(Xây dựng) – Thời gian qua, thành phố Vũng Tàu rất nóng vì chuyện sai phạm về đất đai và xây dựng trái phép. Chính vì thế mà 1 Phó Chủ tịch phường đã bị kỷ luật và chuyển công tác, 1 Phó Chủ tịch phường khác bị đình chỉ công tác 15 ngày.

Ông Vũ Hồng Thuấn – Phó Chủ tịch UBND thành phố Vũng Tàu phát biểu trong 1 cuộc họp về xử lý trật tự đô thị.

Theo số liệu đánh giá của thành phố, tổng số vi phạm trong 5 năm (2016-2020) là 1.546 vụ việc, riêng năm 2020 là 388 vụ việc. Tình trạng vi phạm trật tự xây dựng, đất đai trên địa bàn thành phố trong năm 2020 diễn biến phức tạp, số lượng các vụ việc vi phạm gia tăng, hành vi vi phạm ngày càng phức tạp.

Lấy 1 ví dụ mới nhất khi ngày 14/12/2020, Báo điện tử Xây dựng có bài phản ánh: “Thành phố Vũng Tàu: Vợ của cán bộ Đội Trật tự đô thị vi phạm đất đai”, theo sự việc, bà Nguyễn Thị Mười là vợ của 1 cán bộ thuộc Đội Trật tự đô thị thành phố Vũng Tàu (Đội chuyên giám sát việc vi phạm và xây dựng trái phép) đã có các hành vi hủy hoại đất, thay đổi độ cao bề mặt đất tại 182/2 đường Trần Phú, phường 5, thành phố Vũng Tàu.

Ngay lập tức, lãnh đạo thành phố Vũng Tàu đã có văn bản yêu cầu Phòng Nội vụ, Phòng Quản lý Đô thị và Đội trật tự đô thị thành phố cần phải xử lý trách nhiệm đối với cán bộ, công chức, viên chức, để người thân trong gia đình vi phạm hành chính.

Đây là 1 sự việc điển hình liên quan đến cán bộ mà thành phố Vũng Tàu vừa xử lý. Theo ông Vũ Hồng Thuấn – Phó Chủ tịch UBND thành phố Vũng Tàu, đất đai, xây dựng là hai lĩnh vực luôn được xã hội và người dân đặc biệt quan tâm vì đây là những vấn đề thiết thực, gắn chặt với cuộc sống người dân. Đất đai luôn được coi là nguồn lực phát triển đặc biệt của xã hội nước ta, nhất là tại các khu vực đô thị.

Công tác quản lý đất đai trên địa bàn thành phố Vũng Tàu hiện còn gặp nhiều khó khăn do hệ thống cơ sở dữ liệu chưa được số hóa đồng bộ, nguồn gốc đất đai nhiều khu vực chưa rõ ràng, sự chồng lấn giữa đất rừng, đất Nhà nước chưa được phân ranh.

“Sự thiếu đồng bộ giữa quy hoạch sử dụng đất, quy hoạch xây dựng và quy hoạch ngành, chính sách quản lý đất đai chưa đầy đủ và thường xuyên thay đổi nên đã tạo điều kiện cho một số đối tượng lợi dụng kẽ hở pháp luật để thực hiện các hành vi vi phạm về đất đai như việc chiếm đất Nhà nước, làm giả giấy tờ, phân lô bán nền - chuyển nhượng sang tay, tổ chức xây dựng hoặc bảo kê xây dựng trái phép trên đất nông nghiệp để trục lợi, phá vỡ quy hoạch đô thị, gây khó khăn cho chính quyền trong việc quản lý, thực hiện quy hoạch phát triển đô thị”, ông Thuấn nhấn mạnh.

Xác định quản lý đất đai, xây dựng là nhiệm vụ then chốt, phức tạp trong công tác quản lý phát triển đô thị, cần sự quyết tâm và vào cuộc của cả hệ thống chính trị từ cấp thành phố đến phường xã, vì vậy, từ những năm 2011, Thành ủy đã ban hành Nghị quyết số 03 về tăng cường quản lý trật tự đô thị. Các năm 2016 đến 2020, thành phố đã có nhiều văn bản chỉ đạo và tổ chức thực hiện song tình hình vi phạm không giảm, thậm chí còn tăng trở lại trong thời gian qua.

“Số lượng vụ việc trên thực tế lớn hơn nhiều so với con số thống kê các trường hợp xử lý. Việc xử lý công trình vi phạm sau khi có hồ sơ xử lý chưa triệt để ngoải hiện trường, tạo dư luận tiêu cực”, Phó Chủ tịch thành phố Vũng Tàu cho biết.

Chung cư Sơn Thịnh 2 là điển hình của sai phạm và là nỗi nhức nhối trên địa bàn thành phố Vũng Tàu.

Để xảy ra những tồn tại này, theo UBND thành phố là do nguyên nhân tốc độ đô thị hóa cao, nhu cầu nhà ở của người dân ngày càng tăng, trong khi quỹ nhà đất của thành phố còn hạn hẹp; tình hình quy hoạch treo, dự án treo làm hạn chế quyền sử dụng đất của người dân, người dân không chuyển mục đích sử dụng đất để xin phép xây dựng nhà ở được, kể cả nhà ở tạm.

Bên cạnh đó còn có các quy định của pháp luật về xử phạt vi phạm hành chính trong xây dựng, đất đai còn chưa đủ sức răn đe; thời gian thực hiện các quy trình xử lý kéo dài, tạo kẽ hở cho một số đối tượng lợi dụng phân lô trên giấy, chuyển nhượng, xây dựng trái phép trên đất nông nghiệp.

“Công tác phối hợp của các phòng, ban, đơn vị và chính quyền cơ sở chưa đồng bộ, còn tình trạng né tránh đùn đẩy; việc tổ chức kiểm tra, phát hiện, xử lý ngay từ đầu chưa kịp thời, bỏ sót, để vụ việc kéo dài, gây khó khăn trong việc xử lý. Vai trò, trách nhiệm của người đứng đầu một số cấp uỷ, chính quyền cơ sở chưa được phát huy; mệnh lệnh hành chính của cấp trên chưa được thực hiện nghiêm và triệt để. Năng lực thực thi nhiệm vụ, xử lý vi phạm của cán bộ, công chức còn hạn chế, không loại trừ khả năng còn bao che cho việc vi phạm”, lãnh đạo thành phố cho biết và cũng nhấn mạnh đến sự manh động của một số đối tượng chống đối, thách thức và hành hung công chức thực thi công vụ.

Trước thực tế đó, lãnh đạo thành phố Vũng Tàu đưa ra nhận định: “Việc vi phạm thường diễn ra vào ban đêm, ngày nghỉ, ngày lễ nên gây khó khăn cho công tác kiểm tra, phát hiện, xử lý kịp thời. Việc vi phạm của các đối tượng này đã làm gây mất an ninh trật tự xã hội, lừa đảo người dân lương thiện không có nhà ở, phá vỡ quy hoạch, đồng thời tạo dư luận không tốt trong nhân dân”.

“Với lực lượng cán bộ công chức phòng ban, phường xã còn mỏng, năng lực hạn chế, chưa đồng đều, trong khi Thường trực UBND thành phố có 3 đồng chí phải kiêm nhiệm một khối lượng công việc khá lớn nên thực sự chưa sâu sát thực tế, chưa xử lý nghiêm các cán bộ công chức để xảy ra vi phạm”, ông Thuấn tâm tư.

Để công tác quản lý này trong thời gian tới được hiệu quả hơn, Phó Chủ tịch thành phố Vũng Tàu đề xuất một số giải pháp, cụ thể, tăng cường công tác kiểm tra, kịp thời phát hiện, xử lý triệt để các hành vi vi phạm ngay từ khi phát hiện, đồng thời thực hiện nghiêm, đầy đủ trình tự, thủ tục về xử lý vi phạm hành chính và cưỡng chế tháo dỡ triệt để công trình vi phạm trên thực địa; phối hợp với các cơ quan truyền thông phản ánh về tình hình vi phạm và xử lý vi phạm của chính quyền. Thành lập Tổ công tác cấp thành phố, hàng tuần tổ chức kiểm tra thực địa tình hình quản lý của chính quyền cơ sở.

Bên cạnh đó, nâng cao năng lực gắn với trách nhiệm của đội ngũ công chức, người lao động làm công tác quản lý đất đai, xây dựng tại các phường, xã. Thanh tra công vụ việc thực hiện nhiệm vụ của cán bộ công chức các phường xã để xảy ra vi phạm với số lượng lớn, không có chuyển biến qua các năm, các địa bàn bị phản ánh nhiều. Đối với chính quyền phường xã phải phát huy sức mạnh tập thể của hệ thống chính trị, tuyên truyền sâu rộng tới quần chúng nhân dân để công dân tham gia sâu, rộng vào quá trình kiểm tra, phát hiện, xử lý và giám sát việc xử lý các hành vi vi phạm.

Ngoài ra ông Thuấn cũng đề nghị đối với hành vi phân lô trên giấy, rao bán trên mạng cần thiết lập bản đồ vi phạm để tập trung kiểm soát những khu vực này và truyền thông để ngăn chặn.

“Nội dung này, UBND thành phố giao Phòng Tài nguyên và Môi trường chủ trì tham mưu quản lý hiệu quả, đối với các hành vi tái phạm thì đề nghị thu hồi quyền sử dụng đất để tăng tính răn đe”, ông Thuấn kiên quyết.

Từ thực tế đó, lãnh đạo thành phố cũng đề nghị lực lượng Công an cần chủ trì, phối hợp chặt chẽ với các cơ quan liên quan, nắm chắc tình hình, kịp thời xác minh, xử lý các đối tượng có hành vi đầu cơ, phân lô bán nền, làm đường nội bộ trái phép, các đối tượng có hành vi kích động, xúi giục, chống người thi hành công vụ… Điều tra làm rõ và xử lý hành chính và hình sự đối với các trường hợp bảo kê, xây dựng trái phép (nếu có) của các đối tượng đối với một số cán bộ công chức quản lý đô thị.

Về lâu dài, ông Thuấn cũng đưa ra giải pháp: Tiếp tục rà soát và đề xuất tỉnh thu hồi các dự án chậm triển khai để tạo điều kiện cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho người dân; thành phố tiếp tục đẩy nhanh việc thực hiện rà soát, điều chỉnh quy hoạch trên toàn địa bàn, xác định các khu vực hiện hữu chỉnh trang để người dân thực hiện được quyền xây dựng công trình, nhà ở theo luật định.

“Kiến nghị tỉnh cho cơ chế sử dụng quỹ đất công hiện có để tạo lập quỹ nhà ở xã hội, nhà ở cho người có thu nhập thấp, quỹ đất ở, nhà ở tái định cư”, đây là kiến nghị căn cơ nhấn mà ông Thuấn đề nghị.

Ngoài ra, tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin, phát huy hiệu quả trung tâm điều hành đô thị thông minh VungTauIOC để quản lý trật tự xây dựng, đất đai; tiến tới xây dựng đô thị thông minh để cộng đồng cùng chính quyền thành phố quản lý hiệu quả trật tự xây dựng, đất đai.