(Xây dựng) – Sinh sống ổn định lâu năm trên mảnh đất cha ông để lại, thực hiện đầy đủ nghĩa vụ đóng thuế đất, nhưng gia đình ông Nguyễn Hữu Ngọc (thôn Dộc, xã Bình Minh, huyện Thanh Oai, Thành phố Hà Nội) lại đang hoang mang khi chính quyền xã cho biết, nguồn gốc đất mà họ sinh sống lâu nay không phải là đất thổ cư. Đây là một trong những nội dung người dân phản ánh về thực trạng buông lỏng quản lý đất đai, trật tự xây dựng trên địa bàn xã Bình Minh.

Hiện trạng công trình của gia đình ông Nguyễn Hữu Ngọc bị phá dỡ khi chính quyền địa phương cho rằng: Công trình này xây dựng trên đất nông nghiệp.

Lần lữa trong việc xác minh nguồn gốc đất

Vừa qua, Báo điện tử Xây dựng nhận được đơn thư phản ánh của gia đình ông Nguyễn Hữu Ngọc (trú tại thôn Dộc, xã Bình Minh, huyện Thanh Oai, thành phố Hà Nội). Theo nội dung đơn thư: Năm 1980, gia đình ông Nguyễn Hữu Ngọc được bố vợ là ông Lưu Bá Chi cho một phần đất ở (đất này từ nhiều thế hệ gia đình ông Chi để lại). Sau đó, ông Ngọc đã xây dựng nhà ở và sinh sống ổn định, không có tranh chấp và đóng thuế đầy đủ cho Nhà nước.

Trải qua một thời gian dài, ngôi nhà đã xuống cấp và hư hỏng nặng, dù đã nhiều lần sửa chữa, nhưng đến nay đã không thể khắc phục được. Nên đầu năm 2023, gia đình ông Ngọc đã tiến hành đào móng, ép cọc bê tông, khởi công xây dựng ngôi nhà mới. Tuy nhiên, trong quá trình thi công, lãnh đạo UBND xã Bình Minh đã cho người xuống cưỡng chế, yêu cầu gia đình ông Ngọc ngừng thi công xây dựng nhà ở tại mảnh đất kể trên. Thay vì lập biên bản và giải thích rõ cho người dân hiểu, thì ông Nguyễn Duy Trí – khi đó đang là Quyền Chủ tịch UBND xã Bình Minh lại có thái độ “hống hách”, quát tháo người dân bằng lời lẽ không chuẩn mực. Gia đình ông Ngọc sau đó đã chấp hành dừng thi công và lên UBND xã để làm việc. Mặc dù ông Ngọc đã trình bày sự việc, kèm theo đơn xin xây dựng, sửa chữa lại căn nhà nhưng chính quyền xã không chấp nhận và hứa sẽ trả lời sau.

Tuy nhiên, khoảng 10 ngày sau, UBND xã vẫn “biệt vô âm tín”, gia đình ông Ngọc buộc phải xây dựng công trình vì nhu cầu chỗ ở quá cấp thiết. Lúc này, ông Nguyễn Duy Trí – Quyền Chủ tịch UBND xã Bình Minh lại cho người xuống ngăn cản không cho xây dựng. Gia đình ông Ngọc yêu cầu UBND xã trả lời bằng văn bản, giải thích rõ lý do vì sao không được xây dựng, thế nhưng vẫn không nhận được câu trả lời từ chính quyền địa phương.

Tránh tình trạng nguyên vật liệu để lâu hư hỏng, gia đình ông Ngọc lại tiếp tục cho xây dựng, thì ngày 7/5/2023, ông Nguyễn Duy Trí cùng với khoảng 40 người có cả công an, một số người không đeo bảng hiệu chức vụ xông thẳng nhà ông Ngọc để tháo dỡ công trình đang xây dựng, giá trị thiệt hại lên tới cả trăm triệu đồng.

Sau khi nhận được đơn thư phản ánh của người dân, phóng viên Báo điện tử Xây dựng đã đi khảo sát, xác minh nội dung phản ánh. Theo ghi nhận thực tế, những gì đang hiện hữu trên phần đất của gia đình ông Ngọc là một ngôi nhà cấp 4 đã xập xệ, có nguy cơ đổ sập bất cứ lúc nào. Cạnh đó là một móng công trình nhà ở với gạch, đá, các thiết bị phục vụ xây dựng ngổn ngang do bị chính quyền địa phương tháo dỡ ngày 7/5/2023.

Trao đổi với phóng viên, ông Nguyễn Hữu Ngọc cho biết: Phần đất này là đất thổ cư do bố vợ của ông để lại, hiện trạng trước đây có ngôi nhà cấp 4, vì đã xuống cấp nên gia đình muốn xây dựng căn nhà mới. Thế nhưng chính quyền xã Bình Minh liên tục gây khó dễ và khẳng định gia đình ông Ngọc đã xây dựng trên đất nông nghiệp, nhưng khi ông Ngọc yêu cầu xã cung cấp những giấy tờ về nguồn gốc đất thì lãnh đạo UBND xã lại không hề có bất kỳ phản hồi gì. Ông Ngọc mong muốn cơ quan chức năng nhanh chóng vào cuộc xác minh rõ nguồn gốc đất để gia đình được yên ổn sinh sống.

Trong quá trình làm việc với phóng viên, ông Ngọc cũng đã cung cấp thêm một số giấy tờ trong đó khẳng định diện tích đất của ông là đất thổ cư.

Cụ thể: Trong đơn xin xác nhận nhà – đất ở và tài sản để vay vốn ngân hàng được chính quyền địa phương ký và đóng dấu vào ngày 6/12/2002 có xác nhận “Ông Lưu Bá Chi (bố vợ ông Ngọc) và bà Lưu Thị Rộng (vợ ông Ngọc) được quyền sử dụng 4.273m2 đất ở tại chuôm V5, số thửa 88 tờ bản đồ số 3.1/2000, căn cứ theo bản đồ địa chính lập năm 1996.

Bên cạnh đó, tại Bản án của Tòa án Nhân dân tỉnh Hà Tây (cũ) xét xử vụ kiện ly hôn của người trong gia đình ông Lưu Bá Chi có thể hiện nội dung: Tại biên bản xác minh ngày 6/5/2003 thì thửa số 88 khu Chuôm có diện tích 4.273m2 đất thổ cư, chưa tách hộ thuộc quyền sở hữu của gia đình ông Lưu Bá Chi.

Ông Nguyễn Hữu Ngọc cho biết thêm: Khu đất này có nguồn gốc từ lâu đời của các cụ để lại và từng là nơi che dấu cán bộ cách mạng kháng chiến chống Pháp thời đó và đã được một số nhân chứng chứng nhận, xác thực vào năm 1995.

Bên cạnh những bức xúc của gia đình ông Ngọc, phóng viên Báo điện tử Xây dựng cũng nhận được phản ánh của một số hộ dân, liên quan tới các công trình có dấu hiệu xây dựng trên đất nông nghiệp tại địa bàn xã Bình Minh, huyện Thanh Oai thế nhưng lại không vấp phải sự ngăn cản của chính quyền địa phương.

Ngôi nhà 2 tầng của ông Lưu Văn Khoa đã cơ bản xây dựng xong phần thô.

Cụ thể: Một công trình nhà ở cao 2 tầng đang trong quá trình thi công hoàn thiện tại số 48 đường Phạm Văn Đồng, thôn Đìa, xã Bình Mình, công trình này thuộc sở hữu của ông Lưu Văn Khoa. Người dân tại địa phương cho rằng, công trình này đang được xây dựng trên đất 5% (là loại đất trước đây do hợp tác xã trích 5% quỹ đất hợp tác xã sau đó giao cho các hộ nông dân nhằm phục vụ các mục đích công ích tại địa phương, xã, phường, thị trấn) không có Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất.

Nhà xưởng này được xây dựng hoàn toàn trên đất nông nghiệp.

Cũng tại một khu đất nông nghiệp khác trên địa bàn xã Bình Minh, một nhà xưởng có diện tích rộng thuộc sở hữu của gia đình Nhung Đại (tên do người dân cung cấp) đã được mọc lên từ đầu năm 2023.

Theo ghi nhận của phóng viên Báo điện tử xây dựng ngày 23/5/2023, ngôi nhà cao 2 tầng của ông Lưu Văn Khoa cơ bản xây dựng xong phần thô và đang được một số thợ thi công trát tường và hoàn thiện một số hạng mục. Còn nhà xưởng của gia đình Nhung Đại đã đóng cửa, không có dấu hiệu hoạt động bên trong.

Chính quyền xã “né tránh” cung cấp thông tin?

Việc tháo dỡ ngày 7/5/2023 đã làm hư hỏng một số đồ dùng trong gia đình ông Ngọc.

Trước những phản ánh của người dân, để khách quan thông tin, phóng viên Báo điện tử Xây dựng đã liên hệ làm việc với UBND xã Bình Minh. Sau nhiều lần hẹn, ngày 9/6/2023, phóng viên đã có buổi làm việc với bà Nguyễn Thị Tuyết – cán bộ địa chính xã Bình Minh, huyện Thanh Oai.

Liên quan tới công trình xây dựng nhà ở của ông Nguyễn Hữu Ngọc, bà Nguyễn Thị Tuyết cho biết: Khi người dân bắt đầu xây dựng thì cán bộ xã Bình Minh đã xuống làm việc và yêu cầu tạm dừng xây dựng và xuất trình các giấy tờ liên quan về nguồn gốc đất. Vì qua kiểm tra nhận thấy khu đất của ông Ngọc ngày trước là cái chuôm (còn gọi là chuôm Ba Quang).

“Khi đấy, xã đã yêu cầu gia đình tạm dừng và mang hết giấy tờ lên UBND xã để chứng minh nguồn gốc sử dụng đất. Mời ông lên làm việc, buổi đầu tiên ông mang được mỗi cái giấy xác nhận nhà, đất ở, tài sản để vay vốn ngân hàng. Sau đó, cứ mỗi lần lên ông ấy lại đem một giấy tờ khác. Bây giờ đang trong quá trình xác minh nguồn gốc đất đấy thì chính quyền đề nghị gia đình tạm dừng xây dựng” – Bà Tuyết giải thích.

Trong quá trình làm việc, bà Tuyết khẳng định: Hiện nay chưa thể xác minh được nguồn gốc đất vì gia đình ông Ngọc chưa cung cấp được các giấy tờ pháp lý cho chính quyền xã.

Khi phóng viên đặt câu hỏi: Nếu ông Ngọc không cung cấp giấy tờ pháp lý, thì chính quyền xã Bình Minh có giấy tờ hay lưu hồ sơ gì về khu đất này hay không?

Trước câu hỏi của phóng viên, bà Tuyết cho biết: Hiện nay chỉ có bản đồ địa chính được lập ngày 22/8/1996 (gọi là bản đồ 1996). Nhưng trong bản đồ này lại thể hiện mảnh đất của ông Ngọc có ký hiệu là TC. Phóng viên tiếp tục đặt ra câu hỏi, vậy TC trong bản đồ được chú thích là gì? Bà Tuyết cho biết: Ký hiệu này đang gây tranh cãi, không thể xác định TC là thổ canh hay thổ cư vì bản đồ không có chú thích (?).

Để xác định rõ hơn về nguồn gốc đất, phóng viên Báo điện tử Xây dựng đã yêu cầu tiếp cận bản đồ năm 1996. Tuy nhiên, bà Tuyết lại từ chối vì bản đồ này nằm trong danh sách tài liệu phải được lãnh đạo UBND xã cho phép thì mới được cung cấp (?).

Bà Nguyễn Thị Tuyết cho biết thêm: Trong quá trình kiểm tra lại hồ sơ, thì nhận thấy giai đoạn 2012 – 2013, UBND xã Bình Minh đã có giải quyết việc lấn chiếm đất canh tác của các hộ tại chuôm Ba Quang này. Thời điểm đấy mới xác minh hiện trạng khu đất, nhưng chưa có kết luận gì.

Có thể thấy, những tranh cãi về pháp lý và nguồn gốc đất của gia đình ông Nguyễn Hữu Ngọc đã xảy ra từ 10 năm trước. Tuy nhiên, từ đó đến nay chính quyền xã Bình Minh vẫn “lần lữa” xác minh nguồn gốc đất. Câu hỏi đặt ra là trong suốt thời gian qua, vì sao cán bộ UBND xã Bình Minh qua các thời kỳ đã không xử lý dứt điểm. Để đến nay, khi ông Ngọc bắt đầu xây dựng nhà ở thì sự việc mới được lật lại, làm ảnh hưởng đến nhu cầu ổn định chỗ ở của người dân.

Còn đối với công trình xây dựng của ông Lưu Văn Khoa, bà Nguyễn Thị Tuyết – Cán bộ Địa chính xã cho biết: Theo bản đồ 299 năm 1985 khu vực đất đấy là đất ở. Tuy nhiên, tại bản đồ năm 1996 thì lại ghi là đất lúa. Đây cũng có thể có sự sai sót bởi vì các hộ xung quanh đã được cấp sổ đỏ rồi, còn hộ nhà ông Khoa bị sai sót nên chưa được cấp sổ đỏ.

Khi phóng viên thắc mắc việc nhà ông Khoa chưa được cấp sổ đỏ mà đã xây dựng nhà ở thì có đúng với quy định? thì bà Tuyết khẳng định: Bây giờ đất thổ cư nhưng chưa được cấp sổ đỏ mà người dân vẫn xây dựng nhà ở là bình thường, vì đây là khu vực nông thôn không cần xin giấy phép xây dựng. Tuy nhiên, đối với trường hợp của ông Khoa, sau khi nhận được phản ánh của Báo điện tử Xây dựng, chính quyền xã đã kiểm tra và lập biên bản, đồng thời yêu cầu tạm dừng thi công để xác minh nguồn gốc đất.

Công trình nhà ở 2 tầng của ông Lưu Văn Khoa vẫn đang được thi công, một số hạng mục đã hoàn thiện so với ghi nhận ngày 23/5/2023.

Thế nhưng, theo ghi nhận của phóng viên ngày 9/6/2023, công trình nhà ông Khoa không có dấu hiệu tạm dừng thi công, mà các hạng mục đã được hoàn thiện so với ghi nhận tại ngày 23/5/2023. Điều này khiến dư luận không khỏi thắc mắc: Cũng là 2 công trình được xây dựng trên khu đất chưa xác định rõ nguồn gốc, thế nhưng công trình của ông Nguyễn Hữu Ngọc thì lại bị chính quyền địa phương quyết tâm tháo dỡ, còn công trình của ông Lưu Văn Khoa vẫn được tiếp tục thi công hoàn thiện? Liệu chính quyền xã Bình Minh đã làm việc một cách công tâm, có trách nhiệm hay có sự “ưu ái” ở đây?

Đối với nhà xưởng xây dựng trên đất nông nghiệp, bà Tuyết khẳng định: UBND xã đã lập biên bản vi phạm hành chính và đang hoàn thiện hồ sơ để đề nghị UBND huyện Thanh Oai ra quyết định áp dụng biện pháp khắc phục hậu quả. Còn biên bản làm việc thì không thể cung cấp cho phóng viên được vì chưa có chỉ đạo của lãnh đạo UBND xã Bình Minh.

Trước đó, ngày 23/5/2023, khi phóng viên Báo điện tử Xây dựng tới UBND xã Bình Minh để đặt lịch làm việc đã có trao đổi nhanh với ông Nguyễn Duy Trí – Phó Chủ tịch UBND xã (khi đó đang là Quyền Chủ tịch UBND xã), ông Trí khẳng định: Khu đất của ông Nguyễn Hữu Ngọc là đất nông nghiệp, anh chị phóng viên cứ đặt lịch làm việc rồi UBND xã sẽ cung cấp đầy đủ hồ sơ liên quan tới nội dung mà báo chí phản ánh.

Tuy nhiên, trong buổi làm việc ngày 9/6/2023, bà Nguyễn Thị Tuyết – Cán bộ Địa chính xã lại khẳng định, khu đất của gia đình ông Ngọc đang trong quá trình xác minh nguồn gốc đất. Bên cạnh đó, không cung cấp cho phóng viên bất cứ hồ sơ pháp lý, biên bản làm việc của chính quyền địa phương với chủ sở hữu các công trình nêu trên vì lý do phải được lãnh đạo UBND xã đồng ý thì mới cung cấp.

Với mong muốn tiếp cận các giấy tờ pháp lý liên quan để có thông tin khách quan tới công chúng, phóng viên Báo điện tử Xây dựng đã liên hệ qua điện thoại cho ông Nguyễn Duy Trí – Phó Chủ tịch UBND xã Bình Minh, đề nghị ông Trí chỉ đạo cán bộ cung cấp thông tin cho báo chí. Tuy nhiên, ông Trí đã từ chối và nhấn mạnh rằng: Các phóng viên không phải là công an điều tra, nên UBND xã không cần phải cung cấp (?).

Sau quá trình khảo sát thực tế những phản ánh của người dân và làm việc với các cán bộ chính quyền xã Bình Minh, phóng viên Báo điện tử Xây dựng nhận thấy đã có sự không đồng nhất thông tin giữa lãnh đạo UBND xã và cán bộ Địa chính xã. Bên cạnh đó, UBND xã Bình Minh lại có dấu hiệu “né tránh” trong quá trình cung cấp các tài liệu, biên bản và các giấy tờ liên quan cho báo chí. Điều này khiến dư luận không khỏi hoài nghi về tính công bằng, công tác quản lý về đất đai, trật tự xây dựng tại địa bàn xã Bình Minh đang có vấn đề. Trước những thực trạng khiến người dân vô cùng bức xúc, đề nghị UBND huyện Thanh Oai vào cuộc kiểm tra, chỉ đạo chính quyền xã Bình Minh nghiêm túc và có trách nhiệm trong việc giải quyết những vấn đề mà người dân phản ánh, tránh đơn thư khiếu kiện kéo dài.