(Xây dựng) - Đây là chỉ đạo của Thủ tướng Phạm Minh Chính tại hội nghị trực tuyến giữa Thường trực Chính phủ với Thành phố Hồ Chí Minh nhằm triển khai Nghị quyết số 98/2023/QH15 của Quốc hội về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển Thành phố Hồ Chí Minh (ngày 7/7).

Nghị quyết số 98/2023/QH15 của Quốc hội quy định số lượng cơ chế, chính sách đặc thù lớn nhất từ trước đến nay.

Khẩn trương triển khai các nhiệm vụ được đề ra tại Nghị quyết số 98/2023/QH15

Nghị quyết số 98/2023/QH15 được thông qua tại Kỳ họp thứ 5 Quốc hội khóa XV ngày 24/6 và đã được Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ ký ban hành.

Nghị quyết quy định 44 cơ chế, chính sách đặc thù, trong đó có: 7 cơ chế kế thừa từ Nghị quyết số 54/2017/QH14 về thí điểm cơ chế, chính sách đặc thù phát triển Thành phố Hồ Chí Minh; 4 cơ chế đã ban hành cho các địa phương khác; 6 cơ chế được đưa vào các dự án luật đang trình Quốc hội và 27 cơ chế, chính sách chỉ riêng Thành phố Hồ Chí Minh được áp dụng.

Nghị quyết số 98/2023/QH15 có hiệu lực từ ngày 1/8/2023, được đánh giá là có nội dung toàn diện, đề cập bao gồm các lĩnh vực đầu tư, tài chính, ngân sách, quản lý đất đai, quy hoạch và tổ chức bộ máy với đặc thù...

Với nhiều chính sách đặc thù, đặc biệt là cho phép thí điểm những mô hình mới, cách làm mới, Nghị quyết số 98/2023/QH15 mở ra cơ hội và tạo động lực phát triển vượt trội cho Thành phố Hồ Chí Minh. Thành phố sẽ có cơ hội tối ưu hóa mọi nguồn lực, tiềm năng sẵn có để phát triển vượt bậc.

Đây là chìa khóa quan trọng không chỉ cho Thành phố mà còn thúc đẩy phát triển Vùng kinh tế trọng điểm phía Nam cũng như lan tỏa cho cả nước…

Tại Nghị quyết số 98/2023/QH15, Quốc hội đã giao Chính phủ 4 nhiệm vụ, gồm: Ban hành Nghị định quy định chi tiết ướng dẫn thực hiện cơ chế đặc thù phát triển Thành phố Hồ Chí Minh; Tổ chức sơ kết việc triển khai thực hiện Nghị quyết vào năm 2026, tổng kết vào năm 2028; Chỉ đạo các cơ quan liên quan phối hợp với Thành phố Hồ Chí Minh cải cách thủ tục hành chính, rút ngắn thời gian xử lý các vấn đề chưa phân cấp, phân quyền cho Thành phố; Ban hành các cơ chế, chính sách phù hợp với thẩm quyền nhằm điều chỉnh, bổ sung các quy định phù hợp giải quyết những bất cập phát sinh trong thực tiễn quản lý, phát triển Thành phố. Mở rộng việc phân cấp, ủy quyền cho HĐND và UBND Thành phố Hồ Chí Minh so với các quy định hiện hành.

Cũng theo Nghị quyết số 98/2023/QH15, các bộ, ngành liên quan có 3 nhiệm vụ; HĐND Thành phố Hồ Chí Minh có 14 nhiệm vụ; UBND Thành phố Hồ Chí Minh có 6 nhiệm vụ.

Theo chức năng, nhiệm vụ được giao, Bộ Kế hoạch và Đầu tư, UBND Thành phố Hồ Chí Minh đã chủ động, tích cực triển khai, phối hợp với các bộ, cơ quan liên quan xây dựng dự thảo Nghị định quy định chi tiết thi hành Nghị quyết của Quốc hội.

Chỉ đạo tại hội nghị, Thủ tướng Phạm Minh Chính đánh giá cao Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Thành phố Hồ Chí Minh, các bộ, ngành liên quan đã khẩn trương rà soát, xác định nhiệm vụ để triển khai thực hiện. Tuy nhiên, vẫn còn nhiều nhiệm vụ khác mà Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, các bộ, cơ quan và Thành phố Hồ Chí Minh cần khẩn trương thực hiện.

Thủ tướng nhất trí thành lập ngay Ban Chỉ đạo, tổ chức thực hiện Nghị quyết do Thủ tướng Chính phủ làm Trưởng Ban, Phó Bí thư Thành ủy Thành phố làm Phó Trưởng Ban thường trực; giao Bộ Kế hoạch và Đầu tư là cơ quan đầu mối.

Thủ tướng yêu cầu ban hành ngay Kế hoạch hành động của Chính phủ, trong đó phân công nhiệm vụ rõ ràng, giao các Phó Thủ tướng phụ trách.

Thủ tướng giao Bộ Kế hoạch và Đầu tư chủ trì, phối hợp với Văn phòng Chính phủ và Thành phố Hồ Chí Minh rà soát nội dung, ban hành Nghị định theo trình tự, thủ tục rút gọn, đi đôi với phân công bộ, ngành chủ trì và các Phó Thủ tướng phụ trách lĩnh vực trực tiếp chỉ đạo.

Các bộ, ngành khẩn trương ban hành Thông tư, văn bản hướng dẫn trong thẩm quyền với thủ tục rút gọn. Các nhiệm vụ trên phấn đấu hoàn thành trong tháng 7, chậm nhất là ngày 15/8.

Riêng nội dung thuộc thẩm quyền của Thủ tướng Chính phủ, giao Bộ Xây dựng chủ trì, phối hợp với Thành phố Hồ Chí Minh tham mưu, xây dựng dự thảo Quyết định của Thủ tướng Chính phủ để trình Thủ tướng ban hành ngay trong tháng 7.

Thủ tướng yêu cầu trong quá trình tổ chức thực hiện, cần thường xuyên kiểm tra, đôn đốc, nếu xuất hiện các khó khăn, vướng mắc thì tiếp tục ban hành các văn bản hướng dẫn…

Nghị quyết số 98/2023/QH15 ưu việt như thế nào?

Nghị quyết số 98/2023/QH15 quy định số lượng cơ chế, chính sách đặc thù lớn nhất từ trước đến nay được Quốc hội thông qua.

Đơn cử, về thí điểm mô hình phát triển đô thị theo định hướng phát triển giao thông công cộng (TOD), Nghị quyết số 98/2023/QH15 cho phép HĐND Thành phố quyết định sử dụng ngân sách địa phương để triển khai dự án đầu tư công độc lập nhằm thực hiện công tác bồi thường, hỗ trợ, tái định cư đối với các dự án đầu tư theo đồ án thiết kế đô thị riêng, đồ án quy hoạch đô thị vùng phụ cận các nhà ga thuộc các tuyến đường sắt được cấp có thẩm quyền phê duyệt, vùng phụ cận các nút giao thông dọc tuyến đường Vành đai 3 thuộc địa phận Thành phố để thu hồi đất, chỉnh trang, phát triển đô thị, thực hiện tái định cư, tạo quỹ đất để đấu giá lựa chọn nhà đầu tư các dự án đầu tư phát triển đô thị, thương mại, dịch vụ theo quy định của pháp luật

Đối với vùng phụ cận các nhà ga, các nút giao thông, UBND Thành phố được quyết định điều chỉnh mật độ xây dựng, chỉ tiêu hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội so với quy định tại quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về quy hoạch xây dựng đối với khu vực đô thị hiện hữu nhưng phải bảo đảm đáp ứng về hệ thống hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội và các chỉ tiêu quy hoạch kiến trúc được xác định trong nội dung đồ án quy hoạch phân khu, quy hoạch chung Thành phố.

Ông Lê Hoàng Châu - Chủ tịch Hiệp hội Bất động sản Thành phố Hồ Chí Minh (HoREA) nhận định: Theo cơ chế này, Thành phố vừa tạo được quỹ đất để thực hiện tái định cư tại chỗ cho người có đất bị thu hồi, vừa tạo được quỹ đất để thực hiện đấu giá đất, đấu thầu dự án có sử dụng đất để lựa chọn nhà đầu tư thực hiện các dự án phát triển kinh tế - xã hội, trong đó có các dự án thuộc lĩnh vực văn hoá, thể dục thể thao, y tế, giáo dục, mà người dân và khách vãng lai là người được thụ hưởng các tiện ích và dịch vụ đô thị này.

Cũng theo ông Lê Hoàng Châu, Nghị quyết số 98/2023/QH15 cho phép Thành phố được thí điểm thực hiện dự án đầu tư theo Hợp đồng BT đảm bảo hiệu quả kinh tế xã hội, chất lượng công trình dự án, không gây thất thoát ngân sách nhà nước.

Dự án BT được thực hiện như đối với dự án sử dụng vốn đầu tư công và chỉ được quyết định chủ trương đầu tư khi xác định được nguồn vốn và khả năng cân đối vốn, có tổng mức đầu tư dự án với lãi vay và lợi nhuận hợp lý cho nhà đầu tư.

HĐND Thành phố quyết định sử dụng vốn ngân sách Thành phố và bố trí vốn chuẩn bị đầu tư, dự toán ngân sách hàng năm để thanh toán cho nhà đầu tư sau khi công trình hoặc hạng mục công trình vận hành độc lập được hoàn thành nghiệm thu, kiểm toán và căn cứ giá trị, tiến độ quy định trong Hợp đồng BT. Chính phủ quy định lãi vay, lợi nhuận hợp lý, phương thức thanh toán, quyết toán thực hiện dự án BT.

“Việc cho phép Thành phố Hồ Chí Minh thí điểm thực hiện dự án đầu tư theo Hợp đồng BT thanh toán bằng tiền ngân sách nhà nước nhằm huy động nguồn lực xã hội hoá từ các thành phần kinh tế để thực hiện các công trình kết cấu hạ tầng đô thị, giao thông”, ông Châu nhận định.

HoREA cũng hoan nghênh Nghị quyết số 98/2023/QH15 cho phép Thành phố Hồ Chí Minh được quyết định chuyển mục đích sử dụng đất trồng lúa dưới 500 ha phù hợp với quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất đã được cấp có thẩm quyền quyết định, tạo điều kiện cho Thành phố chủ động trong việc quyết định chuyển mục đích sử dụng đất trồng lúa để có thể hình thành các khu công nghiệp, khu công nghệ cao quy mô lớn, nhằm đón đầu dòng vốn đầu tư nước ngoài chất lượng cao và cũng nhằm thực hiện Nghị quyết số 80/NQ-CP ngày 19/06/2018 của Chính phủ cho phép chuyển đổi 26.000ha đất nông nghiệp tại Thành phố Hồ Chí Minh thành đất sản xuất, công nghiệp, thương mại, dịch vụ, đô thị.

Theo tính toán của các chuyên gia thì 1 héc-ta đất nông nghiệp của thành phố chỉ làm ra được giá trị khoảng 500 triệu đồng/năm, trong lúc 1ha đất sản xuất, công nghiệp, thương mại dịch vụ, đô thị làm ra giá trị khoảng 55 tỷ đồng/năm, gấp 100 lần.

Cùng với đó, HoREA hoan nghênh Nghị quyết số 98/2023/QH15 cho phép Thủ tướng Chính phủ quyết định việc phân cấp cho UBND Thành phố thực hiện phê duyệt điều chỉnh cục bộ quy hoạch chung xây dựng khu chức năng, điều chỉnh cục bộ quy hoạch chung đô thị, điều chỉnh cục bộ quy hoạch chuyên ngành hạ tầng kỹ thuật theo thủ tục, trình tự do Thủ tướng Chính phủ quy định và báo cáo Thủ tướng Chính phủ kết quả thực hiện.

“Với thẩm quyền về quy hoạch xây dựng, quy hoạch đô thị được phân cấp trên đây thì Thành phố Hồ Chí Minh sẽ chủ động hơn trong việc thực hiện phê duyệt điều chỉnh cục bộ quy hoạch chung xây dựng khu chức năng, quy hoạch chung đô thị, quy hoạch chuyên ngành hạ tầng kỹ thuật để đáp ứng kịp thời nhu cầu đầu tư các dự án có sử dụng đất của các nhà đầu tư trong nước và nước ngoài”, ông Châu nhận định

Nghị quyết số 98/2023/QH15 cho phép Thành phố Hồ Chí Minh được chấp thuận chủ trương đầu tư dự án nhà ở xã hội đối với trường hợp quy hoạch chi tiết, quy hoạch phân khu chưa phù hợp quy hoạch chung thì cho phép thực hiện việc chấp thuận chủ trương đầu tư theo quy hoạch chung và chỉ tiêu về hệ số sử dụng đất hoặc mật độ xây dựng theo quy định của pháp luật về nhà ở xã hội.

Đồng thời, Nghị quyết số 98/2023/QH15 cũng tháo gỡ được vướng mắc về “đất để phát triển nhà ở xã hội” bao gồm các trường hợp theo quy định của Luật Nhà ở hiện hành hoặc “đất có quyền sử dụng hợp pháp” phù hợp với quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất, quy hoạch xây dựng, quy hoạch đô thị đã được cơ quan Nhà nước có thẩm quyền phê duyệt theo quy định của pháp luật và cho phép UBND Thành phố phê duyệt quy hoạch, bố trí quỹ đất nhà ở xã hội ở vị trí khác tương đương về quy mô, ngoài phạm vi dự án nhà ở thương mại.

Chủ đầu tư có trách nhiệm tổ chức đầu tư xây dựng nhà ở xã hội tại vị trí được quy hoạch hoán đổi và hoàn thành nghĩa vụ tài chính về đất đai đối với quỹ đất được hoán đổi trong dự án nhà ở thương mại…