(Xây dựng) - Trong thời gian qua, “cuộc chiến” tranh chấp quỹ bảo trì nhà chung cư diễn ra rất gay gắt, gây nhiều bức xúc trong dư luận, cư dân treo băng rôn, biểu ngữ ảnh hưởng đến trật tự, an ninh xã hội và ít nhiều làm “xấu xí” bộ mặt đô thị. Về vấn đề này, Thanh tra Bộ Xây dựng đã tổ chức các Đoàn thanh tra, kiểm tra việc sử dụng quỹ bảo trì tại 15 dự án chung cư trên địa bàn Hà Nội.

Dự án tòa nhà hỗn hợp Hateco Hoàng Mai chậm quyết toán, chuyển giao kinh phí bảo trì giữa chủ đầu tư và Ban quản trị.

Năm 2020, thực hiện yêu cầu của Quốc hội, Chỉ thị số 29/CT-TTg của Thủ tướng Chính phủ và qua rất nhiều phản ánh, bức xúc của dư luận, cơ quan báo chí và phản ánh của người dân tại các khu chung cư, Bộ trưởng Bộ Xây dựng Phạm Hồng Hà đã chỉ đạo và giao nhiệm vụ cho Thanh tra Bộ Xây dựng tiến hành thanh tra đối với 15 chủ đầu tư các dự án chung cư trên địa bàn thành phố Hà Nội có nhiều khiếu nại gay gắt, bức xúc.

Trên cơ sở đó, từ ngày 28/9/2020 đến ngày 30/12/2020, Đoàn Thanh tra Bộ Xây dựng đã tiến hành thanh tra chủ đầu tư và tổ chức, cá nhân có liên quan trong công tác quản lý, sử dụng kinh phí bảo trì phần sở hữu chung nhà chung cư tại một số dự án, công trình trên địa bàn thành phố Hà Nội.

Theo nội dung các Kết luận Thanh tra được Thanh tra Bộ Xây dựng công bố trong 2 ngày 22 và 23/3/2021, Chánh Thanh tra Bộ Xây dựng Nguyễn Ngọc Tuấn đã yêu cầu chủ đầu tư chuyển trả số tiền 250 tỷ đồng (là số kinh phí quỹ bảo trì 2%) cho Ban quản trị nhà chung cư. Bên cạnh đó Chánh Thanh tra Bộ Xây dựng cũng đã ra quyết định xử phạt vi phạm hành chính đối với 07 chủ đầu tư với số tiền 820 triệu đồng và buộc áp dụng các biện pháp khắc phục hậu quả tháo dỡ ngay phần lấn chiếm không gian sử dụng chung để trả lại cho cư dân.

Các kết luận cũng chỉ ra nhiều vi phạm, thiếu sót, tồn tại trong việc phối hợp quản lý, sử dụng kinh phí bảo trì phần sở hữu chung nhà chung cư của chủ đầu tư, ban quản trị và chính quyền các cấp. Theo đó, 06 vi phạm, tồn tại, nguyên nhân chính dẫn đến việc người dân căng băng rôn, biểu ngữ khiếu nại gay gắt kéo dài được nêu trong 15 Kết luận thanh tra, bao gồm:

Chậm tổ chức hội nghị nhà chung cư lần đầu: Việc chậm tổ chức hội nghị nhà chung cư lần đầu có nhiều nguyên nhân, trong đó có nguyên nhân là các chủ đầu tư không triệu tập đủ được số lượng người tham dự nhưng không báo cáo UBND phường để có trách nhiệm tổ chức hội nghị theo quy định là vi phạm quy định tại Điểm a, Khoản 2 Điều 13 Thông tư số 02/2016/TT-BXD ngày 15/02/2016 của Bộ Xây dựng.

Chậm chuyển giao kinh phí bảo trì nhà chung cư: Khi Ban quản trị được thành lập và 02 bên đã thống nhất quyết toán số liệu kinh phí bảo trì, nhưng Chủ đầu tư chậm chuyển giao kinh phí bảo trì vào tài khoản của Ban quản trị đã mở là vi phạm Điều 36 Thông tư số 02/2016/TT-BXD ngày 15/02/2016 của Bộ Xây dựng. Có những chung cư chậm từ 1 đến 3 năm số tiền chậm chuyển lên đến 250 tỷ đồng.

Lấn chiếm, sử dụng không gian thuộc sở hữu chung sử dụng vào mục đích riêng của các chủ sở hữu: Việc “lấn chiếm không gian và các phần thuộc sở hữu chung hoặc của các chủ sở hữu khác dưới mọi hình thức” là vi phạm khoản 5, Điều 6 Luật Nhà ở năm 2014, quy định các hành vi bị nghiêm cấm. Chánh Thanh tra đã ban hành quyết định xử phạt vi phạm hành chính và yêu cầu áp dụng các biện pháp khắc phục hậu quả khôi phục lại tình trạng ban đầu hơn 1000m2 bị lấn chiếm. Bên cạnh việc các vi phạm đã được nêu và chấn chỉnh trong kết luận, trong quá trình trình làm việc, Thanh tra Bộ cũng đã hướng dẫn cho các chủ đầu tư và Ban quản trị hiểu và nhận thức rõ hơn trách nhiệm trong việc thực hiện các quy định của pháp luật về quản lý, sử dụng kinh phí bảo trì phần sở hữu chung nhà chung cư, giúp chủ đầu tư nhận thức rõ trách nhiệm trước pháp luật và chuyển trả cư dân phần kinh phí bảo trì theo quy định.

Đa phần các nhà chung cư chưa quyết toán số liệu: Theo Thanh tra Bộ Xây dựng, đây là một trong những nguyên nhân chính dẫn đến việc tranh chấp, khiếu nại kéo dài trong đó có trách nhiệm của Chủ đầu tư và Ban quản trị. Theo quy định tại Khoản 4, Điều 36 Nghị định số 99/2015/NĐ-CP ngày 20/10/2015 của Chính phủ và khoản 6, Điều 36 Quy chế quản lý, sử dụng nhà chung cư ban hành kèm theo Thông tư số 02/2016/TT-BXD ngày 15/02/2016 của Bộ Xây dựng bên bàn giao và bên nhận bàn giao kinh phí bảo trì phần sở hữu chung của nhà chung cư có trách nhiệm làm thủ tục quyết toán số liệu trước khi tiến hành việc bàn giao kinh phí, như vậy vi phạm trên, trách nhiệm thuộc chủ đầu tư và Ban quản trị.

Chậm bàn giao, bàn giao không đầy đủ hồ sơ nhà chung cư: Theo quy định tại Điều 5 Thông tư số 02/2016/TT-BXD ngày 15/02/2016 của Bộ Xây dựng hồ sơ nhà chung cư bao gồm 04 thành phần, tuy nhiên do chủ đầu tư thay đổi công năng, mục đích sử dụng, lấn chiếm, sử dụng các phần thuộc sở hữu chung nhà chung cư do đó dẫn đến việc ngại bàn giao hồ sơ, chậm bàn giao hồ sơ trung bình từ 24 đến 36 tháng.

Không mở tài khoản để gửi kinh phí bảo trì, mở tài khoản nhưng không thông báo cho cơ quan quản lý Nhà nước để theo dõi quản lý: Thanh tra Bộ Xây dựng đã nêu rõ, nhiều chủ đầu tư chưa mở tài khoản kinh phí bảo trì trong thời gian 07 ngày kể từ ngày thu kinh phí của khách hàng để tạm quản lý, hoặc mở tài khoản nhưng không thông báo cho cơ quan quản lý nhà ở cấp tỉnh nơi có nhà ở chung cư đó biết là vi phạm Điều 109 Luật Nhà ở năm 2014.

Qua đó, Thanh tra Bộ Xây dựng đề nghị UBND các cấp tăng cường việc kiểm tra công tác quản lý, sử dụng nhà chung cư, xử lý theo thẩm quyền quy định tại Điều 85 Nghị định số 99/2015/NĐ-CP của Chính phủ về các vi phạm của tổ chức, cá nhân theo Kết luận thanh tra.

Trong quá trình thanh tra các dự án có nhiều vấn đề vướng mắc, Đoàn Thanh tra đã trực tiếp xin ý kiến chỉ đạo của Chánh Thanh tra Bộ Xây dựng.

Sau khi Kết luận được công bố đã có rất nhiều Ban quản trị nhà chung cư gửi thư cảm ơn tới Bộ trưởng Bộ Xây dựng Phạm Hồng Hà, Lãnh đạo Bộ và Chánh Thanh tra Nguyễn Ngọc Tuấn qua thanh tra giải quyết được những bức xúc giữa cư dân và chủ đầu tư về việc quyết toán và trả lại tiền quỹ bảo trì 2% đã tồn tại, kéo dài suốt 5 năm nay. Các ban quản trị cũng cam kết sẽ quản lý và sử dụng phần kinh phí bảo trì đúng quy định của pháp luật, giúp sinh hoạt của cư dân tại các khu chung cư ngày càng tốt hơn.

Liên quan đến các kết luận thanh tra tại một số nhà chung cư như: Chung cư Hope Residences (do Công ty Cổ phần phát triển nhà Phúc Đồng là chủ đầu tư); Chung cư CT1, CT2A, CT2B và CT3 – Gelexia Riverside (của Công ty Cổ phần đầu tư xây dựng và kinh doanh bất động sản HTL Việt Nam); Tòa nhà hỗn hợp Hateco Hoàng Mai (do Công ty Cổ phần Hateco Hà Nội làm chủ đầu tư); chung cư Intracom 1, Intracom Riverside (của Công ty Cổ phần đầu tư xây dựng hạ tầng giao thông); chung cư 17T1, 17T2 thuộc Dự án Khu nhà ở Trung Văn (Công ty Cổ phần Tập đoàn Nam Mê Kông là chủ đầu tư)….Báo điện tử Xây dựng sẽ tiếp tục tìm hiểu và thông tin đến bạn đọc trong những bài viết tiếp theo.

Ông Nguyễn Ngọc Tuấn – Chánh Thanh tra Bộ Xây dựng. Trao đổi với phóng viên Báo điện tử Xây dựng, ông Nguyễn Ngọc Tuấn – Chánh Thanh tra Bộ Xây dựng cho biết: Năm 2020, Thanh tra Bộ Xây dựng đã thực hiện hoàn thành 11 Đoàn thanh tra theo kế hoạch và đột xuất, giải quyết triệt để các vụ việc khiếu nại, tố cáo, đôn đốc kiểm tra bảo đảm thực hiện nghiêm các kết luận, kiến nghị, quyết định xử lý sau thanh tra. Trong thời gian tới, công tác thanh tra sẽ tiếp tục đảm bảo chặt chẽ đúng quy định; không né tránh những vấn đề phức tạp, nổi cộm, giám sát có chỉ đạo kịp thời đối với những điểm nóng xây dựng tại các địa phương theo phản ánh kiến nghị của người dân, báo chí; phản ánh đầy đủ thực tiễn để đề xuất bổ sung các quy định của pháp luật, tới đây là sửa đổi Nghị định 139 về xử phạt vi phạm hành chính trong các lĩnh vực xây dựng theo Quyết định số 1734/QĐ-BXD của Bộ Xây dựng.