(Xây dựng) – Có tổng giá trị đầu tư ban đầu hơn 106 tỷ đồng, thế nhưng đã hơn 10 năm qua, Dự án khắc phục ô nhiễm và cải thiện môi trường làng nghề nấu rượu truyền thống xã Vân Hà, huyện Việt Yên (Bắc Giang) vẫn chưa thể đi vào hoạt động, dẫn đến tình trạng xuống cấp của các hạng mục.

Hình hài dự án sau hơn một thập kỷ.

Dự án nhiều lần điều chỉnh

Theo tìm hiểu được biết, ngày 8/5/2012 UBND tỉnh Bắc Giang ban hành Quyết định số 570/QĐ-UBND về việc phê duyệt Dự án khắc phục ô nhiễm và cải thiện môi trường làng nghề nấu rượu truyền thống xã Vân Hà, huyện Việt Yên. Sau đó được phê duyệt lại theo Quyết định số 898/QĐ-UBND ngày 14/6/2013. Dự án do Sở Tài Nguyên và Môi trường Bắc Giang làm chủ đầu tư.

Tổng mức đầu tư ban đầu của dự án hơn 106 tỷ đồng bằng nguồn vốn ngân sách Trung ương (đầu tư từ nguồn sự nghiệp môi trường 50%, ngân sách địa phương và các nguồn huy động hợp pháp khác 50%). Mục tiêu của dự án nhằm khắc phục giải quyết tình trạng ô nhiễm và cải thiện môi trường làng nghề nấu rượu truyền thống xã Vân Hà. Thời gian thực hiện dự án từ năm 2012 – 2015. Đến nay, tỉnh Bắc Giang đã 5 lần điều chỉnh dự án. Tổng dự toán của dự án sau điều chỉnh là hơn 64,9 tỷ đồng.

Theo đó, dự án được chia thành 11 gói thầu. Trong đó 2 gói thầu: Xây lắp mạng lưới thu gom nước thải; Xây lắp trạm xử lý nước thải tập trung, được thực hiện đấu thầu rộng rãi trong cả nước. Sau đó, cả 2 gói thầu kể trên đều do Liên danh Công ty Cổ phần Bắc Việt – Công ty Nam Cường thực hiện với giá trị hợp đồng lần lượt là hơn 18 tỷ đồng và hơn 31 tỷ đồng.

Nhiều hạng mục đã có dấu hiệu xuống cấp rõ rệt.

Trong quá trình triển khai thi công, cả 2 gói thầu nêu trên đều bị chậm, kéo dài nhiều năm dẫn đến chủ đầu tư đã phải nhiều lần xin điều chỉnh gia hạn thời gian. Đến năm 2021, dự án cơ bản hoàn thành các hạng mục, tuy nhiên sau hơn 10 năm dự án vẫn chưa thể đi vào hoạt động, gây ra tình trạng nhiều hạng mục có dấu hiệu xuống cấp trầm trọng.

Theo quan sát của PV Báo điện tử Xây dựng, tổng thể dự án cỏ mọc um tùm, khu nhà điều hành cũ kỹ, một số hạng mục đã có dấu hiệu xuống cấp. Trong đó nhiều hạng mục có dấu hiệu hoen gỉ rõ rệt. Trao đổi với PV, một người dân tỏ ra xót xa: “Dự án này rất được người dân xã Vân Hà mong chờ nhưng không hiểu vì sao triển khai từ lâu vẫn chưa thể hoạt động. Hiện nay, người dân đang tận dụng diện tích của dự án để phơi nông sản, chăn thả bò…”.

Phát hiện hàng loạt sai phạm

Ngày 21/06/2022, Thanh tra tỉnh Bắc Giang đã ban hành Kết luận số 231/KL-TTr đối với Dự án khắc phục ô nhiễm và cải thiện môi trường làng nghề nấu rượu truyền thống xã Vân Hà do Sở Tài nguyên và Môi trường làm chủ đầu tư. Kết luận đã chỉ ra hàng loạt sai phạm tại dự án nêu trên.

Cụ thể, phần công đào bể kỹ thuật và đắp cát 10% bằng thủ công là không có cơ sở; việc đắp cát đã phủ kín mặt cống, cao hơn mặt cống 50cm, đủ điều kiện để đắp đất phần trên bằng đầm 9T thay cho đắp bằng đầm cóc; bể điều hòa, chuyển đào thủ công sang đào máy.

Bên cạnh đó, dự án đầu tư không cân đối bố trí được nguồn vốn theo tiến độ trong dự án được phê duyệt, quá trình giải phóng mặt bằng thực hiện dự án gặp khó khăn, địa hình thi công phức tạp… dẫn đến phải điều chỉnh thiết kế BVTC- tổng dự toán, phải điều chỉnh gia hạn tiến độ nhiều lần. Trách nhiệm chính thuộc về chủ đầu tư và nhà thầu thi công là Liên danh Công ty Cổ phần Bắc Việt - Công ty Nam Cường.

Ngoài ra, quá trình thiết kế bảo vệ thi công, lập dự toán áp dụng đơn giá chưa phù hợp dẫn đến làm tăng dự toán công trình; quá trình thi công, nghiệm thu chủ đầu tư, nhà thầu thi công và đơn vị giám sát đã không cắt giảm đơn giá, định mức dẫn đến việc chủ đầu tư thanh toán sai chi phí cho đơn vị thi công, đồng thời làm tăng sai giá trị thanh toán cho đơn vị quản lý dự án và giám sát thi công; dự án đến nay chưa đưa vào hoạt động chính thức, chưa phát huy hiệu quả đầu tư.

Trên cơ sở đó, Thanh tra tỉnh Bắc Giang yêu cầu Giám đốc Sở Tài nguyên và Môi trường giai đoạn 2013-2020 kiểm điểm rút kinh nghiệm do để xảy ra những tồn tại, thiếu sót, sai phạm trong việc thực hiện dự án như nêu trên; xem xét trách nhiệm, kiểm điểm đối với các tập thể, cá nhân có liên quan đến tồn tại, sai phạm, thiếu sót của dự án; sớm bàn giao dự án cho UBND huyện Việt Yên để quản lý, vận hành đưa vào sử dụng phát huy hiệu quả đầu tư.

Việc dự án đến khi nào mới có thể bàn giao vẫn đang là một ẩn số.

Mặc dù, Thanh tra tỉnh Bắc Giang đã chỉ ra những sai phạm và yêu cầu Sở Tài nguyên và Môi trường Bắc Giang sớm khắc phục và đưa dự án vào sử dụng, thế nhưng đến thời điểm hiện tại, theo lãnh đạo huyện Việt Yên, dự án vẫn chưa được bàn giao.

Trao đổi với PV Báo điện tử Xây dựng, ông Lê Hoàng Bách - Phó Chủ tịch UBND huyện Việt Yên cho biết, đến thời điểm hiện tại, Dự án khắc phục ô nhiễm và cải thiện môi trường làng nghề nấu rượu truyền thống xã Vân Hà vẫn chưa có thêm chuyển biến mới. Phần diện tích dự án hiện vẫn được người dân tận dụng để phơi nông sản.

Để tìm hiểu rõ hơn về dự án nêu trên, PV đã đặt lịch làm việc với chủ đầu tư là Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh Bắc Giang, thế nhưng đã hơn 2 tháng trôi qua, đơn vị này vẫn chưa thể sắp xếp và cung cấp thông tin.

Đã hơn 10 năm nhưng dự án vẫn chưa thể bàn giao và đi vào hoạt động, điều này khiến dư luận không khỏi băn khoăn về chất lượng sau khi được bàn giao. Hơn một thập kỷ, liệu dự án còn đáp ứng được các tiêu chuẩn kỹ thuật khi các hạng mục đã có dấu hiệu xuống cấp theo thời gian?

Để tránh tình trạng lãng phí và khắc phục tình trạng ô nhiễm môi trường tại xã Vân Hà, đề nghị UBND tỉnh Bắc Giang sớm có chỉ đạo, khắc phục những sai phạm, sớm đưa dự án vào vận hành, sử dụng.