(Xây dựng) - Trưởng thôn Viêm Xá (xã Hòa Long, Yên Phong, Bắc Ninh) và một số người dân sống xung quanh đền Vua Bà cho biết, nhiều hạng mục của đền đã được tu bổ, tôn tạo xong vào cuối năm 2018 bằng tiền của tỉnh. Nhưng đại diện Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Bắc Ninh lại nói là chưa triển khai dự án tu bổ, tôn tạo đền Vua Bà vì chưa có kinh phí.

Cổng đền Vua Bà đã được xây mới và hoàn thành vào cuối năm 2018.

Ngày 7/8/2020, Báo điện tử Xây dựng đã có bài viết “Bắc Ninh: Có “khuất tất” gì trong việc tu bổ, tôn tạo di tích đền Vua Bà?”. Theo đó, ngày 30/5/2019, UBND tỉnh Bắc Ninh đã có Tờ trình số 167/TTr-UBND về thẩm định dự án Tu bổ, tôn tạo di tích đền Vua Bà, xã Hòa Long, thành phố Bắc Ninh.

Theo Tờ trình số 167/TTr-UBND của UBND tỉnh Bắc Ninh thì tòa Hậu cung được mô tả hiện trạng như sau: Phần nề: Mái ngói xô lệch, thấm dột; Bờ nóc, bờ dải, trang trí trên mái nứt gãy; Tường bao dạn nứt, rêu mốc; nền nhà lún sụt, rêu mốc; Thềm bậc lún sụt, nứt gãy.

Phần mộc: Hệ khung chịu lực gồm quá giang, trụ trốn, kẻ suốt, hoành, rui mái bằng chất liệu gỗ tạp đã mối một, hư hỏng không đảm bảo chịu lực.

Cổng đền: Một số vị trí bong tróc lớp vữa chát làm ảnh hưởng mỹ quan của công trình; Nền sụt lún, nứt gãy… Ngoài ra các phần ống muống, Tiền tế cũng đã xuống cấp.

Ngày 25/6/2019, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch có Văn bản số 2447/BVHTTDL-DSVH về việc thẩm định dự án Tu bổ, tôn tạo di tích đền Vua Bà. Trong Văn bản ghi rõ: “Thỏa thuận dự án Tu bổ, tôn tạo di tích đền Vua Bà bao gồm các hạng mục: Tu bổ, tôn tạo Tiền tế, ống muống, Hậu cung, cổng đền, nhà Thủ từ, sân, tường rào và hạ tầng kỹ thuật”.

Đến ngày 6/9/2019, UBND tỉnh Bắc Ninh có Quyết định số 1358/QĐ-UBND phê duyệt dự án Đầu tư xây dựng công trình tu bổ, tôn tạo di tích đền Vua Bà, xã Hòa Long, thành phố Bắc Ninh. Theo đó, chủ đầu tư dự án: Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Bắc Ninh; Tổng mức đầu tư là 26.991.884.000 đồng; Thời gian thực hiện: 2019 – 2020. Như vậy, theo Quyết định phê duyệt dự án số 1358/QĐ-UBND về việc phê duyệt dự án đầu tư xây dựng công trình tu bổ, tôn tạo di tích đền Vua Bà, được thực hiện trong 2 năm: 2019 – 2020.

Dự án do Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch làm chủ đầu tư.

Nhưng điều lạ lùng là thủ nhang, Trưởng thôn Viêm Xá và những người dân sống xung quanh ngôi đền lại khẳng định ngôi đền đã được tu sửa nhiều hạng mục khang trang vào cuối năm 2018.

Phóng viên Báo điện tử Xây dựng cũng thị sát thực tế, thấy rằng ngôi đền có nhiều hạng mục hoàn toàn mới: Cổng đền có quy mô 3 gian kiểu 4 mái đao cong. Toàn bộ khung, xà, cột, hoành… làm bằng gỗ. Cánh cổng chính đục hoa văn rồng cuộn, cánh cổng phụ đục hoa văn tứ quý rất bề thế.

Tòa Hậu cung: Cửa gỗ trạm hoa văn, mái ngói mới; cột, bộ vỉ, hoành, rui, xà bằng gỗ không có dấu hiệu mối mọt, xuống cấp. Nền lát gạch bằng phẳng. Ngoài sân, phần tường rào cũng được sửa sang và sơn mới rất đẹp.

Trong tòa Hậu cung những cột kèo, hoành phi, cửa, câu đối và ngay cả ban thờ cũng đều được làm lại.

Trước những thắc mắc của dư luận xung quanh việc tu bổ, tôn tạo đền Vua Bà, phóng viên Báo điện tử Xây dựng đã có buổi làm việc với đại diện Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Bắc Ninh – chủ đầu tư dự án. Tiếp phóng viên gồm có ông Nguyễn Đức Trọng - Chánh thanh tra Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch; ông Nguyễn Văn Đáp - Trưởng phòng Quản lý Di sản; bà Ngô Thị Kim Tiêm - Phó phòng Tổ chức hành chính và ông Lê Đắc Quang – Phó phòng Hành chính Kế hoạch.

Đại diện Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Bắc Ninh làm việc với phóng viên.

Tại buổi làm việc, ông Nguyễn Văn Đáp - Trưởng phòng Quản lý Di sản cho biết: “Năm 2000 – 2001, đền được người dân tu bổ bằng tiền xã hội hóa. Cổng đền nằm ngoài khu vực khoanh vùng di sản, vừa rồi thì được địa phương tu bổ lại. Cổng không có trong dự án mới và không nằm trong tiền của dự án”.

Trước câu hỏi của phóng viên rằng đền mới được tu sửa, tôn tạo bằng nguồn vốn xã hội hóa rồi thì xin dự án nhằm mục đích gì? Thì đại diện Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Bắc Ninh cho rằng dự án lập như vậy nhưng vẫn chưa có tiền nên chưa triển khai làm cái gì cả.

Vậy nhưng, theo người dân ở thôn Viêm Xá thì việc tu bổ, tôn tạo một số hạng mục (cổng, tường rào, sân, Hậu cung) đã xong vào cuối năm 2018 và bằng nguồn vồn của tỉnh.

Ông Nguyễn Văn Tý – Trưởng thôn Viêm Xá cho biết: “Đầu năm 2018 nhằm kỷ niệm 10 năm UNESCO công nhận dân ca quan họ là Di sản văn hóa phi vật thể thì tỉnh có về khảo sát để trùng tu lại đền Vua Bà. Đầu 2018 có dự án tu bổ và xong vào cuối năm 2018, tu bổ mấy tháng là xong. Gỗ của cổng đấy toàn gỗ lim Lào, còn kinh phí tiền bao nhiêu thì tôi không biết. Đơn vị thi công là Công ty Duy Linh ở Bắc Ninh, tỉnh tu sửa chắc cũng đã xin phép Bộ Văn Hóa. Tiền kinh phí tu sửa là của tỉnh”.

Ông Nguyễn Hải Kình – người dân làng Viêm Xá cũng cho biết: “Tôi không nhớ rõ là năm bao nhiêu nhưng chắc vào khoảng năm 2000, đền được người dân tu bổ bằng tiền công đức. Lần tu bổ mới này là Nhà nước cho kinh phí vì đây là công trình được UNESCO công nhận là văn hóa phi vật thể và vừa làm xong vào cuối năm 2018”.

Ông Nguyễn Mạnh Toản – người dân làng Viêm Xá cũng cho hay: “Tu bổ lần này thì làm cái cổng, Hậu cung, tường rào và sân, kinh phí của tỉnh tài trợ xong vào cuối năm 2018, còn gian tiền tế thì chưa làm”.

Tại sao cùng một dự án, cùng các hạng mục nhưng chủ đầu tư nói là chưa làm vì chưa có kinh phí nhưng người dân lại phản ánh là đã làm xong và bằng kinh phí của tỉnh?

Nếu như phản ánh của người dân là đúng thì nguồn vốn tu bổ, tôn tạo một số hạng mục đền Vua Bà theo người dân là đã hoàn thành vào cuối năm 2018 lấy từ đâu? Phải chăng việc một số hạng mục của đền Vua Bà đã được tu bổ xong rất bề thế nhưng chưa xứng tầm với việc được UNESCO công nhận là di sản văn hóa phi vật thể nên ngày 28/5/2019, Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Bắc Ninh đã có Văn bản số 601/SVHTTDL-KHTC về việc trình Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch thẩm định dự án: Tu bổ, tôn tạo di tích đền Vua Bà, xã Hòa Long, thành phố Bắc Ninh?

Theo thực tế của phóng viên các hạng mục: Cổng, tường rào, sân, Hậu cung không có dấu hiệu xuống cấp thậm chí là rất bề thế nhưng tại sao trong Tờ trình số 167/TTr-UBND ngày 30/5/2019 của UBND tỉnh Bắc Ninh về thẩm định dự án Tu bổ, tôn tạo di tích đền Vua Bà, xã Hòa Long, thành phố Bắc Ninh các hạng mục đều được mô tả là xuống cấp?

Liệu đây có phải là cách làm “tiền trảm hậu tấu” hay là một dự án “bánh vẽ” để lấy tiền của Nhà nước? Câu hỏi này xin được gửi tới UBND tỉnh Bắc Ninh; Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Bắc Ninh – chủ đầu tư dự án.