(Xây dựng) – Đến nay, nước ta dẫn đầu khối ASEAN về quy mô và tỷ lệ các nguồn điện gió và mặt trời chiếm tới 27% tổng công suất nguồn điện (tính đến quý I/2022). Tuy nhiên, ngoài những thành quả đạt được, cơ chế phát triển các nguồn năng lượng tái tạo cũng gặp không ít khó khăn, vướng mắc.

Toàn cảnh Hội thảo quốc tế với chủ đề “Chính sách cho phát triển các dự án điện gió, điện mặt trời và điện khí tại Việt Nam”.

Nhằm trao đổi về hiện trạng và các giải pháp tháo gỡ khó khăn, vướng mắc trong quá trình đầu tư xây dựng, quản lý vận hành các nguồn điện gió, điện mặt trời và điện khí, ngày 30/8/2022, tại Thành phố Hồ Chí Minh, Cục Điện lực và Năng lượng tái tạo (Bộ Công Thương) phối hợp với Hội đồng Khoa học Tạp chí Năng lượng Việt Nam, Trung tâm Thông tin Năng lượng tổ chức Hội thảo quốc tế với chủ đề “Chính sách cho phát triển các dự án điện gió, điện mặt trời và điện khí tại Việt Nam”.

Hiện nay, Bộ Công Thương đang hoàn thiện trình Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Quy hoạch điện VIII với một khối lượng lớn công suất nguồn năng lượng sạch và cùng với nó là khối lượng vốn đầu tư khổng lồ. Tuy nhiên, việc xác định các cơ chế (kể cả cơ chế tài chính) và tổ chức thực hiện quy hoạch để khả thi khối lượng nguồn và lưới điện, đảm bảo an ninh năng lượng đang là những nội dung cần được quan tâm nhiều trong thời gian tới. Đồng thời, chúng ta cũng gặp các khó khăn khác liên quan đến cơ chế chính sách, về thủ tục quy hoạch, đầu tư, về lưới điện giải tỏa công suất, về cơ chế huy động vốn, về giải phóng mặt bằng; kể cả việc thiếu các bộ tiêu chuẩn kỹ thuật liên quan để thực hiện hóa quy hoạch điện VIII.

Trong ba năm thực hiện cơ chế khuyến khích phát triển điện mặt trời, với cơ chế giá cố định khuyến khích - FIT, đến 31/12/2020 hệ thống điện đã tiếp nhận khoảng 17.000MW điện mặt trời. Cũng cơ chế giá FIT tương tự, đến ngày 31/10/2021 hệ thống điện đã tiếp nhận khoảng 4.000MW điện gió được đưa vào vận hành. Các cơ chế ưu đãi khuyến khích này đã tạo thuận lợi lớn cho các nhà đầu tư khai thác tiềm năng, phát triển rất nhanh các nguồn năng lượng tái tạo (NLTT), góp phần thúc đẩy quá trình chuyển đổi năng lượng bền vững theo định hướng của Bộ Chính trị trong Nghị quyết 55/NQ-TW.

Các cơ chế giá FIT cho điện gió, điện mặt trời đã tạo động lực thúc đẩy phát triển một lượng lớn công suất điện mặt trời và điện gió, tạo tiền đề cho việc ngày càng tăng cao tỷ lệ NLTT trong cơ cấu nguồn điện của Việt Nam. Đến nay, Việt Nam là quốc gia dẫn đầu khối ASEAN về quy mô và tỷ lệ các nguồn điện gió và mặt trời, chiếm tới 27% tổng công suất nguồn điện (tính đến quý I/2022).

Thời gian gần đây, với xu hướng giảm dần nhiệt điện than và phát triển các nguồn năng lượng sạch hơn, nhiều địa phương đã kiến nghị không dành quỹ đất cho đầu tư điện than dù đã có trong quy hoạch điện lực quốc gia, đồng thời xuất hiện trào lưu đề nghị đầu tư nhà máy điện khí hoá lỏng (LNG) tại các địa phương. Tuy nhiên, cơ chế về huy động vốn đầu tư từ tư nhân, cơ chế tham gia thị trường điện đối với loại hình điện khí này vẫn chưa rõ ràng, có thể dẫn đến những rủi ro không nhỏ cho nhà đầu tư, kể cả những lúng túng về pháp lý đối với bên mua điện và cơ quan điều hành thị trường điện.

Để tháo gỡ những bất cập nêu trên, tiếp tục xu thế phát triển NLTT, năng lượng sạch theo Nghị quyết 55 của Bộ Chính trị, cũng như hướng tới mục tiêu trung hòa carbon vào năm 2050, Hội thảo quốc tế về: “Chính sách cho phát triển các dự án điện gió, điện mặt trời và điện khí tại Việt Nam” là sự kiện nhằm hội tụ các thảo luận, chia sẻ kinh nghiệm xung quanh vấn đề này và có các đề xuất, kiến nghị để Chính phủ ban hành các cơ chế chính sách mới phù hợp.

Nội dung chính của Hội thảo sẽ bao gồm các chủ đề: Về đầu tư NLTT và điện khí; về công nghệ; về nghiên cứu cơ hội và khả năng huy động vốn…

Các tổ chức tài chính và ngân hàng giới thiệu và trao đổi về: Tiềm năng, chính sách cho vay vốn với các dự án năng lượng sạch, NLTT; Những nguyên tắc và điều kiện cho các chủ đầu tư vay vốn để phát triển dự án điện gió, điện mặt trời, điện khí.

Về cơ chế, chính sách: Các cơ quan quản lý Nhà nước và tư vấn chính sách giới thiệu, trao đổi và kiến nghị để ban hành: Cơ chế về mua bán điện trực tiếp DPPA; Cơ chế đấu thầu lựa chọn nhà đầu tư điện gió, điện mặt trời, điện khí; Chính sách lưu ý về quy hoạch, kế hoạch triển khai danh mục các dự án…

Tham luận tại Hội thảo là các cơ quan quản lý Nhà nước, các tập đoàn, tổng công ty trong nước và quốc. Tại Hội thảo, các diễn giả, chuyên gia, nhà khoa học về kinh tế, năng lượng sẽ có những ý kiến phản biện, thảo luận một số cơ chế, chính sách phát triển các dự án năng lượng tái tạo ở Việt Nam và đề xuất các giải pháp.

Kết thúc Hội thảo, Ban tổ chức phối hợp các đơn vị quản lý chức năng Bộ Công Thương sẽ báo cáo tổng hợp đầy đủ các tham luận, phản biện, kiến nghị tại Hội thảo để đề xuất tới Chính phủ, các bộ, ngành liên quan xem xét, sớm ban hành các quy định phù hợp, tháo gỡ những vướng mắc, khó khăn cho các nhà đầu tư, nhà sản xuất cung cấp thiết bị, cũng như tổ chức tín dụng Việt Nam và quốc tế, tạo điều kiện cho các dự án năng lượng nói chung, năng lượng tái tạo nói riêng phát triển bền vững theo định hướng Nghị quyết 55 của Bộ Chính trị.