(Xây dựng) - Sau mỗi buổi tất tả đi làm về muộn, chỉ cần vào bếp, “tách” một thanh âm khô khốc vang lên. Đốm lửa xanh bừng sáng, chẳng mấy chốc dẫu nồi nước to đến mấy cũng sôi ùng ục… Những lúc như vậy, ta thèm được thấy làn khói bếp, thèm được nghe mùi nồng nồng, ngòn ngọt, thèm được chu miệng thổi phù phù mong ngọn lửa bùng lên.

Ngọn lửa lúc đầu cứ leo lét, leo lét. Nó như thử thách sự kiên nhẫn của con người vốn có giới hạn. Có khi phải nín thở chờ đợi để rồi ngập tràn hạnh phúc khi ngọn lửa mang theo niềm reo vui đang chấp chới sáng rực lên! Làn khói mang theo bao nhiêu kỷ niệm của tuổi thơ tôi về tận chốn xa xăm nào? Những kỷ niệm ấy là một vùng ký ức chỉ cần chạm khẽ là mọi thứ tưởng đã xa lại ùa về rõ mồn một như vừa mới xảy ra ngày hôm qua vậy.

Nhớ làm sao làn khói bếp khi mẹ mang những niềm vui bất ngờ cho chị em tôi. Bên làn khói bếp là người mẹ tảo tần đáng kính của chúng tôi. Bên bếp lửa hồng mẹ đang nấu một nồi cám lợn to đùng. Khi lửa đã rừng rực cháy, than đã nhiều lên, mẹ cời than và cho những củ khoai từ bới ở vườn sau vào bếp. Chúng tôi ngồi quanh bếp lửa, mắt hau háu chờ lúc được cầm củ khoai nóng hổi trên tay. Tiếng tí tách của củi gộc tre, tiếng reo của nước hay chính niềm vui của chúng tôi khi sắp được thưởng thức “sơn hào hải vị”? Nhớ làm sao câu ca mẹ thường đọc cho chúng tôi nghe:

Từ từ vạc vạc

Bên bác đem về

Chồng thì ngồi lê

Bắc niêu lên nấu

Củ mô xấu xấu

Thì để phần chồng…

Củ mô nứt nở

Để mẹ con ta.

Nói thì nói vậy thôi chứ có củ nào to và ngon nhất mẹ lại dành phần cho cha đấy. Nay khói bếp không còn và mẹ kính quý của chúng tôi cũng không thể nào ngồi dậy hơ tay bên bếp lửa dù chỉ một phút giây. Mẹ ơi! Bao giờ cho đến ngày xưa hả mẹ?

Nhớ làn khói mà cha đã nhóm trong mùa đông tái tê, lạnh giá. Trong cái rét thấu da thấu thịt, cha đã nhóm ngọn lửa hồng để xua gã đông đáng ghét đang vung bàn tay gầy guộc đến chỗ ngồi của những đứa con thơ đang co ro trong manh áo mỏng. Chúng tôi theo cha đi bửa củi ở cồn Mẹ Đô. Nơi đó có bụi tre người ta đã chặt tự bao giờ nay chỉ trơ lại những gộc tre kiên gan thi với đất trời. Biết bao người đã đến rồi lại bỏ đi. Cái thời gạo châu củi quế biết bao người đã tìm đến đây thử sức…

Cha tôi là người đến sau, khi những người đàn ông sức vóc ở quê tôi đã đầu hàng. Cha tỉ mẩn gỡ từng tí, từng tí một… Gộc tre già như cũng thử thách sức vóc của người đàn ông cân nặng chưa đầy ba mươi tám ki lô gam. Những tiếng cốc… cốc băm vào gốc tre rồi lại văng ra nghe chát chúa. Cha vẫn không từ bỏ, từng miếng củi gộc tre nhỏ bé được cha tỉ mẩn bỏ vào một chỗ. Rồi, cha nhóm lửa cho chúng tôi sưởi ấm. Trời vẫn hun hút gió, tôi thấy khuôn mặt người đẫm mồ hôi. Tôi nghe vị mặn mòi kết từ bao khó nhọc lo toan của người tan vào miệng mình mặn chát. Khói bếp nay không còn nhưng mắt con vẫn còn cay cha ạ!

Tôi nhớ làn khói tôi cùng lũ bạn nhóm lên trong những buổi chăn trâu ở Đồng Côi, Cửa Vạn. Khi nhìn thấy những mần khoai tua tủa béo ú mọc ở chỗ ruộng khoai lang vừa dỡ là ánh mắt lấp lánh niềm hạnh phúc của lũ trẻ nghèo chúng tôi. Tay thoăn thoắt lấy thanh tre vừa tìm được bới xuống đất, mắt long lanh như sắp bới được cả hũ vàng hũ bạc. Kia rồi! Củ khoai béo ú khiến cả hội cùng ồ lên. Cứ thế chúng tôi mải mê tìm kho báu của riêng mình. Khi thành quả đã kha khá cũng là lúc chúng tôi đứa nào việc nấy.

Đứa thoăn thoắt kiếm củi tấp vào một chỗ, đứa thổi nùn rơm lấy lửa (Quê tôi trong mùa đông bọn trẻ thường mang theo nùn rơm để sưởi ấm), đứa xuống ruộng rửa khoai cho bớt bùn đất, đứa lại tiếp tục chạy loanh quanh tìm củi… Cứ thế, chúng tôi tưởng tượng ra một bữa tiệc linh đình nhất mà mình từng biết. Làn khói mơ màng, chậm rãi bay lên cao trong không gian mênh mông bát ngát ấy đã mang theo bao nhiêu ước mơ, khát vọng của chúng tôi đến tận chân trời xa lắc…!

Thoang thoảng trong gió mùi ngọt ngào của vị mật đã sánh lại trong củ khoai kia. Mùi thơm nức mũi. Chúng tôi đứa nào đứa nấy cố hít hà như sợ nó bay đi mất. Vị ngọt của vất vả nắng mưa ngọt bùi kết đọng của nhà nông muôn đời nay vẫn thế hay là vị ngọt của tình bạn tuổi thơ! Những người bạn của tuổi thơ tôi có những người đã mấy mươi năm xa không gặp lại nhưng kỉ niệm thời thơ ấu khẽ chạm vào miền nhớ sẽ còn ngân rung mãi…

Quê hương tôi ngày càng thay da đổi thịt. Thỉnh thoảng tôi mới thấy được làn khói bếp nhẹ nhàng vờn bay rồi tan loãng vào không gian cao rộng. Nhưng khói quê vẫn níu giữ tâm hồn người quê như thế. Bất chợt tôi thầm gọi: Khói ơi !!!