(Xây dựng) – Khi người dân đồng thuận để Nhà nước thu hồi đất thực hiện dự án thì tiền bồi thường, hỗ trợ hơn 1,5 tỷ đồng lại bị “ngâm” trong tài khoản của Trung tâm phát triển quỹ đất Nam Từ Liêm. Tòa án phúc thẩm đã ra Bản án công nhận các hộ dân được nhận bồi thường, song số tiền hơn 1,5 tỷ đồng vẫn chưa được giải ngân. Với cách làm như vậy của quận Nam Từ Liêm, liệu người dân có còn tin tưởng và đồng thuận để Nhà nước thu hồi đất thực hiện các dự án tiếp theo?

Luật sư Nguyễn Văn Tuấn - Giám đốc Công ty Luật TNHH TGS.

Mất đất không sợ bằng mất niềm tin!

Ông Hà Văn Thành, trú tại số 124, TDP số 5, phường Trung Văn, quận Nam Từ Liêm, Hà Nội bức xúc phản ánh tới Báo điện tử Xây dựng tình trạng Trung tâm phát triển quỹ đất quận Nam Từ Liêm không chuyển số tiền bồi thường hỗ trợ thu hồi đất để thực hiện dự án Khu đô thị mới Phùng Khoang sang tài khoản của Chi cục Thi hành án dân sự quận Nam Từ Liêm để chi trả cho người dân mất đất, mặc dù tòa sơ thẩm, phúc thẩm đã tuyên người dân được nhận khoản tiền bồi thường này.

Theo ông Thành, khi Nhà nước có nhu cầu thu hồi đất làm dự án, trên tinh thần đóng góp cho sự phát triển chung của thành phố, người dân trong diện thu hồi dù ít nhiều bị thiệt thòi, ảnh hưởng xong đã đồng thuận theo chủ trương của Nhà nước. Nhưng nghịch lý ở chỗ, sau nhiều năm, dự án vẫn bị treo, đất vẫn bỏ hoang, công tác quản lý, giám sát trật tự xây dựng trên địa bàn lỏng lẻo cho nên nhiều người đã tự ý xây nhà trên đất quy hoạch, còn người dân mất đất thì lại không được nhận tiền bồi thường, ảnh hưởng đến đời sống người dân, không đảm bảo vấn đề an cư… Theo ông Thành, có cả nguyên nhân chủ quan và khách quan. Song, sòng phẳng mà nói, vẫn còn quá nhiều những phiền hà, phức tạp từ quy trình, thủ tục hành chính, thậm chí là chính quyền còn có biểu hiện “đánh võng” khi không chịu thực thi chức trách của mình một cách dứt khoát, quyết liệt mà còn có dấu hiệu đùn đẩy, né tránh, “chiêu trò” trì hoãn…

Chia sẻ với phóng viên, ông Hà Văn Thành cho biết: “Ngày 16/9/2009, UBND huyện Từ Liêm ban hành Quyết định số 7280/QĐ-UBND thu hồi 964m2 đất nông nghiệp do gia đình tôi đang sử dụng để xây dựng Khu đô thị mới Phùng Khoang theo Quyết định số 1290/QĐ-UBND ngày 18/3/2009 của UBND Thành phố Hà Nội.

Ngày 29/11/2016, UBND quận Nam Từ Liêm ban hành Quyết định 7909/QĐ-UBND về việc phê duyệt phương án bồi thường, hỗ trợ khi Nhà nước thu hồi đất đối với hộ gia đình tôi với tổng số tiền bồi thường, hỗ trợ là 1.532.532.000 đồng.

Tuy nhiên, sau đó do nội bộ gia đình tôi không thống nhất được số tiền mỗi người được hưởng nên đã đề nghị Hội đồng bồi thường, hỗ trợ và tái định cư quận chuyển tiền vào tài khoản tạm giữ tại Kho bạc Nhà nước, việc chi trả tiền bồi thường, hỗ trợ (BTHT) được thực hiện theo phán quyết của Tòa án.

Ngày 18/07/2017, Chủ đầu tư dự án đã chuyển số tiền BTHT của hộ gia đình tôi vào tài khoản tạm giữ của Ban bồi thường giải phóng mặt bằng quận Nam Từ Liêm (nay là Trung tâm phát triển quỹ đất quận Nam Từ Liêm) mở tại Kho bạc Nhà nước theo Văn bản số 15/HĐBTHT&TĐC ngày 10/07/2017 của Hội đồng bồi thường hỗ trợ và tái định cư dự án.

Như vậy, UBND quận Nam Từ Liêm đã ban hành các văn bản để thu hồi diện tích đất của gia đình chúng tôi từ lâu, chúng tôi không có ý kiến gì về phương án bồi thường, hỗ trợ đã ban hành. Hơn nữa, tranh chấp trong nội bộ gia đình tôi về số tiền mỗi người được hưởng khi nhận tiền đền bù đã được Tòa án có thẩm quyền giải quyết và Chi cục Thi hành án quận Nam Từ Liêm cũng đang thực thi pháp luật.

Nhưng cho đến nay, Trung tâm phát triển quỹ đất quận Nam Từ Liêm lại trì hoãn, gây khó khăn và không thực hiện đúng trách nhiệm quyền hạn, chuyển số tiền bồi thường, hỗ trợ cho Chi cục Thi hành án quận Nam Từ Liêm để Chi cục thi hành bản án cho chúng tôi. Như vậy là cớ làm sao, khi Nhà nước vận động thu hồi, gia đình tôi đã ủng hộ, nhất trí vì lợi ích quốc gia, vậy tại sao quận Nam Từ Liêm không thấu hiểu và ghi nhận? Liệu người dân có thể tiếp tục đồng thuận với chính quyền nếu tình trạng này tiếp tục tái diễn trên địa bàn quận Nam Từ liêm?”.

Không phối hợp để thi hành án có thể bị xử phạt

Liên quan đến vấn đề này, Luật sư Nguyễn Văn Tuấn - Giám đốc Công ty Luật TNHH TGS (Thuộc Đoàn Luật sư Thành phố Hà Nội) bày tỏ quan điểm: Theo Bản án số 201/2022/DS-PT ngày 15/6/2022 và Quyết định sửa chữa bản án phúc thẩm số 211/2022/QĐ-SCBA ngày 15/07/2022 của Tòa án nhân dân Thành phố Hà Nội về việc chia tài sản chung thì hộ ông Hà Văn Thành được nhận số tiền bồi thường, hỗ trợ giải phóng mặt bằng khi Nhà nước thu hồi đất thực hiện dự án xây dựng Khu đô thị mới Phùng Khoang là 488.776.000 đồng. Ngoài ra, Bản án còn tuyên các đương sự có quyền liên hệ với Kho bạc Nhà nước quận Nam Từ Liêm để được chi trả số tiền nêu trên. Theo đó, ông Thành hoàn toàn có quyền đề nghị Kho bạc Nhà nước quận Nam Từ Liêm chi trả cho ông và gia đình số tiền mà các hộ được hưởng theo Bản án nêu trên. Trường hợp, Kho bạc Nhà nước quận Nam Từ Liêm không thực hiện việc chi trả số tiền bồi thường, hỗ trợ khi thu hồi đất thì ông có quyền yêu cầu Chi cục Thi hành án dân sự quận Nam Từ Liêm cho thi hành Bản án dân sự phúc thẩm số 201/2022/DS-PT ngày 15/6/2022 và Quyết định sửa chữa bản án phúc thẩm số 211/2022/QĐ-SCBA ngày 15/07/2022 của Tòa án nhân dân Thành phố Hà Nội theo quy định pháp luật.

Các ngày 12/7/2022 và ngày 21/7/2022, Chi cục Thi hành án dân sự quận Nam Từ Liêm, Thành phố Hà Nội đã ban hành Quyết định thi hành án theo yêu cầu số 1083/QĐ-CCTHADS và Quyết định số 14/QĐ-CCTHADS sửa đổi, bổ sung Quyết định số 1083/QĐ-CCTHADS với nội dung cho thi hành Bản án dân sự phúc thẩm số 201/2022/DS-PT ngày 15/6/2022 và Quyết định sửa chữa bản án phúc thẩm số 211/2022/QĐ-SCBA ngày 15/07/2022 của Tòa án nhân dân Thành phố Hà Nội.

Ngày 21/07/2022, Chi cục Thi hành án dân sự quận Nam Từ Liêm đã ban hành Công văn số 710/CCTHADS với nội dung đề nghị Trung tâm phát triển quỹ đất quận Nam Từ Liêm phối hợp chuyển tiền bồi thường của hộ gia đình bà Nguyễn Thị Độ khi Nhà nước thu hồi đất thực hiện dự án xây dựng Khu đô thị mới Phùng Khoang cho cơ quan thi hành án để cơ quan thi hành án có căn cứ thi hành theo quy định.

Tại Điều 11 Luật Thi hành án dân sự năm 2008, sửa đổi bổ sung năm 2014 quy định về Trách nhiệm phối hợp của cơ quan, tổ chức, cá nhân với cơ quan thi hành án dân sự, Chấp hành viên như sau: “(1) Trong phạm vi nhiệm vụ, quyền hạn, nghĩa vụ của mình cơ quan, tổ chức và cá nhân có trách nhiệm phối hợp với cơ quan thi hành án dân sự trong việc thi hành án; (2) Cơ quan, tổ chức, cá nhân có liên quan có trách nhiệm thực hiện yêu cầu của cơ quan thi hành án dân sự, Chấp hành viên theo quy định của Luật này. Mọi hành vi cản trở, can thiệp trái pháp luật đối với hoạt động của cơ quan thi hành án dân sự, Chấp hành viên đều bị xử lý theo quy định của pháp luật”.

Theo đó, Trung tâm phát triển quỹ đất quận Nam Từ Liêm có trách nhiệm phối hợp cùng với Chi cục Thi hành án dân sự quận Nam Từ Liêm để thi hành Bản án dân sự phúc thẩm số 201/2022/DS-PT ngày 15/6/2022 và Quyết định sửa chữa Bản án phúc thẩm số 211/2022/QĐ-SCBA ngày 15/07/2022 của Tòa án nhân dân Thành phố Hà Nội nhằm thực hiện việc chi trả tiền bồi thường, hỗ trợ giải phóng mặt bằng cho các đương sự theo quy định pháp luật.

Trường hợp nếu Trung tâm phát triển quỹ đất quận Nam Từ Liêm không thực hiện theo văn bản, quyết định của Chi cục Thi hành án dân sự quận Nam Từ Liêm mà không có lý do chính đáng, gây khó khăn cản trở cho Chi cục Thi hành án dân sự quận Nam Từ Liêm trong quá trình thi hành Bản án dân sự phúc thẩm số 201 thì sẽ bị xử lý theo quy định pháp luật, tùy theo tính chất và mức độ vi phạm mà bị xử phạt vi phạm hành chính, nếu gây thiệt hại thì phải bồi thường. Cụ thể, nếu Trung tâm phát triển quỹ đất quận Nam Từ Liêm cản trở quá trình thi hành án thì có thể bị xử phạt vi phạm hành chính theo quy định tại điểm e khoản 4 Điều 64 Nghị định số 82/2020/NĐ-CP ngày 15/07/2020 của Chính phủ về hành vi: “Không chấp hành quyết định của người có thẩm quyền thi hành án về việc giao, trả tài sản, giấy tờ thi hành án” và sẽ bị phạt tiền từ 5.000.000 đồng đến 10.000.000 đồng.

Dự án “treo” tiến độ, chính quyền “treo” tiền bồi thường, trong khi người dân xây dựng trên đất nông nghiệp thì không thấy “bóng dáng” nhà chức trách.

Trên thực tế, hiện nay dự án xây dựng Khu đô thị mới Phùng Khoang đã 6 năm qua không triển khai dự án trên đất đã thu hồi của những người dân, hiện trạng 1 phần là khu đất bỏ hoang, 1 phần bị nhiều người lấn chiếm, ngang nhiên xây nhà 2, 3 tầng trên đất nông nghiệp, việc mua đi bán lại bằng giấy viết tay vẫn được giao dịch mấy năm trước, qua đó có thể thấy công tác quản lý đất đai, trật tự xây dựng trên địa bàn còn lỏng lẻo, cần phải được chấn chỉnh ngay.

Như vậy, các căn cứ đã rõ, người dân đã ít nhiều hy sinh quyền lợi cá nhân để Nhà nước thu hồi đất thực hiện dự án, song quyền lợi chính đáng của người dân chưa được đảm bảo. Tiền bồi thường hỗ trợ vẫn chưa được giải ngân, cuộc sống người dân mất đất đang bị đảo lộn, ảnh hưởng nghiêm trọng. Đâu là nguyên nhân dẫn tới tình trạng này, khẩn thiết đề nghị UBND quận Nam Từ Liêm sớm chỉ đạo, tháo gỡ khó khăn, giải quyết quyền lợi hợp pháp của người dân để tránh mất niềm tin của người dân vào chính quyền, từ đó nhận được sự đồng thuận cao trong nhân dân không chỉ dự án Khu đô thị mới Phùng Khoang mà còn ở nhiều dự án khác trên địa bàn.