(Xây dựng) – Quốc lộ 15D (huyện ĐaKrông, tỉnh Quảng Trị) dù đã qua 20 năm trở thành đường cấp quốc gia, nhưng chưa được đầu tư xứng tầm với tên gọi, đã trở thành con đường “bất an” bởi sự xuống cấp nghiêm trọng, nguy cơ tai nạn giao thông luôn rình rập.

Nhếch nhác Cửa khẩu quốc tế La Lay.

Quốc lộ 15D là tuyến giao thông độc đạo, quan trọng, nối từ đường Hồ Chí Minh đến Cửa khẩu quốc tế La Lay. Tuyến đường được chuyển từ tuyến ĐT.588 theo Quyết định số 2097/QĐ-BGTVT ngày 18/7/2013 của Bộ Giao thông Vận tải, có tổng chiều dài hơn 12km, mặt đường rộng từ 5,5-6m, kết cấu mặt đường bằng bê tông nhựa, có điểm đầu tại Km0+00, giao với đường Hồ Chí Minh nhánh Tây tại Km305+347, thuộc địa phận xã A Ngo (huyện ĐaKrông, tỉnh Quảng Trị); điểm cuối: Km12+200, ngang cột mốc S1, biên giới Việt – Lào, nơi có khu vực Cửa khẩu quốc tế La Lay.

Nhiều đoàn xe tải trọng lớn quan lại Quốc lộ 15D.

Tuyến đường này không những dốc đèo lượn sóng, ngoằn ngoèo xuyên qua đồi núi hiểm trở, mà còn chịu ảnh hưởng bởi 2 mùa mưa khác nhau (mùa mưa từ Việt Nam và mùa mưa từ Lào); trong khi, lưu lượng xe vận tải hàng hóa có trọng tải lớn lưu thông qua lại nhiều. Đặc biệt, từ năm 2022 đến nay, sau khi mỏ than đá gần biên giới được các doanh nghiệp Việt Nam khai thác và vận chuyển qua Cửa khẩu quốc tế La Lay, di chuyển theo Quốc lộ 15D, các xe phần lớn là xe có tải trọng lớn đã làm cho nền, mặt đường bị lún võng, rạn nứt, phá hoại tại nhiều vị trí; hệ thống cọc tiêu, biển báo hiệu, lan can cầu, cống, đặc biệt là hệ thống tôn hộ lan can hai bên đường bị va quẹt làm hư hỏng, gây mất an toàn giao thông trên tuyến.

Có mặt trên tuyến Quốc lộ 15D vào một ngày đầu tháng 8, thời điểm này cũng đang mùa mưa từ Lào, những cơn mưa rừng kéo dài hàng giờ đồng hồ làm cho mặt đường càng thêm nham nhở, trơn, trượt, người điều khiển phương tiện giao thông càng cảm nhận hơn về sự hiểm nguy khi đi qua tuyến đường này. Cầm vô lăng điều khiển ôtô đưa chúng tôi đến với Cửa khẩu quốc tế La Lay, nét mặt nhà báo Khắc Trà (Tạp chí Diễn đàn doanh nghiệp) trở nên căng thẳng. Anh cho xe chạy chậm rãi, khi đến đoạn đường mà từ tháng 10/2022 bị sạt lở do mưa lớn kéo dài (cách Cửa khẩu La Lay khoảng chừng 5km), giờ đây thay vào đó là đoạn đường tạm xuyên qua một vạt núi, mặt đường nham nhở, ổ gà, ổ voi, hai bên là những vách đất cao hàng chục mét. Nhích từng chút, qua khỏi đoàn đường này, Khắc Trà thở phào như trút được gánh nặng. Xe chúng tôi tiếp tục lăn bánh, càng đến gần cửa khẩu đường càng xấu hơn, đoạn đường nối trực tiếp vào cửa khẩu là cả một bãi đất đá nhão nhoét để lộ rõ sự nhếch nhác.

Đoạn có nguy cơ sạt lở cao đất đồi 2 bên đường.

Mặt đường nhiều điểm trên Quốc lộ 15D bị rạn nứt nghiêm trọng.

Công ty Cổ phần Quản lý và Xây dựng giao thông tỉnh Quảng Trị - đơn vị đảm nhiệm thực hiện nhiệm vụ quản lý, bảo dưỡng thường xuyên Quốc lộ 15D cho biết: Ngoài kinh phí duy tu bảo dưỡng thường xuyên được cấp để duy trì việc khai thác (trung bình khoảng 50 triệu đồng/km/năm), hàng năm, Cục Đường bộ Việt Nam đều bố trí kinh phí để sửa chữa định kỳ, sửa chữa đột xuất, khắc phục bão lụt trên tuyến này nhưng chỉ là “muối bỏ biển”. Hiện nay, đơn vị đã cho khắc phục sửa chữa các vị trí mặt đường bị trồi, ép nhẹ và vá ổ gà trên tuyến, nhưng đây mới giải pháp trước mắt. Với lưu lượng xe quá khổ, quá tải gia tăng trong thời gian tới thì tình hình hư hỏng nền, mặt đường chắc chắn sẽ càng thêm trầm trọng, gây mất an toàn giao thông.

Nhiều đoạn lan can bị gãy.

Phải khẳng định rằng, từ khi mặt hàng than nhập khẩu từ Lào về Việt Nam, Cửa khẩu quốc tế La Lay trở nên nhộn nhịp hơn, phương tiện xe qua lại tăng đột biến. Chi cục Hải quan Cửa khẩu quốc tế La Lay cho biết: Thời gian gần đây, hàng ngày có từ 100-400 lượt xe qua lại, vận chuyển nhiều loại hàng hóa khác nhau, trong đó có khoảng 12 nghìn tấn than được nhập khẩu từ Lào vào Việt Nam/ngày. Năm 2022, lượng hàng hóa qua Cửa khẩu quốc tế La Lay đạt khoảng 500.000 tấn, nhưng chỉ trong 7 tháng đầu năm 2023 đã đạt trên 600.000 tấn, thu thuế nhập khẩu 400 tỷ đồng, trong đó riêng than chiếm 360 tỷ. Dự kiến trong năm 2023 sẽ có 1,5-2 triệu tấn than đá nhập khẩu qua cửa khẩu quốc tế này, thu thuế nhập khẩu than đá đạt khoảng 650 tỷ đồng.

Được biết, trữ lượng than đá được khảo sát tại hai tỉnh Sê Kông và Salavan của Lào ước tính khoảng 1 tỷ tấn. Thời gian tới, nhu cầu vận chuyển than đá từ Lào qua Cửa khẩu quốc tế La Lay sẽ tăng đột biến với ước tính 20-30 triệu tấn/năm, nhưng tình trạng xuống cấp nghiêm trọng của tuyến Quốc lộ 15D sẽ là một thách thức lớn. Vì vậy, một dự án nâng cấp Quốc lộ 15D cần được triển khai khẩn trương với kỳ vọng của hai mục tiêu, đó là tuyến đường đúng tầm tên gọi và đón nhận cơ hội vàng cho hoạt động xuất nhập khẩu qua Cửa khẩu La Lay, đặc biệt là mặt hàng than không những trước mắt mà còn về lâu dài.