(Xây dựng) – Nhiều tỷ đồng vốn ngân sách đã được thành phố Quảng Ngãi (Quảng Ngãi) chi ra để xây dựng mới một số điểm trường khang trang, bề thế… nhưng rồi, thay vì được đưa vào phục vụ công tác dạy và học thì những cơ ngơi ngốn tiền tỷ này lại bị bỏ hoang một cách lãng phí, khiến người dân xót xa, tiếc nuối.

Trường học được đầu tư xây dựng khang trang, bề thế nhưng bị bỏ hoang ở thành phố Quảng Ngãi.

Thừa trường nhưng… thiếu cả thầy lẫn trò

Năm 2018, qua kiến nghị của người dân tại các cuộc tiếp xúc cử tri, thành phố Quảng Ngãi quyết định chi 3,3 tỷ đồng để xây mới Trường Mầm non xã Tịnh Ấn Tây cơ sở 2, thời điểm đó dự án do Ban Quản lý các dự án Đầu tư và xây dựng thành phố Quảng Ngãi làm chủ đầu tư. Quyết định được ban hành, kinh phí được phân bổ, điểm trường cũ liền bị đập bỏ, xi măng, sắt thép ùn ùn kéo tới… một ngôi trường mới hai tầng được dựng lên rất nhanh trên nền trường cũ.

Nhưng rồi, tiếng vỗ tay trong ngày khánh thành vừa ngớt, thì điểm trường có diện tích gần 1.300 m2, với 3 phòng học, 1 phòng chức năng, nhà ăn, nhà vệ sinh và các hạng mục phụ trợ khác… liền bị bỏ hoang.

Lý giải về nghịch lý này, ông Phan Khánh Lâm - Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch UBND xã Tịnh Ấn Tây cho biết, điểm trường này được xây dựng hoàn thành và bàn giao cho địa phương quản lý từ năm 2019. Nhưng đến nay vẫn “cửa đóng then cài” vì… thiếu giáo viên.

Theo ông Lâm, hiện nay địa phương đã có 1 trường mầm non đạt chuẩn ở trung tâm xã, được xây dựng trên diện tích hơn 2.100 m2, với 5 lớp học và 18 cán bộ, giáo viên và nhân viên. Sau tinh giản biên chế, lượng nhân sự này chỉ đủ để bố trí cho điểm trường hiện hữu, không thể phân chia hay điều chuyển đi nơi khác. “Chúng tôi đã làm việc với Phòng Giáo dục để tìm phương án khả dĩ nhất nhằm đưa trường vào hoạt động, chứ bỏ hoang như vậy không được, rất lãng phí”, ông Lâm cho hay.

Người dân xót xa, tiếc nuối khi chứng kiến hàng tỷ đồng ngân sách bị “phơi nắng, phơi mưa”.

Mong ước được gửi con em ở điểm trường công lập, cơ sở vật chất đảm bảo, chi phí thấp của người dân thôn Độc Lập, xã Tịnh Ấn Tây chưa thể thành hiện thực khi điểm trường này chưa ấn định ngày đón trẻ chính thức. Chứng kiến công trình từng là niềm hân hoan, kỳ vọng của người dân xóm mình giờ phủ trong um tùm cỏ cây, các hạng mục đã bắt đầu xuống cấp, anh Đỗ Ngọc Phước bức xúc “Trường gần nhà đã xây xong nhưng đóng cửa để đó, trong khi dân phải đưa con đi học rất xa, chưa kể mùa mưa đi lại khó khăn, nguy hiểm”.

Không nằm ở vùng ven, nơi dân cư thưa thớt như điểm trường ở xã Tịnh Ấn Tây, nhưng Trường Mầm non Lê Hồng Phong cơ sở 2 trên đường Võ Tùng – Trung tâm thành phố Quảng Ngãi lại có chung cảnh ngộ.

Năm 2014, điểm trường này được Phòng Giáo dục và Đào tạo thành phố Quảng Ngãi chi hơn 3 tỷ đồng để xây mới trên khuôn viên rộng gần 1.100m2, với hai tầng kiên cố, 5 phòng học. Trường mới chưa kịp bay hết mùi sơn, chỉ đón trẻ được 1 năm rồi cũng bị khóa cửa bỏ đó, cổng trường lâu ngày vắng bóng người ra vào nên người dân đã biến thành nơi để xe.

“Dân lao động chạy ăn từng bữa như chúng tôi rất xót khi chứng kiến bao nhiêu tiền của đã được đổ vào đây, mà giờ mặc cho nắng mưa như vậy”, lom khom phơi quần áo trên tường rào điểm trường sát nhà, một người dân lắc đầu ngao ngán.

Đây là hệ quả tất yếu của việc trong thời gian dài, khâu rà soát, thống kê nhu cầu thực một cách cụ thể, chính xác đã bị xem nhẹ.

Cô Lê Thị Anh Phương – Hiệu trưởng Trường Mầm non Lê Hồng Phong cho biết, sau khi điểm trường này hoàn thành thì điểm trường cơ sở 1 cũng được đầu tư xây mới với 6 phòng học theo hình thức “chìa khóa trao tay”. Hiện nay, trường không sử dụng hết cơ sở vật chất được bố trí. “Thời điểm hiện tại, cơ sở 1 chúng tôi đã bố trí lớp được 5 phòng, còn lại 1 phòng học được sử dụng làm phòng chức năng. Riêng cơ sở 2 chúng tôi sẽ cố gắng bố trí 1 lớp cho khoảng 20 cháu ở gần điểm trường trong năm học tới”, cô Phương cho biết.

Cần ngăn chặn việc xây trường kiểu “bất chấp”

Theo tìm hiểu của phóng viên Báo điện tử Xây dựng, bên cạnh việc xuất hiện một số điểm trường bị bỏ hoang do không tìm được giáo viên và học sinh để “lấp đầy”, thì hiện nay tại một số cơ sở giáo dục mầm non, tiểu học công lập trên địa bàn thành phố Quảng Ngãi đang “khủng hoảng thừa” cơ sở vật chất. Nhiều trường không khai thác hết các phòng học được xây dựng, phải bỏ trống hoặc trưng dụng qua mục đích khác.

Nhận diện và loại bỏ việc đầu tư xây dựng các trường học theo kiểu “bất chấp”, cần được thành phố Quảng Ngãi lưu ý.

Ông Nguyễn Văn Hưng – Trưởng Phòng Giáo dục và Đào tạo thành phố Quảng Ngãi thừa nhận, hiện nay địa bàn mình quản lý có xảy ra tình trạng dôi dư phòng học tại một số trường, đặc biệt là các điểm trường mầm non.

Nguyên nhân dẫn đến tình trạng “dùng không hết” cơ sở vật chất được ông Hưng lý giải, đầu tiên xuất phát từ việc hệ thống giáo dục mầm non công lập trên địa bàn đang bị “lép vế” so với hệ thống giáo dục mầm non tư thục, nhóm trẻ gia đình. Do nhóm này được đầu tư lớn, đa dạng nhu cầu, hơn nữa lại len lỏi khắp các ngóc ngách đô thị nên phù hợp với điều kiện kinh tế, công việc của phụ huynh, khiến họ lựa chọn.

“Phải thừa nhận một thực tế rằng, gần đây rất nhiều trường mầm non tư thục được đầu tư bài bản, hoành tráng đã đánh trúng tâm lý chấp nhận trả nhiều tiền để gửi con ở trường tư của một bộ phận phụ huynh. Đa phần họ đều mong muốn linh hoạt về thời gian đưa đón, con em mình được nhận lại điều kiện chăm sóc đặc biệt mà trường công không có. Đây là lý do chính khiến một số trường công sụt giảm số lượng trẻ, dẫn đến dư thừa cơ sở vật chất”, ông Hưng phân tích.

Từ thực tế đó, theo Trưởng Phòng Giáo dục và Đào tạo thành phố Quảng Ngãi thì trong bối cảnh hiện tại, riêng với mầm non thì ngành chú trọng đến việc nâng cao chất lượng tại các cơ sở chính để thu hút và giữ trẻ. Vì vậy, trong giai đoạn tới việc đầu tư nâng cấp, xây mới những điểm trường cần dựa vào định hướng và dự báo nhu cầu thực tế của từng địa phương, vùng dân cư, tránh dàn trải, lãng phí.

Giám đốc Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng và Phát triển quỹ đất thành phố Quảng Ngãi Bùi Đức Thuận cho biết, trong kế hoạch đầu tư công trung hạn giai đoạn 2021 – 2025, thành phố Quảng Ngãi có kế hoạch bố trí kinh phí để đầu tư cải tạo, nâng cấp và xây mới rất nhiều trường học các cấp, trong đó có mầm non. “Mặc dù vậy, trước mắt trong giai đoạn 2022 – 2023 thành phố sẽ không xây mới các điểm trường mầm non. Bên cạnh đó, công tác nghiên cứu, khảo sát nhu cầu thực ở thời điểm hiện tại và dự báo nhu cầu tương lai sẽ được chúng tôi rà soát một cách kỹ lưỡng, thận trọng trước khi lên phương án đầu tư”, ông Thuận nói.

Thành phố Quảng Ngãi cần rà soát, đánh giá lại hiệu quả đầu tư một số công trình thuộc lĩnh vực giáo dục trên địa bàn.

Trong hệ thống giáo dục Quốc dân, cấp học giáo dục mầm non, trong đó có giáo dục nhà trẻ và giáo dục mẫu giáo luôn được ưu tiên đầu tư cơ sở vật chất. Chính vì lý do đó, đối tượng dễ tổn thương của cấp học đầu đời này luôn được thụ hưởng những điều kiện giáo dục, chăm sóc tốt nhất.

Tuy nhiên, để tránh việc ngày càng có nhiều điểm trường bị bỏ hoang, nhiều phòng học bị bỏ trống…chính quyền thành phố Quảng Ngãi cần có động thái đánh giá toàn diện hiệu quả đầu tư đối với lĩnh vực giáo dục – đào tạo trong thời gian qua. Để từ đó xây dựng kế hoạch đầu tư, nâng cấp các điểm trường phù hợp với tình hình thực tế, dựa trên nhu cầu thực, căn cứ vào quy mô dân số, biến động dân cư… cũng như kịp thời loại trừ việc đầu tư công trình theo kiểu “bất chấp”, gây lãng phí ngân sách Nhà nước, tạo dư luận xấu trong quần chúng nhân dân.