(Xây dựng) - Tại phường Mạo Khê, thị xã Đông Triều (Quảng Ninh) có tới hai tuyến đường sắt bỏ hoang. Dự án “treo” đã nhiều thập kỷ khiến quy hoạch - kiến thiết đô thị gặp khó khăn, người dân thì mất quyền sử dụng trên chính thổ đất của mình.

Tuyến đường sắt Yên Viên - Cái Lân khổ đường 1.435mm, kéo dài từ đầu phường đến cuối phường xây dựng từ năm 2004.

Cụ thể, một là tuyến đường sắt của Công ty Xi măng Vicem Hoàng Thạch, khổ đường 1.435mm; chiều dài 4,190km, mục đích để vận chuyển than đốt lò và thành phẩm xi măng bằng đường sắt, xây dựng năm 1983; Tuyến thứ hai là tuyến đường sắt Yên Viên - Cái Lân khổ đường 1.435mm, kéo dài từ đầu phường đến cuối phường, công trình được Thủ tướng Chính phủ cho phép đầu tư từ năm 2004, khi ấy Cục Đường sắt Việt Nam làm chủ đầu tư.

Tuyến đường sắt của Công ty Xi măng Vicem Hoàng Thạch, diện tích sử dụng đất cho lòng đường là 41.994,9m2, hành lang an toàn 2 bên đường theo Luật Đường sắt Việt Nam và nhà ga bến bãi, tổng diện tích công trình thuê đất theo Quyết định số 1485/QĐ-UBND của UBND tỉnh Quảng Ninh là 237.939,6m2, hạn định sử dụng đến 1/1/2046. Tuyến đường sắt Yên Viên - Cái Lân đoạn qua địa bàn phường liên quan đến 207 hộ, với diện tích nhà cửa, vườn tược hoa màu là 19.508,8m2.

Cả hai tuyến đường sắt này từ khi đầu tư xây dựng xong đã không phát huy được tác dụng, do thiết kế xây dựng thất cách, khổ đường ray không ăn nhập được với hệ thống đường sắt Việt Nam, chạy liên vận quốc tế thì còn “bắc nước chờ gạo người”, chân hàng từ cảng Cái Lân lại chưa nhiều. Tuyến đường sắt Yên Viên - Cái Lân trước đây còn một ngày chạy được một chuyến hàng nông sản từ ga Khép đến ga Giếng Đáy, nay thì dừng hẳn.

Tuyến đường sắt của Công ty Xi măng Hoàng Thạch bỏ hoang từ năm 1983.

Ông Nguyễn Anh Tuấn - Chủ tịch UBND phường Mạo Khê cho biết: Tuyến đường sắt của Công ty Xi măng Vicem Hoàng Thạch, diện tích sử dụng đất cho lòng đường là 41.994,9m2, hành lang an toàn 2 bên đường theo Luật Đường sắt Việt Nam và nhà ga bến bãi, tổng diện tích công trình thuê đất theo Quyết định số 1485/QĐ-UBND của UBND tỉnh Quảng Ninh là 237.939,6m2, hạn định sử dụng đến 1/1/2046. Tuyến đường sắt Yên Viên - Cái Lân đoạn qua địa bàn phường liên quan đến 207 hộ, với diện tích nhà cửa, vườn tược hoa màu là 19.508,8m2.

Tuyến đường sắt của Công ty Xi măng Vicem Hoàng Thạch xây dựng xong bỏ đấy không chạy được chuyến tàu nào. Hai công trình đường sắt đều vô dụng, lâu ngày trở thành đống sắt phế liệu, còn cản trở sự phát triển đô thị, đời sống dân sinh. Tuyến đường sắt Xi măng Vicem Hoàng Thạch có 7 nút giao cắt với Quốc lộ 18 và 1 điểm giao cắt đường tránh đô thị Mạo Khê; 5 vị trí giao cắt với tuyến đường dân sinh khu dân cư. Tuyến đường sắt Yên Viên - Cái Lân còn đại họa bội lần.

Chánh Văn phòng UBND thị xã Đông Triều cho biết: Địa phương đã có nhiều văn bản đề nghị Công ty Xi măng Vicem Hoàng Thạch cho biết ý kiến giải quyết vấn đề này. Gần đây nhất là ngày 10/05/2021, UBND thị xã có Văn bản số 1333/UBND-QLĐT gửi Công ty Xi măng Vicem Hoàng Thạch đề nghị thanh thải tuyết đường sắt Mạo Khê - Yên Thọ. Công ty Xi măng Vicem Hoàng Thạch chưa có văn bản trả lời chính thức, nhưng công ty cho biết ngày 8/10/2021, doanh nghiệp đã có Văn bản số 3027/XMHT-HTTV gửi Tổng Công ty Xi măng Việt Nam (Vicem) đề xuất chấp thuận cho phép thanh lý tuyến đường sắt Mạo Khê - Yên Thọ để thu hồi vốn sau khi phương án sắp xếp, xử lý nhà, đất đối với thửa đất được phê duyệt.

Một phường có hai tuyến đường sắt bỏ hoang đã nhiều thập kỷ qua, khiến quy hoạch - kiến thiết đô thị gặp khó khăn, người dân thì mất quyền sử dụng chính đáng ngay chính trên thổ đất của nhà mình. Còn gì khốn khổ hơn khi ở trong căn nhà của mình đất có giấy chứng nhận quyền sử dụng hợp pháp mà 40 năm nay hư hỏng không được sửa chữa, xây dựng lại. Mỗi khi mưa bão phải di cư lánh nạn, tránh nhà đổ chết người. Đất ở của mình còn có trước khi Luật Đất đai ra đời, mà tam đại nhiều hộ còn tứ đại đồng đường không được tách sổ hồi môn cho con cháu, không được nhượng bán…

Còn gì khổ hơn khi ở trong căn nhà của mình mà mỗi khi mưa bão phải di cư lánh nạn, tránh nhà đổ chết người.

Các dự án “treo” vô tình vi phạm luật đã tước đi quyền sử dụng đất của công dân. Hai công trình đường sắt này bỏ hoang nhiều thập kỷ, không thấy có thời hạn thu hồi, cả chính quyền và nhân dân địa phương rất bức xúc.

Dư luận đang bức xúc, cần làm rõ trách nhiệm của các tổ chức, cá nhân đã sử dụng tiền của của Nhà nước, nhân dân một cách hoang phí. Các cơ quan Nhà nước có thẩm quyền, đặc biệt là các cơ quan tư pháp cần sớm vào cuộc làm rõ.