(Xây dựng) - Đây là ý kiến được các đại biểu đưa ra tại Hội thảo khoa học Đường sắt đô thị trong hệ thống giao thông thông minh nhằm giảm ùn tắc giao thông, tiến tới giảm phương tiện giao thông cá nhân do Liên hiệp các hội khoa học và kỹ thuật Thành phố Hà Nội tổ chức ngày 11/4.

Phó Chủ tịch Thường trực UBND Thành phố Hà Nội Lê Hồng Sơn phát biểu tại Hội thảo.

Phát biểu khai mạc Hội thảo, ông Lê Xuân Rao - Chủ tịch Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Thành phố Hà Nội cho biết: Mục tiêu của Hội thảo là tìm giải pháp loại bỏ xe máy và giảm các phương tiện giao thông cá nhân khác trong giao thông nội đô. Để đạt được mục tiêu này điều kiện tiên quyết là các phương tiện giao thông công cộng phải đáp ứng yêu cầu đi lại của người dân. Việc này rất nhiều thành phố trên thế giới đã có những giải pháp khoa học, lộ trình hợp lý, đã loại bỏ xe máy và giảm ôtô cá nhân ở trong nội đô, giảm được ùn tắc giao thông…

Phó Chủ tịch Thường trực UBND Thành phố Hà Nội Lê Hồng Sơn cho biết: Trong nhiệm kỳ này, Bộ Chính trị đã ban hành Nghị quyết số 15-NQ/TW ngày 05/5/2022 về phương hướng, nhiệm vụ phát triển Thủ đô Hà Nội đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045; theo đó, đặt ra yêu cầu, nhiệm vụ cho Thủ đô cao hơn, mục tiêu đi xa hơn, khát vọng cháy bỏng hơn.

Tiếp đó, Bộ Chính trị đã ban hành Kết luận số 49-KL/TW ngày 28/02/2023 về định hướng phát triển giao thông vận tải đường sắt Việt Nam đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045 đặt ra mục tiêu cụ thể đến năm 2035, Hà Nội sẽ hoàn thành 400km đường sắt đô thị.

Theo Phó Chủ tịch Thường trực UBND Thành phố Hà Nội, thời gian qua, Thành phố Hà Nội đã tích cực phối hợp với các bộ, ngành, tổ chức hàng trăm cuộc hội thảo ở các cấp khác nhau, ở các ngành khác nhau về các lĩnh vực của Dự án Luật Thủ đô (sửa đổi). Trong đó, Hà Nội sẽ phát triển đô thị theo định hướng giao thông công cộng (TOD), đầu tiên sẽ ưu tiên cho đường sắt đô thị vì đường sắt đô thị có nhiều ưu điểm: giảm ùn tắc giao thông, vận tải khối lượng lớn, giúp tiết kiệm năng lượng, giảm thiểu ô nhiễm không khí và tốc độ di chuyển nhanh giúp tiết kiệm thời gian… để đưa vào Luật.

Nhấn mạnh TOD có thể củng cố nền kinh tế địa phương, nguyên Thứ trưởng Bộ Xây dựng Lê Quang Hùng cho hay, các đô thị lớn ở nước ta như Hà Nội và Thành phố Hồ Chí Minh đang bắt đầu xây dựng các tuyến đường sắt đô thị. Thực tế cho thấy, với thời gian và chi phí đi lại giảm, mọi người có thể dành thời gian và tiền bạc tại các nhà hàng, cửa hàng và bảo tàng trong khu vực địa phương. Đây là cơ hội tốt để các thành phố cải tạo cảnh quan đô thị, tái cấu trúc đô thị dọc theo hành lang của các tuyến giao thông công cộng khối lượng lớn.

Đồng quan điểm, TS. Vũ Hồng Trường - Chủ tịch HĐQT kiêm Tổng Giám đốc Công ty TNHH MTV Đường sắt Hà Nội nhấn mạnh, tuyến đường sắt đô thị Cát Linh - Hà Đông được đưa vào sử dụng đã mang đến những trải nghiệm mới cho người dân Thủ đô, đặt dấu mốc cho việc bắt đầu loại hình vận tải công cộng tiên tiến, hiện đại. Lượng khách đi tàu đạt theo kịch bản tốt nhất. Cụ thể, ngày bình thường tuyến vận chuyển 35.000 - 36.000 hành khách, ngày cuối tuần 24.000 - 26.000 người. Giờ cao điểm đạt 6.000 – 8.000 hành khách/giờ. Tỷ lệ sử dụng vé tháng mỗi ngày khoảng 70%.

Nhiều người chia sẻ, từ khi đi làm bằng đường sắt đô thị đã hình thành thói quen đi bộ, tốt cho sức khỏe. Song để đường sắt đô thị giữ vị trí ngày càng quan trọng, các chính sách ưu đãi cho các nhà đầu tư, cũng như sự ưu đãi để tạo động lực và thúc đẩy cho việc triển khai TOD bằng các quy định của pháp lý cần rõ nét, đầy đủ hơn nữa. Cùng đó, duy trì giá vé ưu đãi như hiện nay, chỉ 100.000 - 140.000 đồng/người, miễn phí cho người có công, người cao tuổi, người khuyết tật, trẻ em.

“Ngoài ra, cần có sự đồng bộ về hạ tầng, ngoài mở rộng mạng lưới đường sắt đô thị còn cần có sự hỗ trợ của xe buýt, taxi và các loại hình vận tải hành khách công cộng khác, bảo đảm đi lại thuận tiện cho người dân”, TS. Vũ Hồng Trường kiến nghị.

Toàn cảnh Hội thảo.

Tuy nhiên, theo ông Nguyễn Văn Thái - Ban Quản lý dự án Đường sắt, thực tế khi thực hiện dự án tuyến 2A (Cát Linh - Hà Đông) và tuyến số 3 (Nhổn - Ga Hà Nội) vừa qua, vì nhiều lý do khác nhau, đã không thống nhất được phương án kết nối hành khách tối ưu giữa 2 dự án (tại khu vực Ga Cát Linh). Do đó, các điểm kết nối giữa các tuyến cần được nghiên cứu lập quy hoạch chi tiết từ trước, trong đó phân chia phần công việc phải thực hiện của từng dự án để đưa khối lượng tương ứng vào dự án đó ngay từ đầu, tránh tranh chấp và phát sinh, điều chỉnh về sau.

“Thành phố Hà Nội cần sớm nghiên cứu, ban hành tiêu chuẩn kỹ thuật về một loại hình thẻ vé áp dụng chung cho tất cả các tuyến đường sắt đô thị, và về lâu dài áp dụng liên thông cho các loại hình giao thông công cộng trong toàn thành phố. Do một trong những nguyên nhân cơ bản dẫn đến chậm tiến độ của các dự án vừa qua là khâu GPMB; do vậy cần tách phần GPMB của dự án đường sắt đô thị thành một dự án thành phần riêng và triển khai thực hiện độc lập trước dự án chính một thời gian thích hợp, để khi dự án chính triển khai thi công thì đã cơ bản có toàn bộ mặt bằng sạch”, ông Nguyễn Văn Thái kiến nghị.

Đồng quan điểm, Giám đốc Ban Quản lý dự án đường sắt đô thị Hà Nội Nguyễn Cao Minh cũng đề xuất, phải xây dựng cơ chế, phương án đền bù GPMB, thu hồi đất đảm bảo lợi ích hài hòa giữa người dân, nhà nước và doanh nghiệp. Ngoài ra, quan tâm việc huy động nguồn vốn đầu tư, nguồn lực từ đất trong các khu vực TOD được quy hoạch; về trình tự, thủ tục thực hiện đầu tư…

Kết luận Hội thảo, Phó Chủ tịch Thường trực UBND Thành phố Hà Nội Lê Hồng Sơn cho biết: Thành phố đã nhận được rất nhiều bài tham luận đóng góp cho dự thảo Luật Thủ đô (sửa đổi), các bài tham luận này sẽ đóng thành tập kỷ yếu để cung cấp cho các đại biểu Quốc hội, cũng như đưa vào trong quá trình xây dựng Luật và tổ chức thi hành Luật Thủ đô (sửa đổi). “Trong quá trình xây dựng Luật để bảo đảm hiệu lực nhanh, thời gian tới, Thành phố rất cần sự tham gia của các chuyên gia, các nhà khoa học, các chuyên gia nước ngoài”, Phó Chủ tịch Thường trực UBND Thành phố Hà Nội nhấn mạnh.

Tại Hội thảo này đã có 13 ý kiến - đây là những ý kiến rất trọng tâm, xây dựng với tình cảm vì tình yêu Thủ đô. Thay mặt UBND Thành phố, Phó Chủ tịch Thường trực UBND thành phố Hà Nội Lê Hồng Sơn trân trọng cảm ơn các chuyên gia, các nhà khoa học, sở, ngành thành phố để hội thảo diễn ra thành công.