(Xây dựng) - Ngày 15/4, người dân xã Lê Lợi, thành phố Hạ Long (Quảng Ninh) đã tổ chức lễ dâng hương tại một ngôi đền thờ cổ đã được xếp hạng Di tích lịch sử văn hóa cấp tỉnh ở thôn Tân Tiến.

Đền thờ “Anh nghị Đại vương” ở xã Lê Lợi, thành phố Hạ Long.

Trên nghi môn ngôi đền cổ có bức đại tự khắc nổi dòng chữ “Đền thờ Anh nghị Đại vương” thì không ít người chưa rõ, bởi trong chuỗi công trình đã được xếp hạng Di tích lịch sử văn hóa từ cấp tỉnh đến cấp Quốc gia và Quốc gia đặc biệt ở Quảng Ninh, duy nhất chỉ có ngôi đền này là thờ Anh nghị Đại vương. Vậy đền này thờ vị thần nào?

Một cử nhân văn hóa, hội viên Hội liên hiệp Văn học nghệ thuật Việt Nam có nhiều năm công tác ở Quảng Ninh cho biết: Đền này chính thần thờ Phó đô Ngự sử, tiến sĩ Vũ Phi Hổ, vị quan đại thần thời Lê Trung Hưng. Cụ Vũ Phi Hổ là người xuất thân ở làng này, khi ấy là làng Dư Xá, huyện Hoành Bồ, phủ Hải Đông. Cụ là người khoa cử Tiến sĩ đầu tiên ở vùng Đông Bắc bộ, tại khoa thi Tân Mùi niên hiệu Hồng Thuận (thứ 3 năm 1511) thời vua Lê Tương Dực, cụ đã đỗ tiến sĩ Tam giáp Đồng nguyên. Chức vụ quan trường cao nhất của cụ thời ấy là Phó đô Ngự sử. Cụ là người được lưu danh tại bia đá số 11, trong số 82 tấm bia đá lớn tại Di tích quốc gia đặc biệt Văn miếu - Quốc Tử Giám (Hà Nội).

Chính thần đền thờ Phó đô Ngự sử, tiến sĩ Vũ Phi Hổ thờ Lê Trung Hưng.

Hiện, thần tích, thần sắc thất truyền không rõ khi về già cụ cáo ấn từ quan có về quê ở ẩn hay không. Nhưng trong một văn tự bằng giấy bản do lý trưởng làng Dư Xá chép bằng hai loại chữ gồm chữ Hán Nôm và chữ Quốc ngữ (hiện ông Vũ Văn Thìn nguyên Chánh văn phòng UBND tỉnh Quảng Ninh lưu giữ) là văn khấn thần chủ ngôi đền được tôn kính là Thành hoàng làng, có ghi rõ chính kỵ vào ngày 15/3 Phật lịch. Tục truyền ngôi đền có sắc phong, hương hỏa, định lễ xuân thu nhị kỳ.

Theo Giáo sư sử học Hoàng Giáp -Viện Hán Nôm cho biết: Phó đô Ngự sử, tiến sĩ Vũ Phi Hổ được nhà Hậu Lê và nhà Nguyễn sắc phong, đặc biệt có sắc phong của triều Nguyễn khi Nguyễn Ánh thống nhất đất nước lên ngôi hoàng đế (năm Gia Long thứ nhất) ngày 18/9/1802, tức triều sau cách triều trước 291 năm, có sắc truy phong mỹ tự “Anh nghị Đại vương, Phó đô Ngự sử tiến sĩ Vũ Phi Hổ”, tạm dịch là người tiết nghĩa có công với dân với triều đình.

Đền thờ người có công với dân với nước, nét đẹp văn hóa Việt Nam.

Bà Nguyễn Thị Đào, trên 80 tuổi, chủ nhang đền thờ Anh nghị Đại vương cho biết, ở xã Lê Lợi có 2 ngôi đền được xếp hạng Di tích lịch sử văn hóa cấp tỉnh là đền thờ Anh nghị Đại vương và đền thờ vua Lê Lợi ở xóm Mũ, thôn Đống Chợ. Hai ngôi đền cùng thờ người có công với dân với nước, được nhân dân tôn kính tự hưng công xây dựng công trình thờ tự, thường niên lại tự tổ chức nghi lễ hiển vinh theo nét văn hóa xưa, vừa ấm cúng vừa có ý nghĩa giáo dục.

Cũng là công trình đền ơn, đáp nghĩa người vị quốc, vì dân vong thân... hình thức xây dựng Đài tưởng niệm đây đó thấy vắng vẻ, còn đền thờ thì linh thiêng, tuần rằm hương bay khói tỏa.