(Xây dựng) – Trong nhiều năm vừa qua, việc chăm lo giải quyết nhà ở cho người dân luôn được Đảng và Nhà nước ta quan tâm và xác định là nhiệm vụ trọng tâm trong phát triển kinh tế - xã hội của đất nước; đặc biệt là việc đẩy mạnh phát triển nhà ở xã hội để giải quyết nhu cầu chỗ ở cho các đối tượng là công nhân tại các Khu công nghiệp. Mặc dù còn có tồn tại, tuy nhiên, chính sách về nhà ở xã hội đã giúp cho hàng triệu hộ gia đình thuộc đối tượng chính sách, trong đó có công nhân Khu công nghiệp được cải thiện nhà ở.

Mục tiêu phát triển nhà ở công nhân chưa đạt được theo kế hoạch của Chiến lược phát triển nhà ở quốc gia… (Ảnh: T/L)

Luật Nhà ở năm 2014 và Nghị định số 100/2015/NĐ-CP ngày 20/10/2015 của Chính phủ về phát triển và quản lý nhà ở xã hội đã có những cơ chế, chính sách ưu đãi nhằm khuyến khích phát triển nhà ở xã hội dành cho công nhân lao động (như: Miễn tiền sử dụng đất, giảm 50% thuế giá trị gia tăng, thuế thu nhập doanh nghiệp, hỗ trợ đầu tư hạ tầng kỹ thuật trong và ngoài dự án, cho vay ưu đãi lãi suất thấp...).

Tiếp đó, ngày 12/5/2017, Thủ tướng Chính phủ đã ký ban hành Quyết định số 655/QĐ-TTg phê duyệt Đề án “Đầu tư xây dựng các thiết chế của công đoàn tại các Khu công nghiệp, khu chế xuất” (Quyết định số 655). Theo Đề án, giai đoạn 2017 – 2020, đầu tư thí điểm 01 thiết chế công đoàn; từ 2021 – 2025 phấn đấu triển khai 50 thiết chế công đoàn tại các Khu công nghiệp, khu chế xuất; từ năm 2026 trở đi, phấn đấu tất cả các Khu công nghiệp, Khu chế xuất trên cả nước đều có thiết chế công đoàn”.

Ngày 25/01/2017, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Chỉ thị số 03/CT-TTg, yêu cầu các Bộ, ngành và chính quyền địa phương triển khai các giải pháp nhằm tháo gỡ khó khăn cho việc phát triển nhà ở cho công nhân; huy động các doanh nghiệp và người dân tham gia đầu tư phát triển nhà ở cho công nhân tại các Khu công nghiệp.

Ngoài ra, Bộ Xây dựng đã chủ động phối hợp với Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam triển khai và hoàn thành các nhiệm vụ được giao tại Quyết định số 655 Thủ tướng Chính phủ.

Những chủ trương, chính sách, văn bản pháp luật trên đã thể hiện sự quan tâm, chú trọng trong việc giải quyết các vấn đề về nhà ở cho công nhân tại Khu công nghiệp, bảo đảm cho nơi ở của công nhân được an toàn, chất lượng, giúp công nhân tại các Khu công nghiệp yên tâm lao động và sản xuất.

Theo báo cáo của Bộ Xây dựng về kết quả triển khai thực hiện chính sách nhà ở xã hội đến nay, trên địa bàn cả nước đã có 513 dự án nhà ở xã hội, với số lượng 16.160.000 m2 sàn; trong đó đã hoàn thành 249 dự án với quy mô xây dựng 5.210.000 m2 sàn, đạt tỷ lệ 41,7% so với kế hoạch; đang tiếp tục triển khai 264 dự án với quy mô xây dựng khoảng 10.950.000m2 sàn nhà ở.

Riêng chương trình phát triển nhà ở xã hội dành cho công nhân, người lao động tính đến nay, trên địa bàn cả nước đã có 202 dự án nhà ở xã hội dành cho công nhân, với số lượng 7.342.969 m2 sàn; trong đó đã hoàn thành 111 dự án với quy mô xây dựng 2.301.909 m2 sàn, đạt tỷ lệ 36% so với kế hoạch; đang tiếp tục triển khai 91 dự án với quy mô xây dựng khoảng 5.041.060m2 sàn nhà ở.

Bên cạnh đó, Bộ Xây dựng phối hợp với Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam triển khai nhiệm vụ được giao tại Quyết định số 655/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ về hoàn thiện chính sách, phê duyệt thiết kế mẫu, thiết kế điển hình, ban hành quy chuẩn, tiêu chuẩn…

Cụ thể, Bộ Xây dựng nghiên cứu, đề xuất sửa đổi, bổ sung một số nội dung bất cập tại Nghị định số 100/2015/NĐ-CP, dự kiến trình Chính phủ trong thành 12/2020; tham gia phối hợp với Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam nghiên cứu, dự thảo trình Thủ tướng Chính phủ ký ban hành Quyết định số 1729/QĐ-TTg ngày 04/11/2020 về việc sửa đổi, bổ sung Quyết định số 655/QĐ-TTg; ban Quyết định số 131/QĐ-BXD ngày 12/2/2009 về thiết kế mẫu, thiết kế điển hình nhà công nhân khu công nghiệp vào năm 2019; ban hành Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về nhà chung cư số 04:2019/BXD; Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về quy hoạch xây dựng số 01:2019/BXD.

Tuy nhiên, đánh giá quá trình thực hiện triển khai Chương trình thì, mục tiêu phát triển nhà ở công nhân chưa đạt được theo kế hoạch của Chiến lược phát triển nhà ở quốc gia, do vẫn còn một số tồn tại, vướng mắc cụ thể như thiếu nguồn vốn để phát triển nhà ở công nhân; nhiều địa phương chưa quan tâm đến phát triển nhà ở xã hội; hầu hết doanh nghiệp chưa quan tâm, tích cực tham gia đầu tư nhà ở xã hội do các chính sách ưu đãi cho phát triển nhà ở xã hội đã ban hành chưa đủ hấp dẫn. Các doanh nghiệp sản xuất kinh doanh trong Khu công nghiệp chưa quan tâm đến nhà ở cho công nhân, người lao động của mình; người thu nhập thấp, công nhân lao động tại các khu công nghiệp, gia đình trẻ còn rất hạn chế, rất khó khăn về kinh tế. Tâm lý của đa số người nghèo, người thu nhập thấp vẫn muốn mua nhà ở xã hội, không muốn thuê…

Để khắc phục các tồn tại, khó khăn vướng mắc, đẩy mạnh việc phát triển nhà ở xã hội, trong thời gian tới, Bộ Xây dựng sẽ khẩn chương hoàn chỉnh trình Chính phủ xem xét ban hành Nghị định sửa đổi, bổ sung Nghị định 100/2015/NĐ-CP; tiếp tục phối hợp với các Bộ, ngành liên quan nghiên cứu, hoàn thiện thể chế, bổ sung các cơ chế, chính sách thông thoáng hơn để phát triển nhà ở xã hội.

Bên cạnh đó, để tạo nguồn lực thực hiện chính sách nhà ở công nhân, Bộ Xây dựng đề nghị các Bộ, ngành theo chức năng nhiệm vụ, báo cáo các cấp có thẩm quyền xem xét, sớm bố trí nguồn vốn để thực hiện chính sách nhà ở xã hội giai đoạn 2021 – 2025; đề nghị Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam huy động nguồn lực của các doanh nghiệp thuộc các thành phần kinh tế và nguồn lực của tổ chức công đoàn để thực hiện các thiết chế công đoàn, phối hợp với các địa phương, tổ chức khảo sát, lập quy hoạch, đảm bảo quỹ đất cho phát triển nhà ở công nhân...

Về nguồn vốn hỗ trợ cho phát triển nhà ở xã hội, hiện nay, Ngân hàng Chính sách Xã hội mới được phân bổ 2.163/9.000 tỷ đồng (đáp ứng 24% nhu cầu vốn thực hiện chính sách nhà ở xã hội đến năm 2020). Các tổ chức tín dụng được Nhà nước chỉ định (04 ngân hàng thương mại do Ngân hàng Nhà nước Việt Nam chỉ định) chưa được bố trí nguồn vốn để cấp bù lãi suất cho vay nhà ở xã hội. Chưa có quy chế sử dụng nguồn tiền thu được từ 20% quỹ đất trong các dự án khu đô thị, dự án nhà ở thương mại để phát triển nhà ở xã hội.

Bộ Xây dựng đề nghị Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ giao Bộ Kế hoạch – Đầu tư nghiên cứu, báo cáo Ủy ban thường vụ Quốc hội bổ sung nguồn vốn cho các ngân hàng để cho vay, đặc biệt là nguồn vốn để cấp bù lãi xuất cho 4 Ngân hàng thương mại đã được Ngân hàng Nhà nước Việt Nam chỉ định để cho doanh nghiệp và người dân vay. Theo đó, cần phải bổ sung các Chương trình hỗ trợ nhà ở xã hội vào danh mục được ưu tiên sử dụng vốn ngân sách đầu tư công trung hạn để có cơ sở bố trí vốn ngân sách nhà nước cho các chương trình nhà ở xã hội theo quy định của pháp luật về nhà ở.