(Xây dựng) - An toàn cho người đi bộ, môi trường trong lành, mỹ quan đường phố… là những lợi ích từ thực tiễn đang được một số nơi trong tỉnh Thái Nguyên áp dụng.

Người dân thị trấn Hùng Sơn, huyện Đại Từ đã có tuyến phố đi bộ của riêng mình.

Những ngày gần đây, người dân thị trấn Hùng Sơn, huyện Đại Từ, tỉnh Thái Nguyên mỗi sáng sớm hoặc khi ánh nắng nóng nực ban ngày tắt lại tấp nập đến với khu phố mới được xây dựng ngay giữa trung tâm để tận hưởng không khí mát mẻ, tập thể dục với các máy tập hay đơn thuần chỉ là đi dạo trong khuôn cảnh gọn gàng, sạch sẽ và an toàn của lối đi bộ trên vỉa hè quốc lộ được tách biệt bằng hàng cây xanh lạ mắt.

Đại diện UBND thị trấn Hùng Sơn cho hay: Từ khi đưa công trình vào sử dụng, khu phố vốn nhiều năm vắng vẻ mỗi tối đã lại nhộn nhịp, sáng sủa hơn. Vỉa hè cũng sạch hơn do không còn cảnh tụ tập mua bán hàng…

Bà Ngô Thúy Quỳnh, sinh sống trong khu đô thị mới cách đó gần 1km hào hứng: Tối nào mấy bà cháu tôi cũng ra đây chơi. Không khí thì mát mẻ, dù ngay cạnh đường ôtô xe máy đi lại nhưng khói bụi cũng giảm. Trong khi đó, lại có đủ ánh sáng để bà cháu chạy nhảy, tập thể dục. Đặc biệt là không lo mất an toàn vì có hàng cây xanh làm dải phân cách…

Theo KTS Nguyễn Trọng Hà - Chủ nhiệm Câu lạc bộ KTS trẻ Thái Nguyên: Vỉa hè không chỉ là một phần bộ mặt đô thị mà còn ẩn chứa những câu chuyện lịch sử văn hóa, nơi lưu giữ và gợi mở những ký ức của cộng đồng và mỗi cá nhân. Đó cũng là nơi người dân và khách thập phương có thể quan sát, biểu thị thái độ hài lòng hay không hài lòng với chính quyền đô thị.

Động thái này chứng tỏ từ người dân đến chính quyền đã dần thấu hiểu vỉa hè không chỉ dùng để đi bộ mà còn đem lại nét văn hóa riêng cho mảnh đất ngàn năm văn hiến; trong đó, công tác quản lý vỉa hè ra sao để không xảy ra mâu thuẫn trong đô thị hiện đại luôn được đặt lên hàng đầu.

Thực tế, mô hình vỉa hè 3 lợi ích như trên đã được thành phố Thái Nguyên, tỉnh Thái Nguyên thí điểm thực hiện tại các không gian công cộng, nhiều người như: Đoạn đường Lương Ngọc Quyến, Hoàng Văn Thụ trước các cổng ra vào của Bệnh viện Đa khoa Trung ương; đường Quang Trung đoạn trước Bệnh viện A…

Trong khi đó, Thành phố Hồ Chí Minh là đô thị đi đầu với rất nhiều tuyến phố lát đá, lối đi tách biệt với lòng đường đầy ắp xe cộ, nên dù bất cứ khoảng thời gian nào trong ngày, những vỉa hè nhiều tiện ích như thế này luôn mang đến cho người dân hay du khách khi dạo bước một cảm giác thoải mái, bình yên giữa đô thị tấp nập.

Ông Nguyễn Thanh Bình - Phó Chủ tịch UBND tỉnh Thái Nguyên, khi còn là Chủ tịch UBND thành phố Thái Nguyên đã từng tâm huyết xây dựng thật nhiều những đoạn tuyến vỉa hè đa lợi ích, những công viên nhỏ, điểm dừng chân để có thể trước mắt khắc phục điểm yếu nhất của thành phố là chưa có công viên đúng tầm đô thị loại I.

Theo các nhà chuyên môn về lĩnh vực văn hóa đô thị, ở góc độ xã hội học, kinh tế vỉa hè trở thành nét đặc thù ở xã hội đang phát triển. Với một nước có truyền thống văn hoá tiểu nông như Việt Nam thì kinh tế vỉa hè càng phát triển hơn. Thực tế trên thế giới, nhiều đô thị lớn cũng kinh doanh, buôn bán trên vỉa hè. Để tận dụng tốt đặc tính của nó, các nước phát triển và đang phát triển dần hoàn thiện các quy trình và mô hình quản lý để tận dụng không gian của đời sống.

Đồng quan điểm, nhiều KTS trẻ Thái Nguyên cho rằng: Vỉa hè là bộ phận quan trọng trong cấu trúc không gian đô thị. Bên cạnh chức năng chính là không gian đi bộ, vỉa hè đô thị còn được sử dụng cho mục đích kinh doanh. Tuy nhiên, với sự phát triển tự phát ồ ạt, các hoạt động kinh doanh trên vỉa hè đã làm xấu xí bộ mặt đô thị, phiền hà đến người đi bộ. Bởi, bản chất của kinh tế vỉa hè là chiếm dụng không gian công cộng để tìm kiếm lợi ích cá nhân. Tuy nhiên, lợi ích kinh tế của kinh tế vỉa hè mang lại là không hề nhỏ. Chính vì vậy, câu chuyện xóa bỏ hoàn toàn hay giữ lại kinh tế vỉa hè đã và vẫn đang được luận bàn nhiều năm nay.

KTS Nguyễn Trọng Hà khẳng định: Giải quyết tốt bài toán kinh tế vỉa hè sẽ khắc phục các hoạt động mua bán nhếch nhác, lộn xộn, tạo ra những không gian văn hóa đặc sắc, những giá trị văn hóa phong phú của vỉa hè sẽ được phát huy.

Cũng theo các chuyên gia, giải pháp tốt nhất vẫn là xây dựng quy chuẩn không gian vỉa hè, xác định vỉa hè nào dành cho đi bộ, vỉa hè nào cho phép buôn bán, kinh doanh; khu vực nào được phép đậu xe, trông xe với những tiêu chí hết sức rõ ràng, cụ thể. Rõ ràng, vỉa hè phân cách với đường giao thông chính bằng cây xanh sẽ không chỉ mang lại những lợi ích về an toàn, văn minh, mỹ quan, không khí trong lành mà còn tạo ra được một không gian văn hóa công cộng đầy ắp tình người cho cư dân thị thành. Việc Thái Nguyên nhân rộng mô hình vỉa hè 3 lợi ích là động thái nhận thức đáng trân trọng trước thực tế nhiều tuyến phố, vỉa hè được xây dựng, lắp đặt một cách tùy tiện.