(Xây dựng) - Để hỗ trợ các cơ quan, đơn vị triển khai tốt các quy định về môi trường không khói thuốc lá tại nơi làm việc theo quy định của Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá và các văn bản hiện hành, Chương trình Phòng chống tác hại thuốc lá Quốc gia đã biên soạn tài liệu Hướng dẫn xây dựng làm việc không khói thuốc lá.

Xây dựng môi trường không khói thuốc lá tại nơi làm việc.

Bước 1: Thành lập Ban chỉ đạo

Ban chỉ đạo được thành lập nhằm đưa ra định hướng và chỉ đạo thực hiện xây dựng môi trường làm việc không có khói thuốc lá tại cơ quan, đơn vị.

Thành phần Ban chỉ đạo: Đại diện lãnh đạo cơ quan, lãnh đạo các phòng ban, Chủ tịch công đoàn, đại diện Đảng ủy, Đoàn Thanh niên, Hội Phụ nữ...

Nhiệm vụ của Ban chỉ đạo: Xây dựng nội quy về việc thực hiện nơi làm việc không khói thuốc lá; Xây dựng kế hoạch thực hiện môi trường không khói thuốc lá, phổ biến nội quy đến toàn thể cán bộ, nhân viên, công nhân của cơ quan, đơn vị; Phân công trách nhiệm cụ thể cho từng thành viên Ban chỉ đạo trong việc triển khai, tuyên truyền, giám sát và đánh giá hiệu quả hoạt động; Tuyên dương, khen thưởng những cá nhân, tập thể thực hiện tốt và xử phạt theo quy định đối với những trường hợp vi phạm quy định cấm hút thuốc lá tại cơ quan, đơn vị.

Bước 2: Khảo sát thực trạng trước khi triển khai hoạt động

Khảo sát thực trạng nhằm xác định tình hình sử dụng thuốc lá, hiểu biết về tác hại của việc sử dụng thuốc lá, thái độ đối với hành vi hút thuốc tại nơi làm việc và mức độ ủng hộ của cán bộ nhân viên đối với quy định thực hiện môi trường không khói thuốc lá tại cơ quan, đơn vị.

Kết quả khảo sát là cơ sở quan trọng giúp các cơ quan, đơn vị lập kế hoạch hoạt động phù hợp với tình hình thực tế của đơn vị mình, giúp hoạt động xây dựng nơi làm việc không khói thuốc đạt được hiệu quả cao.

Nội dung chính của khảo sát: Thực trạng sử dụng thuốc lá trong cán bộ nhân viên; Thực trạng sử dụng thuốc lá của khách đến làm việc tại cơ quan; Nhận thức của cán bộ, viên chức về tác hại của thuốc lá; Ý kiến của cán bộ nhân viên về việc xây dựng nơi làm việc không có khói thuốc lá; Thực trạng hoạt động phòng chống tác hại thuốc lá tại cơ quan, đơn vị. (Cơ quan đã ban hành quy định cấm hút thuốc lá nơi làm việc chưa? Đã có hệ thống biển bảo cấm hút thuốc lá chưa? Biển báo có được treo tại những nơi phù hợp, nhiều người qua lại, dễ quan sát.

Bước 3: Xây dựng nội quy và kế hoạch thực hiện nơi làm việc không có khói thuốc lá

Nội quy và kế hoạch hoạt động phù hợp với tình hình thực tế của cơ quan sẽ góp phần quyết định thành công của hoạt động. Việc xây dựng cần căn cứ vào các văn bản pháp luật hiện hành và kết quả khảo sát thực trạng đã được tiến hành ở bước 2.

Xây dựng nội quy: Việc xây dựng nội quy cần bám sát vào tiêu chí đánh giá nơi làm việc không khói thuốc và những nội dung cơ bản sau:

Quy định cấm hút thuốc hoàn toàn tại các khu vực làm việc trong nhà; Quy định về những hình thức xử phạt người vi phạm. (Đưa vào tiêu chuẩn bình xét thi đua cuối quý hoặc cuối năm. Sử dụng các quyền hạn mà cơ quan, công sở có để ban hành các biện pháp bắt buộc phải thi hành); Quy định về việc cấm nhận tài trợ của các công ty thuốc lá dưới mọi hình thức; Phân công tổ chức/cá nhân chịu trách nhiệm giám sát thực hiện nội quy; Xác định rõ hiệu lực về thời gian của nội quy.

Xây dựng kế hoạch thực hiện: Kế hoạch thực hiện cần bao gồm những nội dung sau: Mục tiêu của hoạt động; Các hoạt động: các việc cụ thể cần làm để đạt được mục tiêu; Thời gian thực hiện từng hoạt động; Tổ chức/cá nhân chịu trách nhiệm thực hiện; Kinh phí triển khai hoạt động; Kết quả/sản phẩm mong đợi của từng hoạt động; Những hình thức hỗ trợ, khen thưởng.

Bước 4: Phổ biến nội quy

Việc phổ biến nội quy là hoạt động can thiệp đầu tiên trong quy trình xây dựng nơi làm việc không khói thuốc lá. Việc phổ biến này nhằm thông báo rộng rãi đến toàn thể cán bộ, nhân viên trong cơ quan, đơn vị nội dung của nội quy xây dựng nơi làm việc không thuốc lá.

Phương pháp phổ biến nội quy: Thông báo tại cuộc họp giao ban lãnh đạo cơ quan; Gửi văn bản tới các phòng ban; Thông báo tại các cuộc họp của các phòng, ban; Niêm yết nội quy tại cổng bảo vệ, phòng khách hoặc những nơi có đông người qua lại.

Bước 5: Triển khai các hoạt động hỗ trợ việc thực hiện quy định cấm hút thuốc nơi làm việc

Tùy vào điều kiện nhân lực và kinh phí của mỗi cơ quan, việc triển khai các hoạt động hỗ trợ có thể theo các nội dung sau:

Tổ chức Lễ phát động hưởng ứng xây dựng cơ quan không khói thuốc lá. Mục tiêu của lễ phát động nhằm: Cung cấp tới toàn thể cán bộ, nhân viên những thông tin về lợi ích của việc xây dựng nơi làm việc không thuốc lá; Phổ biến các chính sách của nhà nước, nội quy/quy định của cơ quan, đơn vị về thực hiện nơi làm việc không khói thuốc lá; Phổ biến kế hoạch thực hiện, giám sát và duy trì nơi làm việc không khói thuốc tới toàn thể cơ quan; Kêu gọi toàn cơ quan hưởng ứng xây dựng nơi làm việc không thuốc lá; Đề nghị các phòng, ban hoặc cá nhân cam kết thực hiện quy định không hút thuốc lá nơi làm việc.

Tập huấn cho các cán bộ được phân công nhiệm vụ làm công tác truyền thông vận động và giám sát việc thực hiện nội quy không hút thuốc lá nơi làm việc. Nội dung tập huấn gợi ý gồm: Thông tin về tác hại của thuốc lá; Phương pháp tư vấn cai nghiện thuốc lá; Các kỹ năng cơ bản về truyền thông, vận động cán bộ hạn chế và tiến tới bỏ thuốc; Kỹ năng theo dõi, giám sát, viết báo cáo.

Tổ chức các buổi nói chuyện chuyên đề về phòng chống tác hại thuốc lá: Mục đích nhằm cung cấp cho các nhóm đối tượng cụ thể các vấn đề chuyên sâu về phòng chống tác hại thuốc lá (Ví dụ: Hội thảo Thanh niên và công tác phòng chống tác hại của thuốc lá, Hội thảo tác hại của thuốc lá thụ động đối với phụ nữ và trẻ em cho cán bộ phụ nữ, Hội thảo về vai trò của Công đoàn trong công tác bảo vệ sự khỏe người lao động...).

Tổ chức các cuộc thi viết bài, xây dựng tiểu phẩm nói về tác hại của thuốc lá và các phương pháp bỏ thuốc lá. Cập nhật và phổ biến nội dung các văn bản của nhà nước về phòng chống tác hại thuốc lá cho cán bộ nhân viên. Gắn biển báo cấm hút thuốc tại những địa điểm dễ quan sát của phòng làm việc, phòng họp, lối đi, nơi có nhiều người qua lại...

Loại bỏ các vật dụng liên quan đến thuốc lá như gạt tàn, bật lửa... trong phòng họp và phòng làm việc. Tổ chức thi đua giữa các phòng, ban về việc bỏ thuốc lá với các hình thức khen thưởng cá nhân bỏ thuốc và xử phạt với những trường hợp vi phạm. Tuyên truyền về tác hại thuốc lá và tư vấn hỗ trợ cai nghiện thuốc lá trong các cuộc họp của các Phòng, ban hoặc cơ quan.

Bước 6: Giám sát, đánh giá hoạt động xây dựng nơi làm việc không thuốc lá

Đánh giá, giám sát việc thực thi quy định không hút thuốc lá nơi làm việc không khói thuốc lá là hoạt động nhằm tăng cường hiệu quả của hoạt động xây dựng môi trường làm việc không khói thuốc lá. Việc giám sát được thực hiện bởi Tổ giám sát theo sự phân công của Ban chỉ đạo. Nội dung giám sát bao gồm:

Có hệ thống biển báo cấm hút thuốc, nội quy/quy định tại các phòng làm việc, hành lang của tòa nhà không? Biển báo cấm hút thuốc có được gắn tại các vị trí dễ thấy không? Có gạt tàn thuốc lá và đầu mẩu thuốc lá tại nơi làm việc không? Cán bộ nhân viên, khách đến liên hệ còn hút thuốc nơi làm việc không? Bao nhiêu trường hợp vi phạm. Những trường hợp vi phạm đó được xử lý như thế nào?

Trong quá trình giám sát, các cán bộ giám sát cần có sổ tay theo dõi, ghi chép ngày giờ và kết quả giám sát. Các cán bộ này cũng đồng thời là cán bộ tuyên truyền về tác hại của thuốc lá, nhắc nhở cán bộ nhân viên và khách đến làm việc không hút thuốc.

Tổ giám sát viết báo cáo đánh giá hoạt động xây dựng nơi làm việc không khói thuốc theo giai đoạn 6 tháng gửi Ban chỉ đạo. Kết quả đánh giá giám sát sẽ giúp cho Ban chỉ đạo kịp thời điều chỉnh các hoạt động cho phù hợp và tổng kết các hoạt động đã đạt được, bài học kinh nghiệm trong quá trình triển khai và kế hoạch trong thời gian tiếp theo. Báo cáo này được trình bày tại buổi họp sơ kết, tổng kết của các cơ quan đơn vị.