(Xây dựng) – Thủ nhang đền Vua Bà, tại xã Hòa Long, thành phố Bắc Ninh khẳng định, ngôi đền cơ bản đã được tu sửa khang trang từ cuối năm 2018. Nhưng không hiểu vì lý do gì, năm 2019 Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Bắc Ninh lại lập dự án tu bổ, tôn tạo di tích đền Vua Bà…

Theo người dân, cổng đền Vua Bà đã được xây mới và hoàn thành vào cuối năm 2018.

Đền Vua Bà nằm tại xã Hòa Long, thành phố Bắc Ninh. Khu di tích này là nơi thờ Đức Vua Bà, người được xem là “Thủy tổ quan họ” và được Nhà nước xếp hạng là Di tích lịch sử văn hóa quốc gia tại Quyết định số 3211/QĐ-BT ngày 12/12/1994 của Bộ Văn hóa - Thông tin (nay là Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch). Hàng năm, nhân dân địa phương thường tổ chức các hoạt động đón tiếp các bạn quan họ và hát canh. Qua nhiều năm đền thờ đã xuống cấp.

Trước hiện trạng đó, sau khi xét đề nghị của Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Bắc Ninh tại Văn bản số 601/SVHTTDL-KHTC ngày 28/5/2019 về việc trình Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch thẩm định dự án: Tu bổ, tôn tạo di tích đền Vua Bà, xã Hòa Long, thành phố Bắc Ninh, ngày 30/5/2019, UBND tỉnh Bắc Ninh đã có Tờ trình số 167/TTr-UBND về thẩm định Dự án Tu bổ, tôn tạo di tích đền Vua Bà, xã Hòa Long, thành phố Bắc Ninh.

Theo Tờ trình số 167/TTr-UBND của UBND tỉnh Bắc Ninh thì tòa Hậu cung được mô tả hiện trạng như sau: Phần nề: Mái ngói xô lệch, thấm dột; Bờ nóc, bờ dải, trang trí trên mái nứt gãy; Tường bao dạn nứt, rêu mốc; nền nhà lún sụt, rêu mốc; Thềm bậc lún sụt, nứt gãy.

Phần mộc: Hệ khung chịu lực gồm quá giang, trụ trốn, kẻ suốt, hoành, rui mái bằng chất liệu gỗ tạp đã mối một, hư hỏng không đảm bảo chịu lực.

Cổng đền: Một số vị trí bong tróc lớp vữa chát làm ảnh hưởng mỹ quan của công trình; Nền sụt lún, nứt gãy…Ngoài ra các phần ống muống, Tiền tế cũng đã xuống cấp.

Ngày 25/6/2019, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch có văn bản số 2447/BVHTTDL-DSVH về việc thẩm định Dự án Tu bổ, tôn tạo di tích đền Vua Bà. Trong văn bản ghi rõ: “Thỏa thuận Dự án Tu bổ, tôn tạo di tích đền Vua Bà bao gồm các hạng mục: Tu bổ, tôn tạo Tiền tế, ống muống, Hậu cung, cổng đền, nhà Thủ từ, sân, tường rào và hạ tầng kỹ thuật”.

Sân, tường rào cũng được sửa sang và sơn mới rất đẹp.

Đến ngày 6/9/2019, UBND tỉnh Bắc Ninh có Quyết định số 1358/QĐ-UBND phê duyệt Dự án Đầu tư xây dựng công trình tu bổ, tôn tạo di tích đền Vua Bà, xã Hòa Long, thành phố Bắc Ninh. Theo đó, chủ đầu tư dự án: Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Bắc Ninh; Tổng mức đầu tư là 26.991.884.000 đồng; Thời gian thực hiện: 2019 – 2020.

Tiếp đến ngày 05/11/2019, UBND tỉnh Bắc Ninh có Văn bản số 3989/UBND-XDCB về việc phê duyệt kế hoạch lựa chọn nhà thầu các gói thầu, dự án đầu tư xây dựng công trình tu bổ, tôn tạo di tích đền Vua Bà, xã Hòa Long, thành phố Bắc Ninh.

Và ngày 12/02/2020, UBND tỉnh Bắc Ninh có Văn bản số 311/UBND-XDCB về việc sử dụng vật liệu gỗ trong Dự án Tu bổ, tôn tạo di tích đền Vua Bà, xã Hòa Long, thành phố Bắc Ninh. Theo đó, xét đề nghị của Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tại Công văn số 94/SVHTTDL-KHTC ngày 05/02/2020 về việc sử dụng vật liệu gỗ lim Lào trong Dự án Tu bổ, tôn tạo di tích đền Vua Bà, tỉnh Bắc Ninh, đồng ý chủ trương sử dụng vật liệu gỗ lim Lào trong Dự án Tu bổ, tôn tạo di tích đền Vua Bà, xã Hòa Long, thành phố Bắc Ninh; việc sử dụng vật liệu gỗ lim Lào không làm tăng tổng mức đầu tư dự án đã phê duyệt tại Quyết định số 1358/QĐ-UBND ngày 06/9/2019 của Chủ tịch UBND tỉnh.

Như vậy, theo Quyết định phê duyệt dự án số 1358/QĐ-UBND về việc phê duyệt dự án đầu tư xây dựng công trình tu bổ, tôn tạo di tích đền Vua Bà, được thực hiện trong 2 năm: 2019 – 2020. Nhưng điều lạ lùng là thủ nhang và những người dân sống xung quanh ngôi đền lại khẳng định ngôi đền đã được tu sửa nhiều hạng mục khang trang vào cuối năm 2018.

Ông Nguyễn Văn Tý - Trưởng thôn Viêm Xá cho biết: Đầu năm 2018 nhằm kỷ niệm 10 năm UNESCO công nhận dân ca quan họ là Di sản văn hóa phi vật thể thì tỉnh có về khảo sát để trùng tu lại đền Vua Bà. Đầu 2018 có dự án tu bổ và xong vào cuối năm 2018, tu bổ mấy tháng là xong. Gỗ của cổng đấy toàn gỗ lim Lào, còn kinh phí tiền bao nhiêu thì tôi không biết.

Bà thủ nhang của đền cũng cho hay: Cổng đền, Hậu cung, sân, tường bao quanh đã được làm lại và xong vào cuối năm 2018. Trong tòa Hậu cung những cột kèo, hoành phi, câu đối và ngay cả ban thờ này cũng đều được làm lại. Cột nhà ngày xưa bé và bằng gỗ nhưng mới đây được thay bằng gỗ lim hết.

Phóng viên Báo điện tử Xây dựng cũng thị sát thực tế, thấy rằng ngôi đền có nhiều hạng mục hoàn toàn mới: Cổng đền có quy mô 3 gian kiểu 4 mái đao cong. Toàn bộ khung, xà, cột, hoành… làm bằng gỗ. Cánh cổng chính đục hoa văn rồng cuộn, cánh cổng phụ đục hoa văn tứ quý… rất bề thế.

Tòa Hậu cung: Cửa gỗ trạm hoa văn, mái ngói mới; cột, bộ vỉ, hoành, rui, xà bằng gỗ không có dấu hiệu mối mọt, xuống cấp. Nền lát gạch bằng phẳng. Ngoài sân, phần tường rào cũng được sửa sang và sơn mới rất đẹp.

Trong tòa Hậu cung những cột kèo, hoành phi, cửa, câu đối và ngay cả ban thờ cũng đều được làm lại.

Chúng tôi cho rằng, việc quản lý di tích văn hóa lịch sử, điển hình là đền thờ Vua Bà của UBND tỉnh Bắc Ninh, Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh là rất có trách nhiệm, nhằm bảo tồn di tích lịch sử văn hóa có giá trị về vật thể và phi vật thể.

Tuy nhiên, nếu ý kiến của nhân dân cho rằng, các hạng mục công trình nêu trên đã được hoàn thành và đưa vào sử dụng cuối năm 2018 thì nhiều câu hỏi được đặt ra là: Một số hạng mục trong Dự án Tu bổ, tôn tạo di tích đền Vua Bà đã xây dựng rồi, tại sao lại lập dự án để xin đầu tư? Liệu đây có phải là cách làm “tiềm trảm hậu tấu”? Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch, UBND tỉnh Bắc Ninh có kiểm tra, khảo sát thực tế đền Vua Bà trước khi thẩm định hay không? Nếu đúng vậy, thì đề nghị các cơ quan chức năng phải xem lại cách làm này.

Báo điện tử Xây dựng sẽ tiếp tục thông tin.