(Xây dựng) - Dù biết nhà thầu đổ thải không đúng quy định được phê duyệt, chấp thuận nhưng dường như các chủ đầu tư, các cơ quan chức năng tại tỉnh Bắc Kạn đều chỉ “kiểm tra cho có”, không có biện pháp ngăn chặn, khiến tình trạng đổ thải đất đá xây dựng bừa bãi ngày càng gia tăng.

Nhà thầu: Công ty Cổ phần Xây dựng Thăng Long đã tự ý đổ thải đất đá xuống lòng khe - suối tại Dự án ĐT254 (Ảnh: Tuấn Sơn).

Những ngày này, nhiều hộ dân ở tổ 11B, phường Sông Cầu, thành phố Bắc Kạn, tỉnh Bắc Kạn luôn trong tâm trạng nơm nớp lo lắng cho tài sản và an toàn của bản thân bởi nhà thầu thi công dự án Khu dân cư Thôm Dầy đã bất chấp quy định đổ đất, đá thải xuống khu vực lòng khe, nguy cơ gây ô nhiễm môi trường, lấp ao, ruộng…

Tìm hiểu được biết, ngày 12/11/2019, UBND thành phố Bắc Kạn ban hành Quyết định số 2398/QĐ-UBND phê duyệt điều chỉnh dự án đầu tư xây dựng khu dân cư Thôm Dầy, phường Sông Cầu có tổng diện tích hơn 4,7ha với tổng mức đầu tư hơn 85 tỷ đồng.

Theo đó, để thực hiện 194 lô đất ở, đất giao thông nội bộ, mái taluy hơn 22.000m2; đất dành cho cây xanh 1.400m2; đất cho trường học hơn 1.800m2... dự án sẽ phải san ủi tạo mặt bằng khoảng hơn 400.000m2 đất đá các loại.

Theo Văn bản số 4518/UBND-KTTCKT ngày 14/8/2019 của UBND tỉnh Bắc Kạn thì UBND tỉnh đồng ý chủ trương quy hoạch 4 bãi đổ thải trên địa bàn thành phố Bắc Kạn, gồm: Thôn Nà Rào (xã Dương Quang); thôn Thôm Luông (xã Nông Thượng); thôn Nam Đội Thân (xã Nông Thượng) và tổ Bản Vẻn (phường Huyền Tụng).

Tuy nhiên, khi thực hiện san lấp mặt bằng xây dựng khu dân cư Thôm Dầy, phường Sông Cầu nhà thầu là Công ty Cổ phần Xây dựng Thăng Long đã tự thỏa thuận với một số hộ dân có đất ở khu vực lòng khe ngay gần với địa điểm thực hiện dự án để đổ thải đất đá.

Theo chấp thuận của Phòng Kinh tế thành phố Bắc Kạn, hai hộ dân là hộ bà Nguyễn Thị Huệ và hộ ông Nguyễn Văn Loạn được phép san lấp nâng cao mặt bằng diện tích tương ứng mỗi hộ là 1.074m2 (hộ bà Nguyễn Thị Huệ) và 1.395m2 (hộ ông Nguyễn Văn Loạn) với chiều cao tối đa 2,09m (hộ bà Nguyễn Thị Huệ) và 1,89m (hộ ông Nguyễn Văn Loạn).

Thế nhưng, trên thực tế đến thời điểm này, lượng đất đá không những được đổ ngày càng mở rộng mà còn có với chiều cao vài chục mét, vượt xa con số mà hai hộ gia đình nói trên được phép san lấp.

Theo quan sát của phóng viên: Mặt bằng bãi đã đổ thải xuống khe ước chừng rộng hơn 3.000m2, khối lượng đất, đá thải đã đổ xuống lên tới hàng chục nghìn m3 và chiều cao khoảng 20m tính từ chân bãi…

Đại diện chủ đầu tư dự án Khu dân cư Thôm Dầy là Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng thành phố Bắc Kạn cho biết: Đơn vị trúng thầu thi công dự án là Công ty Cổ phần Xây dựng Thăng Long có địa chỉ tại thành phố Bắc Kạn là một nhà thầu “quen” tại địa phương. Trong hợp đồng với nhà thầu, chủ đầu tư đã dự kiến về khoảng cách từ vị trí san ủi tới bãi đổ thải với công ty. Còn việc đổ thải vào vị trí hiện tại là do công ty đã tự thỏa thuận với người dân.

Như vậy, có thể thấy: Chủ đầu tư và các cơ quan chức năng tại thành phố Bắc Kạn đã thiếu trách nhiệm trong việc giám sát đơn vị thi công thực hiện việc đổ thải theo đúng vị trí quy định, đúng vị trí đã cam kết trong hợp đồng. Biết đổ thải sai quy định nhưng không có biện pháp ngăn chặn.

Hiện tượng buông lỏng quản lý trong đổ thải đất đá xây dựng nói trên tại Bắc Kạn không phải là lần đầu tiên diễn ra một cách ngang nhiên như vậy. Mặc dù chủ đầu tư, cơ quan chức năng đều biết nhưng những cuộc kiểm tra dường như đều được thực hiện theo kiểu “cho có” khiến tình trạng này ngày càng phức tạp.

Để có nhận định trên, chúng tôi xin được dẫn chứng lại câu chuyện làm cả Dự án Mở rộng, nâng cấp đường ĐT254 với hàng triệu m3 đất đá san lấp, nhưng đến khi hoàn thành dự án (tháng 4/2020) cả 5 bãi đổ thải đều chưa được phê duyệt, và gần như tất cả đất đá thải đã được các nhà thầu thỏa thuận với các hộ dân để đổ hoặc tự đổ xuống các khe, suối công cộng dưới sự chỉ dẫn “tiếp sức” của chính chủ đầu tư là Ban Quản lý dự án đầu tư và xây dựng tỉnh Bắc Kạn.

Hồi đầu năm 2020, tại xã Quang Chu (huyện Chợ Mới) chính quyền địa phương cũng đã tiến hành lập biên bản Công ty TNHH xây dựng Phú Thành có địa chỉ tại tổ 10, phường Phùng Chí Kiên, thành phố Bắc Kạn do ông Hoàng Quốc Việt làm Giám đốc cho xe tải đổ đất thải xuống ruộng trái phép. Mặc dù vậy, doanh nghiệp vẫn tiếp tục san lấp trái phép lên đến khoảng 1ha đất nông nghiệp, và chỉ tự dừng lại khi xong hoạt động san mặt bằng công trình xây dựng trụ sở xã Quảng Chu.

Văn bản xác nhận về đổ thải không đúng quy định của Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng tỉnh Bắc Kạn gửi các cơ quan báo chí.

Trong khi đó, tại Dự án Mở rộng, nâng cấp ĐT254, việc đổ thải diễn ra tràn lan, tự phát khiến nhân dân bức xúc, liên tục phản ánh kiến nghị. UBND tỉnh Bắc Kạn, UBND huyện Chợ Đồn nhiều lần kiểm tra, nhắc nhở, đôn đốc nhưng không hiệu quả.

Cụ thể, ngày 15/5/2019, Chủ tịch UBND tỉnh Bắc Kạn đã ký Văn bản số 2514/UBND-KTTCKT gửi Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng tỉnh, Sở Tài nguyên và Môi trường, Công an tỉnh và UBND huyện Chợ Đồn, “Yêu cầu Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng tỉnh: Chấm dứt ngay hành vi vi phạm đổ đất, đá thải không đúng quy định; nếu phát hiện hành vi vi phạm đổ đất, đá thải ảnh hưởng đến môi trường và ruộng vườn của dân sẽ bị xử lý theo quy định của pháp luật”; đồng thời giao Sở Tài nguyên và Môi trường, Công an tỉnh và UBND huyện Chợ Đồn theo chức năng, nhiệm vụ được giao và lĩnh vực quản lý tăng cường công tác kiểm tra, giám sát quá trình triển khai dự án, đặc biệt là quá trình đổ đất, đá thải; kịp thời xử lý các vi phạm theo thẩm quyền, đúng quy định.

Và một lần nữa, nhà thầu gói thầu số 20 “có công” làm thay đổi dòng chảy của con suối, nguy cơ lấp 5.000m2 ruộng của gia đình ông Nguyễn Công Vinh, thôn Bó Pja, xã Quảng Bạch cũng vẫn là Công ty Cổ phần Xây dựng Thăng Long.

Cũng cần nói thêm rằng, do “ưu ái” khi đánh giá hồ sơ dự thầu của nhà thầu này không đúng tiêu chuẩn đánh giá được phê duyệt trong hồ sơ mời thầu, 3 thành viên tổ chấm thầu đang công tác tại Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng tỉnh Bắc Kạn (chủ đầu tư của Dự án) là các ông: Dương Văn Hảo, Trần Văn Dương và Bùi Văn Nhiên đã bị xử phạt vi phạm hành chính 78,75 triệu đồng (26,25 triệu đồng/người).

Điều ngạc nhiên, là dù không có bãi đổ thải, không thể xác định chính xác được khối lượng thải cũng như cự ly đổ thải, đến thời điểm này nhiều nhà thầu tham gia Dự án Mở rộng, nâng cấp đường ĐT254 đã được chủ đầu tư thanh toán toàn bộ số tiền theo hợp đồng.

Trong khi đó, theo các chuyên gia ngành Xây dựng, việc nhà thầu thi công bóc đất đá thải với khối lượng hàng triệu m3 mà đổ thải bừa bãi, tiện gần đổ gần sẽ “giúp” nhà thầu tiết kiệm rất nhiều chi phí (xăng dầu, thiết bị, thời gian, công lao động…) ngoài việc gây ô nhiễm môi trường còn dẫn đến việc không thể xác định được chính xác khối lượng, cự ly vận chuyển… để thanh quyết toán công trình. Sự “nhập nhằng” này có thể dẫn đến việc “tự bốc, tự ù” chia chác lợi nhuận từ việc quyết toán khống khối lượng cũng như cự ly đổ thải, gây thất thoát ngân sách Nhà nước.

Các chuyên gia cũng cho rằng: Trách nhiệm của việc buông lỏng quản lý, giám sát nói trên là thuộc về chủ đầu tư và các cơ quan chức năng cũng như chính quyền tại địa phương.

Việc biết, không xử lý triệt để cũng không loại trừ khả năng đã có sự thống nhất giữa các bên, đặc biệt là cơ quan quản lý Nhà nước dung túng cho sai phạm vì mục đích nào đó.