qua, các chương trình hỗ trợ về nhà ở như: Chương trình hỗ trợ người có công, chương trình hỗ trợ nhà ở cho các hộ nghèo khu vực nông thôn, chương trình hỗ trợ hộ nghèo xây dựng nhà ở phòng tránh bão, lũ khu vực miền Trung… đã triển khai đạt hiệu quả cao, góp phần hỗ trợ cải thiện chất lượng nhà ở cho các đối tượng chính sách. Tuy nhiên, tình trạng tăng giá vật liệu, nhân công thời gian qua cũng ảnh hưởng và không đáp ứng được các chương trình này.

Đề cập giải pháp cho vấn đề này, Bộ trưởng cho biết: Bộ Xây dựng đã tổng hợp báo cáo của các địa phương, tổng kết các chương trình hỗ trợ của Nhà nước và báo cáo Thủ tướng Chính phủ. Thủ tướng Chính phủ đã chỉ đạo giao Bộ Xây dựng tiếp thu ý kiến các Bộ, ngành, các địa phương để xây dựng chính sách hỗ trợ cho các đối tượng người có công, người nghèo đảm bảo đáp ứng yêu cầu.

Hiện Bộ Xây dựng đang hoàn thiện dự thảo chính sách theo hướng tăng mức hỗ trợ cho Nhà nước cho các đối tượng này.

Nghiên cứu quy định rõ hơn quy trình, trình tự điều chỉnh quy hoạch

Đối với câu hỏi Đại biểu Hồ Thị Kim Ngân - Đoàn ĐBQQH tỉnh Bắc Kạn về việc điều chỉnh quy hoạch nông thôn, Bộ trưởng Nguyễn Thanh Nghị khẳng định: Hiện chưa có quy định điều chỉnh cục bộ xây dựng nông thôn, từ đó dẫn đến khó khăn, vướng mắc trong quá trình tổ chức thực hiện, cũng như đảm bảo tình hình thực tế trong xây dựng nông thôn mới.

Thời gian tới, Bộ Xây dựng rà soát, sửa đổi, bổ sung Luật Quy hoạch đô thị và nông thôn, trong đó quy định rõ hơn quy trình, trình tự trong công tác điều chỉnh quy hoạch, trong đó có điều chỉnh quy hoạch cục bộ xây dựng nông thôn, xây dựng điểm dân cư nông thôn.

Thực hiện Đề án phát triển 1 triệu căn nhà ở xã hội, đáp ứng nhu cầu nhà ở cho người thu nhập thấp, công nhân khu công nghiệp

Trả lời chất vấn của Đại biểu Tô Văn Tám - Đoàn ĐBQH Kon Tum về việc giá nhà ở xã hội cao, đâu là giải pháp? Bộ trưởng Nguyễn Thanh Nghị thừa nhận: Thực tế phát triển nhà ở xã hội theo chiến lược nhà ở quốc gia đến năm 2020 chưa đạt mục tiêu theo yêu cầu và giá nhà ở xã hội cũng đang ở mức cao.

Nguyên nhân là do các địa phương chưa đảm bảo được nguồn cung nhà ở xã hội. Quỹ đất dành cho phát triển nhà ở xã hội cũng còn hạn chế. Nguồn vốn phát triển nhà ở xã hội chưa được đảm bảo. Chính sách ưu đãi, khuyến khích chưa thật sự thu hút và khả thi. Khâu tổ chức thực hiện còn nhiều phức tạp dẫn đến nguồn cung chưa đảm bảo…

Trong thời gian tới, Bộ Xây dựng sẽ thực hiện đồng bộ các giải pháp về sửa đổi pháp luật; Ban hành các chính sách ưu đãi để thu hút các nhà đầu tư phát triển nhà ở xã hội và đặc biệt là thực hiện Đề án phát triển 1 triệu căn nhà ở xã hội để cải thiện nguồn cung, đáp ứng nhu cầu nhà ở dành cho người lao động có thu nhập thấp.

“Việc thực hiện tổng thể các chính sách nêu trên sẽ góp phần đảm bảo giá nhà ở xã hội phù hợp hơn với thu nhập của người dân có thu nhập thấp ở khu đô thị và công nhân các khu công nghiệp”, Bộ trưởng nhận định.

Nghiên cứu quy định chặt chẽ hơn vấn đề quản lý vận hành chung cư

Trả lời Đại biểu Tạ Thị Yên - Đoàn ĐBQH tỉnh Điện Biên về vấn đề quản lý vận hành chung cư, Bộ trưởng Nguyễn Thanh Nghị cho biết: Việc quản lý vận hành chung cư được quy định tương đối đầy đủ, từng bước đi vào nề nếp, khắc phục cơ bản các tồn tại.

Nhưng vẫn còn đó một số hiện tượng như đại biểu phản ánh (ở một số dự án nhà ở, tình trạng cư dân căng băng rôn, tập trung đông người, yêu cầu chủ đầu tư phải trả cho người mua Giấy chứng nhận quyền sử dụng nhà ở, đất ở. Nguyên nhân là do chủ đầu tư chưa thực hiện đầy đủ các nghĩa vụ tài chính đối với nhà nước, hoặc các quy trình, thủ tục về đầu tư xây dựng theo luật định, kể cả quy định về phòng cháy, chữa cháy – PV).

Bộ trưởng cho biết: Qua thanh tra giải quyết khiếu nại nhận thấy tranh chấp nhà chung cư xuất phát từ 5 nhóm vấn đề, trong đó có cấp giấy chứng nhận quyền sở hữu nhà, sử dụng đất. Thời gian qua, Bộ đã tiến hành thanh tra xử lý hành vi vi phạm yêu cầu chủ đầu tư giải quyết tranh chấp. Thời gian tới, khi rà soát, hoàn thiện các quy định pháp luật, trong đó có Luật Xây dựng sửa đổi, sẽ quy định chặt chẽ vấn đề quản lý vận hành chung cư…

Tiếp tục rà soát lại các quy định của pháp luật về đầu tư xây dựng

Trả lời câu hỏi của Đại biểu Dương Văn Phước - Đoàn ĐBQH tỉnh Quảng Nam liên quan đến tình trạng các doanh nghiệp trúng thầu các công trình có vốn đầu tư công gặp nhiều khó khăn khi giá vật liệu xây dựng biến động lớn, Bộ trưởng Bộ Xây dựng cho biết: Thời gian qua giá vật liệu tăng mạnh. Điều này tác động lớn đến công tác quản lý, thực hiện hoạt động xây dựng cũng như quản lý thực triển khai thực hiện các dự án đầu tư, đặc biệt là dự án trọng điểm quốc gia, các dự án đầu tư công.

Trước tình hình thực tế nói trên thì Bộ Xây dựng đã triển khai các nhiệm vụ như tổ chức Hội nghị “Trao đổi các khó khăn, vướng mắc trong quản lý chi phí và hợp đồng xây dựng đối với các dự án sử dụng vốn Nhà nước và các giải pháp tháo gỡ khó khăn, vướng mắc”; Gửi văn bản hướng dẫn các địa phương công bố giá vật liệu xây dựng theo đúng quy định pháp luật và yêu cầu các địa phương tăng tần suất công bố lên thường xuyên, cập nhật điều chỉnh công bố giá vật liệu xây dựng cũng như chỉ số giá xây dựng. Bộ cũng tăng cường kiểm tra, hướng dẫn, đôn đốc các địa phương công bố giá vật liệu xây dựng…

Bộ trưởng cho biết: Thời gian tới, Bộ Xây dựng tiếp tục rà soát lại các quy định của pháp luật về đầu tư cũng như hợp đồng xây dựng để có đề xuất phù hợp hơn với diễn biến thực tế, quy định rõ các trường hợp bất khả kháng trong các hợp đồng xây dựng…

Phân cấp toàn diện cấp phép xây dựng cho các địa phương

Trả lời chất vấn của Đại biểu Hà Ánh Phượng - Đoàn ĐBQH tỉnh Phú Thọ liên quan đến công tác thẩm định dự án nhà cao tầng, Bộ trưởng Nguyễn Thanh Nghị cho biết: Thời gian tới, Bộ Xây dựng sẽ tiếp tục nghiên cứu quy định pháp luật để đơn giản hóa các thủ tục thẩm định, thiết kế kỹ thuật của các dự án đầu tư xây dựng để đảm bảo cải cách hành chính, đồng thời tăng cường công tác quản lý Nhà nước của ngành, đảm bảo chất lượng an toàn của công trình.

Riêng về cấp phép xây dựng, Bộ trưởng Nguyễn Thanh Nghị cho biết: Hiện Bộ Xây dựng đã phân cấp toàn diện cấp phép xây dựng cho các địa phương.