(Xây dựng) - Tập trung đầu tư xây dựng ít nhất 01 triệu căn hộ nhà ở xã hội (NƠXH) là nội dung chính của Đề án “Đầu tư xây dựng ít nhất 01 triệu căn hộ NƠXH cho đối tượng thu nhập thấp, công nhân khu công nghiệp giai đoạn 2021-2030”. Theo Bộ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Thanh Nghị, đây cũng là một trong những giải pháp quan trọng nhằm thúc đẩy phát triển NƠXH trong thời gian tới.

Đến nay đã có nhiều cơ chế, chính sách ưu đãi, tạo điều kiện phát triển NƠXH.

Nhiều cơ chế, chính sách ưu đãi tạo điều kiện phát triển NƠXH

Những năm qua, việc chăm lo giải quyết nhà ở cho người dân nói chung và NƠXH nói riêng luôn được Đảng và Nhà nước quan tâm và xác định là một nhiệm vụ trọng tâm trong phát triển kinh tế - xã hội của đất nước.

Bộ trưởng Nguyễn Thanh Nghị cho biết: Đến nay đã có nhiều cơ chế, chính sách ưu đãi, tạo điều kiện phát triển NƠXH. Các chính sách hỗ trợ NƠXH, nhà ở công nhân (NƠCN) cho lao động tại các khu công nghiệp hiện hành đã tạo ra hành lang pháp lý tương đối đầy đủ, đảm bảo hỗ trợ và khuyến khích các doanh nghiệp tham gia vào phát triển NƠXH, nhà ở công nhân.

Tính đến nay, trên địa bàn cả nước, đã hoàn thành 301 dự án NƠXH khu vực đô thị và NƠCN khu công nghiệp, quy mô xây dựng khoảng 155.800 căn, với tổng diện tích hơn 7.790.000m2. Cả nước hiện đang tiếp tục triển khai 401 dự án, với quy mô xây dựng khoảng 454.360 căn, với tổng diện tích khoảng 22.718.000m2. Trong đó, 245 dự án với quy mô 300.000 căn hộ đang thực hiện thủ tục đầu tư và 156 dự án với quy mô 156.700 căn hộ đang đầu tư xây dựng.

Cụ thể, đối với dự án NƠXH khu vực đô thị, cả nước đã hoàn thành việc đầu tư xây dựng 175 dự án, quy mô xây dựng khoảng 93.090 căn hộ, với tổng diện tích khoảng 4.654.480m2; Đang tiếp tục triển khai 274 dự án, quy mô xây dựng khoảng 293.460 căn hộ, với tổng diện tích khoảng 14.673.000m2.

Đối với NƠCN khu công nghiệp, đến nay cả nước đã hoàn thành việc đầu tư xây dựng 126 dự án, với quy mô xây dựng khoảng 62.700 căn hộ, với tổng diện tích 3,13 triệu m2; Đang tiếp tục triển khai 127 dự án với quy mô xây dựng khoảng 160.900 căn hộ, tổng diện tích 8.045.000m2.

Triển khai Nghị quyết số 11/NQ-CP của Chính phủ về chương trình phục hồi nền kinh tế, trong 9 tháng đầu năm 2022, trên địa bàn cả nước đã hoàn thành việc đầu tư xây dựng 13 dự án NƠXH dành cho người thu nhập thấp khu vực đô thị và công nhân khu công nghiệp, quy mô xây dựng khoảng 6.000 căn, với tổng diện tích khoảng 300.000m2 sàn xây dựng; đồng thời đã khởi công 17 dự án với tổng số khoảng 31.230 căn, trong đó, NƠXH 14 dự án quy mô 27.870 căn, nhà ở công nhân 03 dự án quy mô 3.360 căn.

Bộ trưởng nhận định: Việc đầu tư xây dựng NƠXH đã đạt được một số kết quả bước đầu quan trọng, giúp cho hàng trăm nghìn hộ gia đình có điều kiện nâng cao chất lượng nhà ở.

Tuy nhiên, kết quả này vẫn chưa đáp ứng nhu cầu đặt ra. Đến nay mới đạt 7,79 triệu m2/12,5 triệu m2 theo yêu cầu, trong đó nhà ở công nhân là 3,13 triệu m2 với 62.700 căn hộ; NƠXH cho người thu nhập thấp đô thị là 4,65 triệu m2 với 93.090 căn hộ.

Nguồn vốn phát triển NƠXH giai đoạn 2016 – 2020 mới chỉ đạt 35%

Đề cập đến việc bố trí, giải ngân nguồn vốn phát triển NƠXH, Bộ trưởng Nguyễn Thanh Nghị cho biết: Giai đoạn 2016 - 2020, việc hỗ trợ vốn vay ưu đãi được thực hiện theo quy định pháp luật về nhà ở (Luật Nhà ở 2014, Nghị định 100/2015/NĐ-CP ngày 20/10/2015 về phát triển và quản lý NƠXH). Theo đó, đối với NƠXH, khách hàng cá nhân và chủ đầu tư được vay vốn ưu đãi lãi suất thông qua Ngân hàng Chính sách xã hội và hệ thống ngân hàng thương mại được Nhà nước chỉ định.

Nguồn vốn phát triển NƠXH còn hạn chế.

Báo cáo của Ngân hàng Chính sách xã hội cho biết: Giai đoạn 2016 - 2020 đã phân bổ 3.163/9.000 tỷ đồng, chiếm 35% nhu cầu, để cho các đối tượng cá nhân vay vốn để mua, thuê, thuê mua NƠXH, xây dựng mới hoặc cải tạo, sửa chữa nhà để ở.

Đối với 04 Ngân hàng thương mại được Ngân hàng Nhà nước Việt Nam chỉ định, do không được bố trí nguồn vốn để cấp bù lãi suất cho vay NƠXH, vì vậy, không có chủ đầu tư dự án NƠXH nào được tiếp cận nguồn vốn vay ưu đãi.

Giai đoạn từ đầu năm 2022 đến nay, theo báo cáo của Ngân hàng Chính sách, đến tháng 10/2022 trên cả nước đã giải ngân được 2.306 tỷ đồng cho 6.673 khách hàng thuộc đối tượng vay để mua, thuê mua NƠXH, nhà công nhân, xây dựng mới hoặc cải tạo, sửa chữa nhà ở theo quy định của Nghị quyết số 11/NQ-CP ngày 31/01/2022.

Ngoài ra, trên cơ sở rà soát các điều kiện đã được quy định cụ thể tại Nghị định số 31/2022/NĐ-CP ngày 20/5/2022 của Chính phủ về hỗ trợ lãi suất từ ngân sách Nhà nước đối với khoản vay của doanh nghiệp, đến nay, Bộ Xây dựng đã 03 lần công bố danh mục các dự án đủ điều kiện được vay trên Cổng thông tin điện tử của Bộ Xây dựng và gửi Ngân hàng Nhà nước với số lượng 21 dự án NƠXH, NƠCN, cải tạo chung cư cũ đủ điều kiện, với quy mô 19.897 căn hộ, tổng mức đầu tư 20.179 tỷ đồng. Nhu cầu vay vốn theo đề xuất của các địa phương khoảng 7.139 tỷ đồng.

Nhiều địa phương, doanh nghiệp chưa thực sự quan tâm đến NƠXH, NƠCN

Bên cạnh những kết quả đạt được, việc phát triển NƠXH cũng còn một số tồn tại, hạn chế. Bộ trưởng Nguyễn Thanh Nghị cho biết: Về quy định pháp luật, vẫn còn một số tồn tại, vướng mắc trong việc phát triển NƠXH, NƠCN cần tiếp tục nghiên cứu sửa đổi tại Luật Nhà ở và các luật khác liên quan.

Về tổ chức thực hiện, Ngân sách Trung ương chưa bố trí được đầy đủ nguồn vốn ưu đãi thực hiện chính sách NƠXH, NƠCN. Nhiều địa phương chưa thực sự quan tâm đến phát triển NƠXH. Nhiều doanh nghiệp sản xuất, kinh doanh trong khu công nghiệp chưa quan tâm đến nhà ở cho công nhân, người lao động của mình.

Việc dành quỹ đất 20% thuộc các khu đô thị mới, các dự án nhà ở thương mại chưa được thực hiện triệt để hoặc chưa được sử dụng đúng mục đích. Thiếu quỹ đất để đầu tư xây dựng NƠXH tại vị trí thuận lợi ở các đô thị lớn.

Nhiều khu công nghiệp được hình thành nhưng chưa bố trí quỹ đất để xây dựng nhà ở cho công nhân. Địa phương chưa quan tâm đúng mức tới việc hỗ trợ chủ đầu tư trong việc xây dựng hạ tầng kỹ thuật trong và ngoài hàng rào dự án NƠXH theo quy định.

Mặc dù Nhà nước đã có nhiều ưu đãi cho NƠXH, tuy nhiên các cơ chế chính sách ưu đãi hiện nay chưa đủ sức hấp dẫn các doanh nghiệp đầu tư các dự án NƠXH, nhất là NƠXH cho thuê.

Tiếp tục hoàn thiện thể chế, chính sách thúc đẩy phát triển NƠXH

Để tạo điều kiện thúc đẩy phát triển NƠXH trong thời gian tới, Bộ trưởng Nguyễn Thanh Nghị cho biết: Bộ Xây dựng tiếp tục tập trung nghiên cứu, sửa đổi Luật Nhà ở năm 2014 đồng bộ với Luật Đất đai (sửa đổi), Luật Đấu thầu (sửa đổi) và các văn bản pháp luật khác có liên quan.

Bộ Xây dưng đã trình Thủ tướng Chính phủ Đề án “Đầu tư xây dựng ít nhất 01 triệu căn hộ NƠXH cho đối tượng thu nhập thấp, công nhân khu công nghiệp giai đoạn 2021-2030”.

Trong đó, sửa đổi các cơ chế, chính sách cho nhóm đối tượng thu nhập thấp, các quy định cụ thể: Đối tượng, điều kiện thụ hưởng; việc quy hoạch, dành quỹ đất phát triển NƠXH; việc lựa chọn chủ đầu tư dự án và các cơ chế chính sách ưu đãi của Nhà nước…

Đối với các Bộ, ngành, địa phương, Bộ trưởng Nguyễn Thanh Nghị đề nghị: Tập trung, nghiêm túc thực hiện Thông báo Kết luận số 242/TB-VPCP ngày 10/8/2022 của Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính tại Hội nghị trực tuyến thúc đẩy phát triển NƠXH cho công nhân, người thu nhập thấp; Chỉ thị số 13/CT-TTg ngày 29/8/2022 của Thủ tướng Chính phủ về Một số giải pháp thúc đẩy thị trường bất động sản phát triển an toàn, lành mạnh, bền vững và Đề án “Đầu tư xây dựng ít nhất 01 triệu căn hộ NƠXH cho đối tượng thu nhập thấp, công nhân khu công nghiệp giai đoạn 2021-2030”. Hiện Đề án này đã được Bộ Xây dựng trình Thủ tướng Chính phủ xem xét, phê duyệt…