(Xây dựng) – Tỉnh Quảng Ngãi đang xây dựng phương án khả thi nhất để tổ chức đấu giá quyền khai thác mỏ cát lớn nhất từ trước đến nay trên sông Trà Khúc, đoạn chảy qua trung tâm thành phố Quảng Ngãi.

Mỏ cát Tịnh An – Nghĩa Dũng có diện tích và trữ lượng rất lớn nằm trên sông Trà Khúc.

Theo đó, ngày 25/10, UBND tỉnh Quảng Ngãi tổ chức cuộc họp với sự tham gia của các sở, ngành có liên quan và thành phố Quảng Ngãi nhằm xem xét, cho ý kiến về phương án tổ chức đấu giá quyền khai thác khoáng sản làm vật liệu xây dựng thông thường đối với mỏ cát Tịnh An - Nghĩa Dũng, thuộc xã Tịnh An và Nghĩa Dũng, thành phố Quảng Ngãi.

Đây là mỏ cát xây dựng có quy mô lớn nhất từ trước đến nay trên địa bàn, dự báo diện tích 53,4ha, trữ lượng tài nguyên dự báo hơn 3,4 triệu mét khối, thời gian khai thác dự kiến khoảng 10 năm, công suất khai thác khoảng 350.000m3/năm. Mỏ cát này chiếm gần như trọn lòng sông Trà Khúc, đoạn gần cửa biển Cửa Đại, phía Đông Đập dâng hạ lưu sông Trà Khúc, phía Tây cầu Cổ Lũy.

Sở Tài nguyên và Môi trường Quảng Ngãi là cơ quan được giao nhiệm vụ xây dựng phương án đấu giá mỏ cát Tịnh An - Nghĩa Dũng. Theo cơ quan trên, sông Trà Khúc mùa khô có dòng chảy nhỏ, tuy nhiên vào mùa mưa, lũ nước sông dâng lên nhanh và chảy xiết. Do vậy, nếu đơn vị khai thác không có kinh nghiệm trong khai thác cát, sỏi lòng sông sẽ dễ gây sạt lở bờ sông, gây ảnh hưởng đến các công trình hạ tầng lân cận trong khu vực. Đặc biệt là công trình Đập dâng hạ lưu sông Trà Khúc, cầu Cổ Lũy, hai tuyến đường Hoàng Sa, Trường Sa ở hai bên và nguy cơ tác động xấu đến môi trường.

Việc khai thác cát quy mô lớn, trong thời gian dài tại khu vực này làm dấy lên lo ngại về những tác động tiêu cực lên các công trình hạ tầng quan trọng lân cận.

Cùng với đó các sở, ngành và UBND thành phố Quảng Ngãi cũng cho rằng, mỏ cát Tịnh An - Nghĩa Dũng được xác định có diện tích và trữ lượng dự báo rất lớn, nằm ở trung tâm thành phố Quảng Ngãi – đô thị có mật độ dân cư đông, tiềm ẩn nguy cơ sạt lở bờ sông ảnh hưởng đến đời sống của người dân. Do vậy, Sở Tài nguyên và Môi trường Quảng Ngãi được giao nhiệm vụ tính toán kỹ về thời hạn cấp phép khai thác, công suất khai thác hàng năm, cũng như việc kiểm tra, quản lý quá trình khai thác để không tác động xấu đến môi trường, hạ tầng giao thông.

Ông Trần Phước Hiền - Phó Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Ngãi nhấn mạnh, nhu cầu cát làm vật liệu xây dựng trên địa bàn tỉnh hiện nay rất lớn. Trong khi các mỏ cát được cấp phép không đủ dẫn đến tình trạng khai thác cát trái phép diễn ra trong thời gian dài làm thất thoát ngân sách, tác động xấu đến môi trường và gây bức xúc trong nhân dân.

Ông Hiền yêu cầu Sở Tài nguyên và Môi trường Quảng Ngãi trên cơ sở tính toán nhu cầu của thị trường, rà soát lại các mỏ cát làm vật liệu xây dựng trên địa bàn, từ đó khẩn trương tham mưu UBND tỉnh đấu giá để kiểm soát chặt chẽ cung cầu, ngăn chặn tình trạng nâng giá cát xây dựng lên cao làm ảnh hưởng đến người dân, doanh nghiệp.

Đồng thời, trước những lo lắng về tác động tiêu cực trong quá trình tổ chức khai thác tại mỏ cát Tịnh An - Nghĩa Dũng, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Ngãi giao Sở Tài nguyên và Môi trường chịu trách nhiệm tiếp thu, hoàn chỉnh phương án khai thác mỏ cát này một cách kỹ lưỡng, khoa học để trình UBND tỉnh Quảng Ngãi xem xét trước ngày 01/12/2022. Trong đó lưu ý xác định cụ thể phạm vi khai thác, diện tích khai thác, độ sâu khai thác, quy mô khai thác cũng như công suất, trữ lượng cấp phép hàng năm để đảm bảo hiệu quả cao nhất. Đồng thời tránh tác động xấu đến kết cấu hạ tầng của các công trình lân cận, đảm bảo quy định trong chỉnh trị sông Trà Khúc, đảm bảo về môi trường, dòng chảy trong phòng chống thiên tai.

Hiện nay, trên sông Trà Khúc – Nơi có nguồn cát xây dựng thuộc hàng tốt nhất Việt Nam chỉ còn duy nhất một mỏ cát của Công ty Cổ phần Đầu tư Phát triển Hợp Nghĩa còn thời hạn khai thác.

Trước đó, đầu tháng 9/2022, Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh Quảng Ngãi đã phát hành Thông báo số 4760/TB-STNMT về việc bán, tiếp nhận hồ sơ đấu giá quyền khai thác khoáng sản ở khu vực chưa có kết quả thăm dò đối với 7 mỏ cát, 1 mỏ đất làm vật liệu san lấp và 1 mỏ đá chẻ, ở các huyện Tư Nghĩa, Sơn Tịnh, Trà Bồng và thành phố Quảng Ngãi với trữ lượng hơn 4,3 triệu mét khối. Trong đó có mỏ cát Tịnh An - Nghĩa Dũng.

Theo UBND tỉnh Quảng Ngãi, mục đích của việc đưa một loạt mỏ cát ra đấu giá là nhằm đổi mới cơ chế quản lý hoạt động khoáng sản, phù hợp với cơ chế kinh tế thị trường và đúng theo quy định của Luật Khoáng sản năm 2010.

Cùng với đó là tăng cường quản lý, khai thác và sử dụng khoáng sản hợp lý, tiết kiệm, đáp ứng nhu cầu phát triển bền vững, tăng hiệu quả kinh tế, giảm thiểu các tác động đến môi trường. Đồng thời phát huy tiềm năng khoáng sản, thu hút đầu tư khai thác có hiệu quả nguồn tài nguyên khoáng sản, tăng nguồn thu cho ngân sách Nhà nước.

Theo dữ liệu của Phóng viên Báo điện tử Xây dựng, hiện tại trên sông Trà Khúc chỉ còn tồn tại duy nhất mỏ cát của Công ty Cổ phần Đầu tư Phát triển Hợp Nghĩa (đã đổi tên thành Gia Hưng), ở thôn 6, xã Nghĩa Dũng, thành phố Quảng Ngãi. Mỏ có diện tích 11,4ha, trữ lượng gần 220.000m3, công suất khai thác 74.000m3/năm, do doanh nghiệp trúng đấu giá với mức 18,2 tỷ đồng vào ngày 3/10/2018 và được UBND tỉnh Quảng Ngãi cấp giấy phép khai thác ngày 15/03/2019, (thời hạn 3 năm – không gồm 3 tháng mùa mưa).

Nhu cầu cát xây dựng trên địa bàn tỉnh Quảng Ngãi hiện nay là rất lớn, do bị “bóp” nguồn cung nên giá cát đang bị đẩy lên khá cao, gây thiệt hại cho người dân, doanh nghiệp.

Mỏ cát này sẽ hết thời hạn khai thác và buộc phải đóng cửa trong thời gian tới. Trong khi đó, vị trí mỏ cát “khủng” Tịnh An - Nghĩa Dũng mà tỉnh Quảng Ngãi đang lên phương án đấu giá cũng đồng thời nằm trên khúc sông mà trước đó Công ty Cổ phần Đầu tư Phát triển Hợp Nghĩa được cấp phép để khai thác.