(Xây dựng) - Mong muốn đầu tiên và cụ thể của nhà đầu tư vi phạm là các cán bộ liên quan về quy hoạch, cấp phép, kiểm tra, thực thi đúng các qui định của pháp luật hiện hành. Đã là quy định của pháp luật hiện hành thì phải được áp dụng đầy đủ, ưu tiên các điều khoản có lợi cho nhà đầu tư. Người xử phạt và người bị xử phạt là bình đẳng trước pháp luật. Thượng tôn pháp luật là biện pháp duy nhất để hạn chế vi phạm xây dựng.

Bản đồ quy hoạch 930ha lõi trung tâm.

Ví dụ: Quy định tại điều 75 của Quyết định 29/QĐ-UBND ngày 29/08/2014 của Chủ tịch UBND Thành phố Hồ Chí Minh là “Thanh tra xây dựng các cấp có nhiệm vụ kiểm tra tình hình thực hiện quy chế quản lý quy hoạch, kiến trúc đô thị trên địa bàn, phát hiện và xử lý các vi phạm theo thẩm quyền…”. Nhưng thực tế Thanh tra xây dựng chỉ đối chiếu Giấy phép xây dựng khi kiểm tra, do vậy đã bỏ qua nguyên nhân vi phạm là do Giấy phép xây dựng cấp sai quy định của pháp luật.

Nếu có bất cập về pháp luật thì chính các cán bộ liên quan và cơ quan quản lý phải đề nghị sửa đổi, bổ sung. Cá nhân, tổ chức đã sai phạm trong xây dựng phải được hội đồng phân loại, xếp loại và có kiến nghị xử lý cụ thể. Đặc biệt là đối chiếu các quy định hiện hành, với mục đích là giải thích, hướng dẫn cho người vi phạm tự giác chấp hành. Thành viên hội đồng có cán bộ dân phố tham gia, với mục đích là tuyên truyền pháp luật về xây dựng đến từng khu phố và gián tiếp là hạn chế nguyên nhân việc tùy tiện xin, cho với các chủ đầu tư. Xin, cho, giải quyết manh mún với từ ngữ mĩ miều là “điều chỉnh quy hoạch cục bộ” phải được hạn chế và tiến tới chấm dứt. Đã có sai phạm trong xây dựng là phải đập bỏ phần xây sai quy định của pháp luật. Nếu căn cứ vào Giấy phép xây dựng đã cấp không đúng pháp luật để cho xây và hoàn công thì các quy định của pháp luật về xây dựng sẽ bị xem thường, mà người coi thường là các cán bộ liên quan. Do vậy cần có sự luân chuyển các cán bộ quy hoạch, cấp phép, hoàn công, cấp chủ quyền thanh tra, định kỳ tối đa là 3-5 năm và không có ngoại lệ.

Thực tế đã và đang diễn ra việc xây sai “Giấy phép xây dựng” nhưng đa phần là đúng quy định của pháp luật tại khu trung tâm hiện hữu 930ha Thành phố Hồ Chí Minh. Các quy định của pháp luật về xây dựng hiện nay là tương đối đầy đủ, rõ ràng và minh bạch. Các quyết định của thành phố rất cụ thể về chỉ tiêu kiến trúc phù hợp với hiện trạng đô thị đến hết năm 2021. Nội dung về chỉ tiêu kiến trúc đô thị từ năm 2022 đến nay vẫn chưa đề cập trong bài này. Tuy vậy các nhà đầu tư đã không được phổ biến đầy đủ quy hoạch, kiến trúc, kiểm tra thực trạng trước khi cấp phép. Khi vi phạm không được trình bày ý kiến với người có thẩm quyền, người có thẩm quyền vi phạm luật xử lý vi phạm hành chính đã làm ảnh hưởng nghiêm trọng đến quyền lợi của nhà đầu tư.

Cần thiết phải lập hội đồng với đủ các thành phần chuyên môn, có sự tham gia của báo chí, đại diện người dân sở tại để phân loại cụ thể các sai phạm. Quyết định của hội đồng phải được công khai và có hiệu lực để xử lý, cho tồn tại toàn bộ, từng phần hay đập bỏ công trình sai phạm. Nhà ở riêng lẻ, tư nhân khi chuyển đổi công năng phải làm đầy đủ các thủ tục theo qui định của pháp luật. Trong hàng ngàn vụ việc vi phạm đã và đang treo hàng năm nay chưa có hồi kết, rồi tất cả sẽ qua, tồn tại dở khóc, dở cười và đó là nguyên nhân làm sút giảm quyết tâm của nhà đầu tư để phát triển kinh tế và góp phần ổn định xã hội.