(Xây dựng) – Đó là chỉ đạo của Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Hồng Hà về xây dựng, ban hành cơ chế khuyến khích phát triển điện mặt trời áp mái lắp đặt tại nhà dân, cơ quan công sở và khu công nghiệp.

Bộ Công Thương đang lấy ý kiến công khai đối với Dự thảo Nghị định của Chính phủ quy định về cơ chế, chính sách khuyến khích phát triển điện mặt trời mái nhà tự sản, tự tiêu.

Nhiệm vụ cần thiết và cấp bách

Trong cuộc làm việc với Bộ Công Thương vào tuần trước, Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Hồng Hà đã khẳng định, điện mặt trời mái nhà là nguồn năng lượng tái tạo cần được ưu tiên, khuyến khích phát triển tại Việt Nam nhằm đảm bảo an ninh năng lượng quốc gia.

Trên thực tế, Chính phủ Việt Nam luôn ưu tiên phát triển nguồn năng lượng tái tạo (mặt trời áp mái nhà tự sản, tự tiêu, điện gió ngoài khơi, điện sinh khối, điện rác). Nếu nguồn năng lượng tái tạo đáp ứng được yêu cầu về công nghệ, an toàn hệ thống và giá cả phù hợp thì không có giới hạn về quy mô phát triển.

Vì vậy, việc xây dựng các cơ chế, chính sách khuyến khích phát triển điện mặt trời mái nhà với mục đích tự sản, tự tiêu nhằm từng bước thay thế các nguồn năng lượng hóa thạch là hết sức cần thiết.

Đây là nhiệm vụ cấp bách, là giải pháp quan trọng để huy động các nguồn lực xã hội đầu tư vào các nguồn năng lượng sạch, thân thiện với môi trường, góp phần bảo đảm an ninh năng lượng quốc gia và cũng là con đường phát triển tất yếu cho Việt Nam để hiện thực hoá mục tiêu giảm lượng phát thải nhà kính về Net Zero vào năm 2050.

Trong thời gian qua, Chính phủ đã có nhiều chỉ đạo về việc xây dựng cơ chế chính sách khuyến khích phát triển điện mặt trời mái nhà bảo đảm đúng chủ trương của Đảng, pháp luật của Nhà nước.

Việc xây dựng Nghị định để chế định các chính sách khuyến khích các tổ chức, cá nhân đầu tư điện mặt trời áp mái là chủ trương nhất quán xuyên suốt của Đảng, Chính phủ và Quốc hội nhằm bảo đảm Việt Nam không thiếu điện trong thời gian tới.

Cần khuyến khích và bảo đảm lợi ích lâu dài cho nhà đầu tư

Tại Thông báo số 165/TB-VPCP ngày 16/04/2024 của Văn phòng Chính phủ, Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Hồng Hà đã giao Bộ Công Thương chủ trì, phối hợp với Bộ Tư pháp và các cơ quan liên quan trình Thủ tướng Chính phủ chương trình, hồ sơ xây dựng Nghị định quy định về cơ chế, chính sách khuyến khích phát triển điện mặt trời áp mái lắp đặt tại nhà dân, cơ quan công sở, khu công nghiệp…

Trong đó, phạm vi, đối tượng được áp dụng của Nghị định là mái nhà dân, cơ quan công sở, tòa nhà văn phòng, khu công nghiệp/cụm công nghiệp… dưới hình thức tự sản tự tiêu có đấu nối với điện lưới quốc gia hoặc hoạt động độc lập, không đấu nối với điện lưới quốc gia; có pin lưu trữ hoặc không có pin lưu trữ.

Bộ Công Thương cần nghiên cứu giải pháp sử dụng Zero export tùy theo từng đối tượng và công suất đặt của hệ thống điện mặt trời mái nhà, nhưng phải đảm bảo 2 nguyên tắc. Thứ nhất là phương án phát triển nguồn điện mặt trời mái nhà được tính toán để hài hòa giữa các loại hình nguồn điện đã được lãnh đạo Chính phủ chỉ đạo trong Kế hoạch thực hiện Quy hoạch điện VIII. Thứ hai là đảm bảo tuyệt đối an toàn trong vận hành đối với Hệ thống điện quốc gia.

Bộ Công Thương sẽ chủ trì, phối hợp cùng các Bộ, ngành có liên quan, Tập đoàn Điện lực (EVN)… xây dựng bộ hồ sơ mẫu quy định cụ thể về tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật, yêu cầu về quản lý Nhà nước trong việc khuyến khích phát triển điện mặt trời áp mái nhà.

Bộ hồ sơ phải quy định rõ quy trình, thủ tục, thời gian giải quyết của từng lĩnh vực có liên quan trên tinh thần một cửa liên thông, minh bạch, công khai, cải cách và rút ngắn tối đa các hồ sơ, thủ tục, trong đó có các quy định về quy trình thủ tục xây dựng, phòng cháy chữa cháy… để tạo thuận lợi tối đa cho người dân và doanh nghiệp, đồng thời tránh các hành vi trục lợi, tiêu cực.

Ngoài ra, Bộ Công Thương cần nghiên cứu bổ sung các cơ chế để có thể kiểm tra, giám sát, điều khiển xa với các hệ thống điện mặt trời mái nhà có công suất lớn nhằm đảm bảo các đơn vị thuộc EVN có thể chủ động đóng cắt từ xa đối với các hệ thống điện mặt trời mái nhà, đảm bảo linh hoạt, an toàn trong việc vận hành hệ thống điện quốc gia.

Bộ Công Thương cũng có trách nhiệm chủ trì, phối hợp với các Bộ, ngành liên quan nghiên cứu các chính sách hỗ trợ giá, thuế, lãi suất… đối với những đối tượng đầu tư điện mặt trời mái nhà nhằm khuyến khích và bảo đảm lợi ích lâu dài cho nhà đầu tư.

Bên cạnh đó, Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Hồng Hà cũng yêu cầu Bộ Công Thương chủ trì, phối hợp với EVN và các cơ quan liên quan sớm triển khai việc thực hiện giá điện 2 thành phần để khách hàng sử dụng điện nâng cao ý thức sử dụng điện tiết kiệm, hiệu quả, góp phần cân bằng biểu đồ phụ tải của hệ thống điện, đồng thời giúp công tác đầu tư nguồn điện, lưới điện đạt được hiệu quả tốt hơn.

Hiện nay, Bộ Công Thương đang cho lấy ý kiến công khai đối với dự thảo Nghị định của Chính phủ quy định về cơ chế, chính sách khuyến khích phát triển điện mặt trời mái nhà tự sản, tự tiêu.

Nghị định này áp dụng đối với các cơ quan, tổ chức, cá nhân tham gia phát triển điện mặt trời tại Việt Nam theo hình thức tự sản, tự tiêu và các tổ chức, cá nhân khác có liên quan.

Có 2 trường hợp phát triển điện mặt trời mái nhà không thuộc phạm vị của Nghị định này. Thứ nhất là điện mặt trời mái nhà thực hiện theo khoản 11 Điều 5 Nghị quyết số 98/2023/QH15 ngày 24/06/2023 của Quốc hội về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển Thành phố Hồ Chí Minh. Thứ hai là điện mặt trời mái nhà thực hiện theo cơ chế mua bán điện trực tiếp.