(Xây dựng) - Theo báo cáo Thủ tướng Chính phủ về phương án đầu tư, nâng cấp các tuyến đường bộ cao tốc phân kỳ đạt quy mô hoàn chỉnh, Bộ Kế hoạch và Đầu tư đã đề xuất danh mục 28 tuyến cao tốc cần nâng cấp, mở rộng với tổng nhu cầu vốn khoảng 247.660 tỷ đồng.

Đề xuất ưu tiên mở rộng các tuyến cao tốc 4 làn xe.

Theo đó, việc đầu tư nâng cấp được đề nghị ưu tiên các đoạn quy mô 2 làn xe (đã hoàn thành, đang đầu tư) lên quy mô 4 làn xe để đảm bảo an toàn giao thông (ATGT) và đồng bộ trên toàn tuyến; Các đoạn đang mất ATGT nghiêm trọng (thường xuyên xảy ra tai nạn), đặc biệt trên trục cao tốc Bắc - Nam phía Đông, các đoạn có lưu lượng tăng cao gây ách tắc kéo dài, các dự án PPP đã đưa vào khai thác có khả năng thu xếp được nguồn vốn, thủ tục đầu tư thuận lợi.

Tiếp đến là ưu tiên đầu tư mở rộng toàn bộ các đoạn tuyến cao tốc có quy mô 4 làn xe hạn chế, 4 làn xe hoàn chỉnh đang khai thác lên quy mô theo quy hoạch trên trục cao tốc Bắc - Nam phía Đông và các đoạn cao tốc kết nối tại cửa ngõ trung tâm thành phố lớn, giảm ùn tắc, bức xúc về kinh tế - xã hội.

Việc đầu tư cần phù hợp với nguồn vốn, khả năng cân đối vốn và khả năng giải ngân vốn trong kế hoạch đầu tư công trung hạn và hằng năm của ngân sách Trung ương/ngân sách địa phương, phù hợp với quy định của pháp luật.

Trên cơ sở đó, Bộ Kế hoạch và Đầu tư đã đề xuất danh mục 28 dự án đầu tư (23 dự án đầu tư công, 2 dự án đầu tư PPP và 3 dự án do VEC quản lý) với tổng nhu cầu vốn là 247.660 tỷ đồng. Cụ thể, 23 dự án đầu tư công được đề xuất nâng cấp, mở rộng cần nhu cầu vốn hơn 181.400 tỷ đồng, được chia thành hai nhóm.

Nhóm các dự án đang khai thác, gồm: Cam Lộ - La Sơn, La Sơn - Hoà Liên, Cao Bồ - Mai Sơn, Mai Sơn - QL45, QL45 - Nghi Sơn, Nghi Sơn - Diễn Châu, Diễn Châu - Bãi Vọt, Nha Trang - Cam Lâm, Cam Lâm - Vĩnh Hảo, Vĩnh Hảo - Phan Thiết, Phan Thiết - Dầu Giây.

Nhóm các dự án đang thi công, gồm: Tuyên Quang - Hà Giang đoạn qua tỉnh Tuyên Quang, Tuyên Quang - Hà Giang đoạn qua tỉnh Hà Giang; Bãi Vọt - Hàm Nghi, Hàm Nghi - Vũng Áng, Vũng Áng - Bùng, Bùng - Vạn Ninh, Vạn Ninh - Cam Lộ, Quảng Ngãi - Hoài Nhơn, Hoài Nhơn - Quy Nhơn, Quy Nhơn - Chí Thạnh, Chí Thạnh - Vân Phong, Vân Phong - Nha Trang. Hai dự án PPP được đề xuất mở rộng với tổng nhu cầu vốn gần 43.200 tỷ đồng, gồm: Hoà Lạc - Hoà Bình (đang điều chỉnh chủ trương đầu tư), Thành phố Hồ Chí Minh - Trung Lương - Mỹ Thuận.

Ba dự án do VEC quản lý được đề xuất nâng cấp, gồm: Hà Nội - Lào Cai đoạn Yên Bái - Lào Cai, Thành phố Hồ Chí Minh - Long Thành - Dầu Giây, Cầu Giẽ - Ninh Bình. Nhu cầu vốn để mở rộng 3 đoạn tuyến cao tốc khoảng hơn 23.000 tỷ đồng. Các dự án này cần được làm rõ một số nội dung về khả năng thực hiện, khó khăn, vướng mắc, cơ sở pháp lý, thẩm quyền quyết định.

Hiện nay, kế hoạch đầu tư công trung hạn giai đoạn 2021 - 2025 nguồn ngân sách Trung ương đã dự kiến cân đối được 15.506 tỷ đồng từ nguồn tăng thu ngân sách Trung ương năm 2022 và dự kiến tăng thu ngân sách Trung ương năm 2023 để nâng cấp, mở rộng 5 dự án. Trong đó, dự án Cam Lộ - La Sơn được xem xét, cân đối 7.000 tỷ đồng nguồn tăng thu ngân sách Trung ương năm 2023, Bộ Giao thông Vận tải đang lấy ý kiến các địa phương để lập dự án đầu tư.

Dự án La Sơn - Hoà Liên được cân đối 3.011 tỷ đồng nguồn tăng thu ngân sách Trung ương năm 2022, Thủ tướng Chính phủ đã quyết định chủ trương đầu tư, Bộ Giao thông vận tải đang hoàn thiện để phê duyệt dự án, dự kiến khởi công năm 2024, hoàn thành năm 2025.

Dự án Tuyên Quang - Hà Giang đoạn qua tỉnh Tuyên Quang được xem xét cân đối 2.000 tỷ đồng nguồn tăng thu ngân sách Trung ương năm 2023. Hiện, dự án đang triển khai thi công giai đoạn 1 với quy mô 2 làn xe, dự kiến hoàn thành giai đoạn 1 trong năm 2025. Dự án Tuyên Quang - Hà Giang đoạn qua tỉnh Hà Giang được cân đối 1.500 tỷ đồng từ nguồn tăng thu ngân sách Trung ương 2023, đang triển khai thi công giai đoạn 1 quy mô 2 làn xe, dự kiến hoàn thành trước ngày 19/5/2025.

Dự án Cao Bồ - Mai Sơn có tổng mức đầu tư 1.995 tỷ đồng. Trong đó, 1.200 tỷ đồng được bố trí từ nguồn tăng thu ngân sách Trung ương năm 2022 và 795 tỷ đồng giai đoạn 2026 - 2030 của Bộ Giao thông vận tải. Hiện, Bộ Giao thông vận tải đã phê duyệt chủ trương đầu tư, dự kiến, dự án khởi công trong năm 2024, hoàn thành năm 2026.

Như vậy, số vốn còn thiếu khoảng 165.897 tỷ đồng dành cho 18 dự án nâng cấp, mở rộng cao tốc Bắc - Nam phía Đông từ 4 làn xe hạn chế, 4 làn xe hoàn chỉnh lên quy mô hoạch. Về vốn ngân sách địa phương, hiện có tỉnh Hoà Bình đã cam kết số vốn 3.257 tỷ đồng nguồn ngân sách địa phương tham gia dự án mở rộng cao tốc Hoà Lạc - Hoà Bình theo phương thức PPP.

Đáp ứng nhu cầu vốn nâng cấp mở rộng các tuyến cao tốc, Bộ Kế hoạch và Đầu tư kiến nghị Thủ tướng Chính phủ xem xét, cho phép phát hành gói trái phiếu Chính phủ khoảng 165.000 tỷ đồng để đầu tư các dự án giao thông vận tải. Bộ Giao thông vận tải ưu tiên đầu tư mở rộng các dự án cao tốc 4 làn xe hạn chế, 4 làn xe hoàn chỉnh trên tuyến cao tốc Bắc - Nam theo quy mô quy hoạch, đáp ứng yêu cầu vận tải hành khách và hàng hoá thực tế trong tương lai với tầm nhìn dài hạn trên 20 năm.