(Xây dựng) - Di tích lịch sử quốc gia 60 liệt sỹ thanh niên xung phong (TNXP) Đại đội 915, Đội 91 Bắc Thái, thuộc phường Gia Sàng, thành phố Thái Nguyên, nơi 60 thanh niên xung phong đã hy sinh anh dũng vào đêm Noel năm 1972 khi đang làm nhiệm vụ vận chuyển hàng hóa phục vụ cho chiến trường miền Nam chống đế quốc Mỹ, đã trở thành một trong những “địa chỉ đỏ” trong giáo dục truyền thống cách mạng cho lớp lớp thế hệ trẻ cả nước.

Chủ tịch UBND tỉnh Thái Nguyên Trịnh Việt Hùng trao tặng sổ tiết kiệm cho các cựu TNXP và thân nhân các gia đình liệt sỹ Đại đội 915 (Ảnh: TL).

Năm 2009, di tích lịch sử, địa điểm lưu niệm các TNXP Đại đội 915, hy sinh tại Lưu Xá, phường Gia Sàng, thành phố Thái Nguyên được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch cấp bằng công nhận là Di tích lịch sử cấp quốc gia, đồng thời Đại đội 915 cũng được Chủ tịch nước quyết định phong tặng danh hiệu Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân. Đến năm 2018, di tích đã được xây dựng, trùng tu, tôn tạo và mở rộng diện tích với khuôn viên từ 1,1ha lên 4,75ha gồm: Nhà tưởng niệm, không gian trưng bày tài liệu, hiện vật, khu nhà đón tiếp, cổng tam quan, nghi môn - tứ trụ…

Đại đội TNXP 915 được thành lập vào tháng 6/1972 thuộc Đội 91 tỉnh Bắc Thái, có nhiệm vụ sửa chữa, nâng cấp Quốc lộ 1B đoạn từ cầu Gia Bẩy, thành phố Thái Nguyên đến xã La Hiên, huyện Võ Nhai. Sau đó chuyển sang đóng quân tại xã Linh Sơn, thành phố Thái Nguyên, làm nhiệm vụ phục vụ giao thông trên tuyến đường 16A từ chùa Hang đi Trại Cau. Đây là tuyến đường vận chuyển vũ khí, lương thực, hàng hóa do các nước xã hội chủ nghĩa anh em viện trợ cho Việt Nam. Với vị trí trọng yếu này, đế quốc Mỹ thường xuyên cho máy bay bắn phá dữ dội hòng cắt đứt tuyến huyết mạch vận chuyển hàng hóa của ta.

Trước tình thế gần 20.000 tấn lương thực và hàng hóa quốc phòng được viện trợ còn tồn ở trung tâm thành phố Thái Nguyên, nếu không giải tỏa kịp thời, bị máy bay Mỹ ném bom phá hủy thì tổn thất sẽ vô cùng to lớn. Nhận rõ yêu cầu, nhiệm vụ cực kỳ cấp bách, cán bộ, đội viên Đại đội 915 đều xung phong đi làm nhiệm vụ. Sáng 24/12/1972, dưới sự chỉ huy của Đội phó Đội 915 Nguyễn Thế Cường, 66 cán bộ, đội viên Đại đội 915 khẩn trương làm nhiệm vụ bốc xếp, giải tỏa hàng hóa.

Chập tối, số lương thực, hàng hóa tồn đọng ở ga Lưu Xá cơ bản đã được giải tỏa, cả đơn vị còn chưa kịp ăn cơm tối thì máy bay của Mỹ đánh phá vào khu vực trọng điểm thuộc vùng công nghiệp phía Nam thành phố Thái Nguyên (nơi có cảng cạn ga Lưu Xá và nhà máy Gang Thép). Những trái bom oan nghiệt từ máy bay B52 của đế quốc đã cướp đi sinh mạng của nhiều người dân trong đó có 60 cán bộ, đội viên TNXP Đại đội 915, Đội 91 Bắc Thái.

Di tích lịch sử quốc gia 60 liệt sỹ TNXP, nơi sẽ tổ chức Lễ tưởng niệm 50 năm ngày hy sinh của 60 liệt sỹ TNXP Đại đội 915, Đội 91 Bắc Thái vào tối 24/12/2022.

Nhằm bảo tồn, gìn giữ và phát huy di tích lịch sử quốc gia xứng tầm với giá trị lịch sử, Thường trực Tỉnh ủy Thái Nguyên đã có chủ trương, định hướng tôn tạo, phát huy giá trị Khu di tích lịch sử quốc gia TNXP Đại đội 915. Theo đó, điều chỉnh quy hoạch chi tiết mở rộng Khu di tích lịch sử TNXP Đại đội 915 từ 4,8ha lên 14,5ha; nội dung điều chỉnh gồm mở rộng ranh giới khu di tích để bố trí các hạng mục: Nhà điều hành và đón tiếp; nhà trưng bày tư liệu, hiện vật, sa bàn, phòng chiếu phim; cây xanh cảnh quan; đồi cảnh quan, tái hiện mô hình hầm; cổng phụ; khu dịch vụ; bãi đỗ xe; hồ nước... gắn với không gian cảnh quan đền Túc Duyên, nơi thờ tự công chúa Thiều Dung, vợ của thủ lĩnh Dương Tự Minh, người đã có công đánh giặc Tống ở thế kỷ XII, được nhà Lý gả công chúa và phong làm phò mã lang.

Trao đổi với phóng viên Báo điện tử Xây dựng, bà Nguyễn Thị Tuyết - Phó Chủ tịch UBND thành phố Thái Nguyên cho biết: Di tích lịch sử quốc gia Đại đội 915 đã và đang là một điểm đến “về nguồn” cho nhân dân cả nước đến dâng hương tưởng nhớ các anh hùng liệt sỹ TNXP, đồng thời đã trở thành “địa chỉ đỏ” về giáo dục truyền thống cách mạng cho các thế hệ về tấm gương hy sinh anh dũng của lực lượng TNXP trong thời kỳ kháng chiến chống Mỹ, bảo vệ Tổ quốc. Hàng năm, di tích đã đón tiếp hàng vạn lượt du khách thập phương về tham quan, viếng lễ, tưởng nhớ, tri ân và là điểm nhấn quan trọng trong hành trình về nguồn của du khách đến với Thái Nguyên. Để xứng đáng với tầm vóc của khu di tích, thể hiện đạo lý “uống nước nhớ nguồn”, thời gian tới, UBND thành phố đang phối hợp với các cơ quan chuyên môn của tỉnh đề xuất với cấp có thẩm quyền phương án lập hồ sơ khoa học xếp hạng Di tích quốc gia đặc biệt.

Di tích lịch sử quốc gia 60 liệt sỹ TNXP, Đại đội 915, Đội 91 Bắc Thái – “địa chỉ đỏ” giáo dục lịch sử cho các thế hệ hôm nay và mai sau.

Ông Nguyễn Tùng Lâm - Chủ tịch UBND phường Gia sàng cũng cho biết thêm: Địa phương rất vinh dự và tự hào khi trên địa bàn có một Di tích lịch sử quốc gia, đây là “địa chỉ đỏ” không những có ý nghĩa quan trọng trong giáo dục truyền thống yêu nước cho tuổi trẻ địa phương mà còn là động lực quan trọng để địa phương đoàn kết, phấn đấu hoàn thành tốt các nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội, xây dựng phường Gia Sàng ngày càng giàu đẹp, văn minh, xứng đáng với sự hy sinh anh dũng của các liệt sỹ trong đó có 60 liệt sỹ TNXP Đại đội 915.

Hướng tới Lễ tưởng niệm 50 năm ngày hy sinh của 60 liệt sỹ TNXP Đại đội 915, Đội 91 Bắc Thái (24/12/1972 - 24/12/2022) sẽ diễn ra vào tối 24/12 tới, ông Trịnh Việt Hùng - Chủ tịch UBND tỉnh Thái Nguyên cho biết: Đây là sự kiện thiêng liêng có ý nghĩa quan trọng với tỉnh Thái Nguyên; là sự tri ân, tôn vinh của Đảng bộ, chính quyền và nhân dân các dân tộc tỉnh Thái Nguyên đối với những người con ưu tú đã anh dũng hy sinh để đất nước thêm nở hoa, kết trái, nhân dân được thái bình, ấm no, hạnh phúc. Đồng thời, tạo điểm nhấn về du lịch lịch sử, giáo dục truyền thống cách mạng, đạo lý uống nước nhớ nguồn cho các thế hệ mai sau, đây cũng là dịp để nhân dân trong nước và quốc tế hiểu hơn về con người và truyền thống văn hóa, lịch sử của vùng đất Thái Nguyên - Thủ đô kháng chiến - Thủ đô gió ngàn, mà điển hình là những chiến công bất tử của 60 liệt sỹ TNXP Đại đội 915, Đội 91 Bắc Thái.