(Xây dựng) - Bắt đầu từ năm 2014, các nhà máy sản xuất gạch không nung trên địa bàn tỉnh Quảng Trị đồng loạt đi vào hoạt động. Tuy nhiên, sau gần 6 năm, hiệu quả sản xuất gạch không nung đi ngược lại với những kỳ vọng ban đầu, nhiều công trình bị nứt tường khi sử dụng loại vật liệu này.

Trụ sở Đài Phát thanh truyền hình tỉnh Quảng Trị vẫn chưa bàn giao do bị nứt tường.

Các nhà máy sản xuất gạch không nung rơi vào tình cảnh “tiến thoái lưỡng nan”, các nhà thầu khóc dở mếu dở, các chủ đầu tư và các cơ quan chức năng thì đau đầu, do chưa tìm ra được nguyên nhân vì sao nhiều công trình bị nứt tường khi sử dụng gạch không nung.

Nhiều công trình bị nứt tường do sử dụng gạch không nung như: Trụ sở Hội Văn học nghệ thuật tỉnh Quảng Trị, nhiều trường học và cơ sở y tế ở huyện Hải Lăng, huyện Hướng Hoá, thành phố Đông Hà… Dự án xây dựng công trình Trung tâm truyền hình kỹ thuật số và một số hạng mục phụ trợ Đài Phát thanh truyền hình tỉnh Quảng Trị được phê duyệt và triển khai thi công từ năm 2016. Trong đó, khối nhà trung tâm truyền hình kỹ thuật số có mức đầu tư 19 tỷ đồng, do Công ty Cổ phần Xây dựng số 6 làm nhà thầu, sử dụng 100% gạch không nung của Nhà máy sản xuất gạch không nung Hợp Quốc.

Công trình đã hoàn thành trong nhiều tháng nay những vẫn chưa bàn giao, chỉ vì xuất hiện tình trạng nứt tường, 4 phía tường đều có nhiều đường nứt. Để xử lý tình trạng nứt tường này, số tiền bỏ ra lên đến hàng trăm triệu đồng. Ông Nguyễn Văn Tiến - Phó Giám đốc Công ty Cổ phần Xây dựng số 6 tâm tư: “Công ty chúng tôi hoạt động trên lĩnh vực xây dựng hàng chục năm nay, đi qua biết bao công trình, những công trình xây bằng gạch nung chưa bao giờ xảy ra tình trạng nứt tường như công trình này”.

Để đánh giá tổng thể và thực tiễn trong việc sử dụng gạch không nung trên địa bàn toàn tỉnh, năm 2019, Sở Xây dựng đã thành lập Đoàn kiểm tra các công trình sử dụng gạch không nung. Qua kiểm tra cho thấy, thành phố Đông Hà có đến 13 công trình gặp sự cố nứt; huyện Hướng Hoá có 17 công trình thì có đến 90% sử dụng gạch không nung bị nứt… Trước đó, năm 2016, tiến hành kiểm tra ngẫu nhiêu 17 công trình sử dụng gạch không nung, thì trong đó có đến 16 công trình đều có chung tình trạng là nứt tường. Hiện tượng này thường gặp ở các vị trí giảm yếu hoặc vị trí tiếp giáp giữa hai loại vật liệu khác nhau (tường – trụ; tường – dầm). Các công trình phục vụ cộng đồng như: Nhà văn hóa thôn xã, nhà văn hóa khu phố nơi có đông dân cư sinh hoạt, hiện tượng nứt tường xảy ra hết sức phản cảm, dẫn đến tâm lý e ngại sử dụng gạch không nung.

Năm 2019, khi dự án xây dựng nhà hiệu bộ Trường Cao đẳng y Quảng Trị đang được triển khai thi công, Sở Xây dựng cùng chủ đầu tư, phối hợp với nhà thầu chọn một bức tường có diện tích hơn 12m2 để làm khối xây thí điểm bằng gạch không nung của Nhà máy sản xuất gạch không nung Thành Hưng (có địa chỉ tại Khu công nghiệp Nam Đông Hà). Đây được xem là một đề tài khoa học cụ thể thực hiện theo các bước từ việc phối trộn vữa, bảo dưỡng, kỹ thuật xây… Song, kết quả vẫn xảy ra nứt tường từ các điểm giảm yếu ở cửa sổ.

Theo các nhà sản xuất, có nhiều nguyên nhân dẫn đến sử dụng gạch không nung bị nứt, tách khối xây, nhưng theo các nhà chuyên môn, nguyên nhân chính là do công nghệ sản xuất. Theo tìm hiểu của phóng viên Báo điện tử Xây dựng, công nghệ của một nhà máy sản xuất gạch không nung ở Quảng Trị có số vốn đầu tư từ 2 - 4 tỷ đồng, với hình thức ép rung thuỷ lực. Sau khi viên gạch được sản xuất hoàn thành thì được bảo dưỡng ngay tại xưởng qua 24 tiếng, rồi được đưa ra ngoài bãi bảo dưỡng tiếp…

Theo ông Lê Công Định - Giám đốc Sở Xây dựng Quảng Trị, với quy trình sản xuất như vậy, thì ngay trong quá trình sản xuất, độ đông kết viên gạch chưa cao và ít nhiều xuất hiện các vết nứt. Để chứng minh vấn đề này, ông Định cho biết thêm, tại tỉnh Hà Tĩnh, có 3 nhà máy sản xuất gạch không nung, bình quân một nhà máy đầu tư riêng cho dây chuyền sản xuất trên 100 tỷ đồng, với công nghệ sản xuất khép kín, từ khâu sản xuất cho đến hệ thống bảo dưỡng gạch. Thực tế cho thấy, các công trình tại Hà Tĩnh sử dụng gạch không nung luôn đảm bảo chất lượng nên chiếm được niềm tin của khách hàng.

Nguyên nhân bị nứt tường khi sử dụng gạch không nung ở địa bàn tỉnh Quảng Trị cho đến nay vẫn là bài toán chưa có lời giải. Tuy nhiên, theo ông Nguyễn Thanh Hải - Phó Giám đốc Sở Xây dựng tỉnh Quảng Trị, chất lượng gạch không nung trên địa bàn luôn được cơ quan chuyên môn của Sở này kiểm tra thường xuyên, định kỳ, gạch của các nhà máy được kiểm định chất lượng và đều đạt tiêu chuẩn Việt Nam.

Theo ông Hải thì cần có một cơ quan có đủ năng lực kiểm tra, đánh giá lại việc sử dụng gạch không nung. Từ suy nghĩ đó, ông Hải đã đề nghị các nhà đầu tư mời Viện Khoa học, Bộ Xây dựng vào tham gia thử nghiệm để tìm nguyên nhân. Theo đó, Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng thành phố Đông Hà, tỉnh Quảng Trị đã mời Viện Khoa học thuộc Bộ Xây dựng vào kiểm tra lại công trình Trường THCS Trần Hưng Đạo của thành phố cũng bị sự cố nứt tường khi sử dụng gạch không nung.

Ông Thái Vĩnh Hải - Giám đốc Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng Đông Hà cho biết: “Mùa dịch bệnh Covid-19 lắng xuống, Đoàn của Viện Khoa học sẽ vào kiểm tra. Hy vọng rằng sẽ sớm có kết quả để tìm ra nguyên nhân sự cố nứt tường khi sử dụng gạch không nung”.

Được biết, do hoạt động không có hiệu quả nên trong năm 2019, tỉnh Quảng Trị có 2 nhà máy sản xuất gạch không nung xin ngừng hoạt động. Hiện nay, trên địa bàn tỉnh chỉ còn lại 3 nhà máy, công suất thiết kế 60 triệu viên gạch tiêu chuẩn/năm.