(Xây dựng) – Do nhiều nguyên nhân, từ năm 2023 đến nay, tình trạng rác trôi nổi trên vịnh Hạ Long diễn ra thường xuyên, gây ảnh hưởng xấu đến mỹ quan khu vực vịnh di sản và trải nghiệm cảm xúc của du khách. Với sự nỗ lực của chính quyền địa phương nhằm khắc phục tình trạng này, đến thời điểm hiện tại, lượng rác thải trên vịnh Hạ Long cơ bản đã được thu gom, xử lý.

Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Ninh Cao Tường Huy chào đón và chúc mừng năm mới đoàn khách quốc tế đến từ Hàn Quốc xông đất tham quan vịnh Hạ Long mùng 1 Tết Nguyên đán 2024. Tính từ đầu năm 2024 đến cuối tháng 3/2024, Vịnh Hạ Long đã đón tổng cộng trên 611.139 lượt khách, trong đó khách quốc tế đạt 529.507 lượt (ảnh: T. Dương).

Vịnh Hạ Long là điểm đến thu hút du khách quanh năm nhờ cảnh quan thiên nhiên độc đáo, cùng những giá trị ngoại hạng toàn cầu về địa chất, địa mạo. Từ đầu năm 2024 đến nay, lượng du khách đến với Vịnh Hạ Long, trong đó có lượng lớn là khách quốc tế, có sự gia tăng mạnh mẽ, theo ước tính là gần bằng với giai đoạn trước khi có dịch Covid-19. Thông tin từ Ban Quản lý vịnh Hạ Long, tỉnh Quảng Ninh cho biết: Tính từ đầu năm 2024 đến cuối tháng 3/2024, vịnh Hạ Long đã đón tổng cộng trên 611.139 lượt khách, trong đó khách quốc tế đạt 529.507 lượt (cao hơn 6,4 lần so với khách trong nước). Trong đó, khách lưu trú trên vịnh di sản đạt 144.949 lượt khách, bao gồm: 9.203 lượt khách trong nước, 135.746 lượt khách quốc tế đến từ các nước: Hàn Quốc, Ấn Độ, châu Âu, Mỹ. Tổng doanh thu từ tiền bán vé tham quan vịnh từ đầu năm đến cuối tháng 3 đạt trên 196,4 tỷ đồng.

Bởi những giá trị to lớn mà vịnh Hạ Long mang lại nên công tác quản lý, bảo vệ di sản thiên nhiên vịnh luôn được tỉnh Quảng Ninh quan tâm chú trọng, nhất là vấn đề bảo vệ môi trường. Tuy nhiên, do nhiều nguyên nhân, từ năm 2023 tới nay, tình trạng rác thải trôi nổi trên vịnh Hạ Long thường xuyên tái diễn và trở thành vấn đề nóng, nhiều du khách khi chứng kiến rác trôi nổi, phát tán trên Vịnh đã có những phản hồi bức xúc trên mạng xã hội, gây ảnh hưởng tới thương hiệu du lịch di sản.

Thành phố Hạ Long ra quân dọn vệ sinh môi trường biển trong tháng cao điểm làm sạch vịnh Hạ Long, từ ngày 26/3 đến 20/4/2024, thu gom, xử lý được trên 1.500m3 rác thải các loại, trong đó chủ yếu là phao xốp vụn, chai nhựa, tre, bè mảng hỏng trôi dạt, túi nilon (ảnh: QMG).

Để giải quyết cấp bách tình trạng rác trôi nổi này, UBND thành phố Hạ Long đã phối hợp với Ban Quản lý vịnh Hạ Long và các địa phương thực hiện nhiều đợt cao điểm ra quân tổng dọn, thu gom rác thải trên vịnh Hạ Long. Theo đó, trong năm 2023, thành phố Hạ Long đã huy động hàng nghìn lượt phương tiện và nhân lực để xử lý rác thải từ hoạt động nuôi trồng thủy sản trên địa bàn thành phố, không để phát sinh rác thải trên vịnh. Từ đầu năm 2024 đến nay, mỗi ngày trên vịnh Hạ Long huy động khoảng 20 phương tiện, 40-50 nhân lực để thu gom rác thải. Tổng lượng rác thải thu gom từ đầu năm đến nay khoảng trên 75 tấn và trên 2.000m3 phao xốp, bè tre các loại.

Trong tháng cao điểm làm sạch vịnh Hạ Long, từ ngày 26/3 đến 20/4/2024, thành phố Hạ Long và Ban Quản lý vịnh Hạ Long đã phối hợp thực hiện đợt cao điểm làm sạch môi trường Vịnh Hạ Long, thu gom, xử lý được trên 1.500m3 rác thải, chủ yếu là vật tư phao xốp, bè mảng hỏng, túi nilon… Trong đó, thành phố Hạ Long đã thu gom trên 400m3 rác dọc tuyến ven bờ từ phường Hùng Thắng, Tuần Châu đến Hà Phong với diện tích thu gom trên 2.500ha và hơn 1.300 người tham gia. Ban Quản lý vịnh Hạ Long huy động gần 1.200 lượt người, trên 420 lượt phương tiện tham gia, thu gom trên 1.100m3 rác.

Riêng tại buổi Lễ ra quân đợt cao điểm thu gom rác thải trên vịnh Hạ Long ngày 26/3/2024, thành phố Hạ Long đã huy động gần 100 người, gồm các lực lượng chức năng, phòng, ban, cơ quan, đơn vị thành phố để tiến hành thu gom, vớt rác tại khu vực chân các đảo từ khu vực hòn Đầu Mối, hòn Mang Cỏ đến hòn Cặp Liền, khu vực giáp ranh giữa phường Hà Phong (thành phố Hạ Long) với phường Quang Hanh (thành phố Cẩm Phả). Toàn bộ khu vực này có chiều dài khoảng 20km và trên 500ha diện tích mặt biển. Theo đó, lực lượng chức năng thành phố đã vớt, thu gom được khoảng 20m3 rác thải các loại, trong đó chủ yếu là phao xốp vụn, chai nhựa, tre, bè mảng hỏng trôi dạt. Đồng thời, các phường ven biển thành phố Hạ Long cũng huy động 270 người (lực lượng Công an, quân sự, dân quân, cựu chiến binh, đoàn viên thanh niên, nhân dân, học sinh…) hưởng ứng ra quân tổng vệ sinh môi trường biển, tập trung ở các khu vực bãi tắm và đã tổ chức thu gom được 60m3 rác thải các loại.

Vịnh Hạ Long với địa hình là vùng biển đảo rộng lớn, nhiều đảo đá, gây khó khăn cho công tác kiểm soát, thu gom và xử lý rác thải…

Từ đầu năm 2024 đến nay, mỗi ngày trên vịnh Hạ Long huy động khoảng 20 phương tiện, 40-50 nhân lực để thu gom rác thải. Tổng lượng rác thải thu gom từ đầu năm đến nay khoảng trên 75 tấn và trên 2.000m3 phao xốp, bè tre các loại.

Bên cạnh việc tăng cường lực lượng, nhân lực, phương tiện của các tổ chức, cá nhân hoạt động trên vịnh, các tổ chức đoàn thể, lực lượng công an, quân đội, thanh niên xung kích và nhân dân để thực hiện công tác thu gom rác thải trôi nổi, rác thải tại các chân đảo, bãi cát trên vịnh Hạ Long, thành phố Hạ Long phối hợp với các địa phương lân cận như: Cẩm Phả, Vân Đồn, Quảng Yên xử lý dứt điểm tình trạng phao xốp do phá dỡ lồng bè nuôi trồng thủy sản trôi về vịnh Hạ Long.

Cùng với đó, các địa phương ven bờ cũng tổ chức nhiều đợt cao điểm thu gom, xử lý phao xốp, rác thải tại các khu vực ven bờ, chân núi đá, bãi cát để ngăn chặn từ nguồn phát tán rác thải ra di sản vịnh Hạ Long. Tỉnh Quảng Ninh yêu cầu các địa phương tập trung thay thế toàn bộ phao xốp trong hoạt động nuôi trồng thủy sản, giám sát chặt chẽ hoạt động di dời, tháo dỡ, xử lý phao xốp, lồng bè nuôi trồng thủy sản thải bỏ không để phát tán phao xốp ra môi trường vịnh Hạ Long; đồng thời tiếp tục tuyên truyền, nâng cao ý thức của các cơ sở kinh doanh trên vịnh và nhân dân, du khách để giảm thiểu rác thải phát sinh trên vịnh Hạ Long.

Đến thời điểm hiện tại, lượng rác thải trên vịnh Hạ Long cơ bản đã được thu gom, xử lý. Các lực lượng chức năng, các đơn vị, địa phương của thành phố Hạ Long vẫn duy trì việc thu gom rác ven bờ và trên vịnh Hạ Long. Bên cạnh việc tiếp tục duy trì tuyến thu gom rác thải ven bờ từ Cầu K67 (phường Hà Khánh) đến bãi tắm Hòn Gai với diện tích thu gom khoảng 650ha, thành phố Hạ Long sẽ tập trung thực hiện thu dom rác thải từ khu vực bãi tắm Hòn Gai đến khu vực giáp ranh giữa phường Hà Phong với phường Quang Hanh (thành phố Cẩm Phả) và chân các núi đá với diện tích 1.750ha. Tổng diện tích cả 2 khu vực nói trên là 2.400ha.

Nhân viên Công ty CP Cây xanh công viên Quảng Ninh tăng cường công tác thu gom rác, phao xốp trên vịnh Hạ Long.

Ngoài việc tổ chức đợt ra quân, để giữ gìn vệ sinh môi trường trên vịnh Hạ Long, thành phố Hạ Long cũng đã yêu cầu các phường ven biển phải chủ động xây dựng kế hoạch và tổ chức các hoạt động thu gom rác thải trên biển, coi đây là nhiệm vụ thường xuyên, lâu dài.

Thành phố Hạ Long cũng sẽ tập trung rà soát các hoạt động gây mất vệ sinh môi trường, phát sinh chất thải như: Tổ chức tổng kiểm tra đối với các cơ sở kinh doanh dịch vụ, các tàu hoạt động trên Vịnh, nhất là các tàu đánh bắt cá, tàu nghỉ đêm; xử lý triệt để đối với các hoạt động nuôi trồng thủy sản trái phép, đánh bắt thủy hải sản gây ô nhiễm môi trường, tận diệt sinh vật biển; khẩn trương hoàn thiện cảng cá khu vực Hà Phong để chấm dứt tình trạng các tàu cá neo đậu trái phép dọc đường bao biển mua bán hải sản, gây mất mỹ quan đô thị.

Về nguồn gốc rác trôi nổi trên vịnh Hạ Long, tại cuộc họp thông tin báo chí thường kỳ tỉnh Quảng Ninh, ngày 12/3/2024, ông Vũ Kiên Cường - Trưởng Ban Quản lý Vịnh Hạ Long cho biết: Năm 2023, khi tỉnh Quảng Ninh thực hiện chủ trương di dời, tháo dỡ những vật liệu lồng, bè nuôi trồng thuỷ sản từ phao xốp của các hộ nuôi trồng thuỷ sản, thay thế bằng các vật liệu vât liệu thân thiện môi trường (phao HDPE) không thực hiện thu gom triệt để, dẫn đến còn nhiều rác thải đang mắc ở các khe, chân núi đá, khi thủy triều lên làm rác thải trôi theo dòng nước ra vịnh. Cùng với đó, còn có rác thải sinh hoạt như túi nilong, vỏ đựng thực phẩm, chai nhựa… phát tán từ khu vực ven bờ xuống môi trường vịnh, qua các cửa cống thoát nước tại các xã, phường ven bờ khu vực thành phố Hạ Long, Cẩm Phả, Vân Đồn, Quảng Yên; rác từ các phương tiện thủy, tàu cá… Bên cạnh đó, do vịnh Hạ Long là vịnh mở đối với đại dương và các vùng biển khác của tỉnh và của Cát Bà (Hải Phòng) nên còn có lượng rác đại dương trôi nổi vào một số thời điểm trong năm, do ảnh hưởng của điều kiện tự nhiên khu vực, thủy triều, gió và dòng chảy vịnh phức tạp, chất thải từ các khu vực tiếp giáp với vịnh Hạ Long và ở các chân đảo, rừng ngập mặn theo dòng chảy phát tán vào khu vực di sản. Ngoài ra, còn có một lượng rác lớn cành cây, lá mục… từ 5.000ha rừng đặc dụng cảnh quan trên núi đá của vịnh Hạ Long, thường xuyên phát tán xuống khi trời mưa, giông bão. Mặt khác, do đặc thù vịnh Hạ Long với địa hình là vùng biển đảo rộng lớn, nhiều đảo đá, gây khó khăn cho công tác kiểm soát, thu gom và xử lý rác thải…

Nhằm hạn chế rác thải nhựa ra môi trường vịnh, Ban Quản lý vịnh Hạ Long yêu cầu tất cả các điểm dịch vụ tham quan vịnh đều chỉ bán nước lon hoặc nước đóng trong chai thủy tinh, không cung cấp loại chai nhựa dùng một lần, đồng thời bố trí hệ thống thùng rác dọc đường tại các điểm tham quan và được công ty cây xanh thu gom vào cuối ngày, tích cực tuyên truyền du khách chung tay bảo vệ môi trường vịnh, không sử dụng rác thải nhựa.

Ông Vũ Kiên Cường - Trưởng Ban Quản lý vịnh Hạ Long cho biết, để nâng cao hiệu quả công tác thu gom rác, tỉnh Quảng Ninh chỉ đạo bố trí 2 vùng thu gom trên vịnh: Khu vực ven bờ để ngăn chặn từ nguồn rác thải phát sinh ra vịnh, do UBND thành phố Hạ Long và các phường, xã khu vực này thu gom; đối với các khu vực có các hoạt động kinh tế - xã hội trên vịnh Hạ Long, các điểm du lịch, dịch vụ, luồng tuyến tham quan, các điểm nuôi trồng thuỷ sản, khu vực bãi triều, chân đảo, bãi cát do Ban Quản lý vịnh Hạ Long thu gom.

Tới đây, việc thu gom rác thải trên vịnh Hạ Long sẽ được tỉnh Quảng Ninh giao về cho UBND thành phố Hạ Long là đầu mối quản lý, thực hiện, sẽ tận dụng tối đa nhân lực, thiết bị thu gom của mỗi đơn vị, nâng cao hiệu quả kiểm soát rác từ nguồn ven bờ nhằm. Khi đó, công tác thu gom rác được đồng bộ, hiệu quả với các giải pháp tổng thể, được đầu tư nguồn lực, phương tiện mới, hiện đại sẽ đảm bảo, về môi trường, cảnh quan của vịnh Hạ Long tốt hơn trong thời gian tới.