(Xây dựng) - Thông qua công tác thẩm định dự án, thiết kế, dự toán xây dựng công trình và công tác thẩm tra thiết kế, Sở Xây dựng Thừa Thiên – Huế nhận thấy vẫn còn một số tồn tại đối với chủ đầu tư, ban quản lý dự án và các đơn vị tư vấn làm ảnh hưởng đến chất lượng, tiến độ thực hiện công tác thẩm định.

Năng lực hoạt động xây dựng của các đơn vị tư vấn đã đăng ký, nhưng năng lực thực sự còn hạn chế khiến hồ sơ thiết kế chưa chất lượng.

Thực hiện chức năng quản lý Nhà nước về hoạt động đầu tư xây dựng trên địa bàn tỉnh và tuân thủ các quy định về quản lý chất lượng công trình. Thời gian qua, Sở Xây dựng đã thông qua các Hội nghị để hướng dẫn, triển khai thực hiện Luật Xây dựng số 50/2014/QH13, Nghị định số 68/2019/NĐ-CP, Nghị định số 46/2015/NĐ-CP, Nghị định số 59/2015/NĐ-CP và các Thông tư hướng dẫn thực hiện các Văn bản quy phạm pháp luật.

Tuy nhiên, thẩm định dự án, thiết kế và dự toán xây dựng công trình, công tác thẩm tra thiết kế, Sở Xây dựng nhận thấy vẫn còn một số tồn tại liên quan đến Chủ đầu tư, Ban quản lý dự án và các đơn vị tư vấn… làm ảnh hưởng đến chất lượng, tiến độ thực hiện công tác thẩm định của cơ quan chuyên môn.

Theo Sở Xây dựng Thừa Thiên – Huế, năng lực hoạt động xây dựng của các đơn vị tư vấn đã đăng ký trên website của Bộ Xây dựng, Sở Xây dựng và có chứng chỉ năng lực hoạt động xây dựng, nhưng năng lực thực sự còn hạn chế khiến hồ sơ thiết kế chưa chất lượng. Thiếu chứng chỉ hành nghề của các cá nhân với chức danh chủ trì. Chủ đầu tư lựa chọn các đơn vị chưa phù hợp về hạng, lĩnh vực để thực hiện thiết kế, thẩm tra, thi công xây dựng công trình.

Công tác quản lý chất lượng hồ sơ trình thẩm định, một số chủ đầu tư không trực tiếp thực hiện mà giao cho các đơn vị tư vấn trình hồ sơ thẩm định. Chủ đầu tư trình hồ sơ thẩm định dự án khi chưa có chủ trương của cấp có thẩm quyền, không đảm bảo thủ tục theo quy định của Luật Đầu tư công và Luật Xây dựng.

Hồ sơ khảo sát xây dựng, thực tế khoảng 80% đơn vị tận dụng báo cáo khảo sát (địa hình, địa chất, thủy văn) của bước lập dự án mà ít khảo sát trong bước thiết kế bản vẽ thi công. Việc lập quy hoạch, thiết kế công trình xây dựng không khảo sát (địa chất, thủy văn) hoặc khảo sát sơ sài, cập nhật thông tin số liệu quá cũ, số liệu dẫn chứng thiếu nguồn gốc... dẫn đến số liệu chưa chính xác.

Những công trình được xây dựng tiếp nối những công trình hiện có, đơn vị tư vấn thiết kế thường rất chủ quan trong việc khảo sát hiện trạng công trình, do đó sản phẩm thiết kế thường phải điều chỉnh để phù hợp với thực tế về cao độ và vị trí, dẫn đến kéo dài tiến độ thẩm tra và thẩm định. Nhiều công trình sửa chữa, cải tạo nhưng thiếu khảo sát đánh giá hiện trạng, hoặc không khảo sát đánh giá hiện trạng, đánh giá hiện trạng chưa chính xác dẫn đến thiết kế chưa phù hợp.

Hồ sơ bản vẽ thiết kế xây dựng công trình chưa phù hợp với chủ trương đầu tư như: Công trình lò đốt rác thải sinh hoạt tại khu xử lý chất thải rắn Lộc Thủy; Xử lý triệt để ô nhiễm môi trường do rác thải sinh hoạt trên địa bàn thành phố Huế và vùng phụ cận; Công trình cải tạo, nâng cấp Trung tâm kiểm nghiệm thuốc, mỹ phẩm, thực phẩm tỉnh Thừa Thiên - Huế...

Thiết kế cơ sở chưa phù hợp quy hoạch đã được phê duyệt, đặc biệt đối với các dự án hạ tầng kỹ thuật. Thiết kế bản vẽ thi công chưa phù hợp với bản vẽ thiết kế cơ sở như; Công trình xây dựng vào khu đất số 4 Hà Nội; Công trình Công viên Nghĩa trang phường Hương An...

Nhiều hạng mục công trình thiết kế nhưng chưa có thuyết minh tính toán, hoặc tính toán nhưng chưa đầy đủ. Chủ đầu tư thường chưa quan tâm đúng mức đến chất lượng sản phẩm thiết kế và dự toán xây dựng của tư vấn thiết kế để trình thẩm định. Khi thực hiện công tác thẩm tra, thẩm định phải chỉnh sửa nhiều lần, làm ảnh hưởng đến tiến độ. Một số chủ đầu tư yêu cầu đơn vị thiết kế theo nguồn vốn được bố trí, dẫn đến hồ sơ thiết kế thiếu những hạng mục cần thiết để đảm bảo vận hành đồng bộ của công trình, đơn vị tư vấn thiết kế phụ thuộc vào ý chủ quan của chủ đầu tư dẫn đến hồ sơ thiết kế không nhất quán, thiếu đồng bộ, khó đảm bảo tính hiệu quả của dự án. Bản vẽ mặt bằng không thể hiện các thông số: Chỉ giới xây dựng, chỉ giới đường đỏ, hành lang bảo vệ an toàn...

Một số thiết kế công trình mỏ khoáng sản vật liệu xây dựng, công trình xử lý chất thải rắn, tư vấn thiết kế cũng như tư vấn thẩm tra thường ở ngoại tỉnh, nên khi hồ sơ cần chỉnh sửa chủ đầu tư phải gửi đi ngoại tỉnh để tư vấn chỉnh sửa, tốn rất nhiều thời gian. Ngoài ra, một số đơn vị tư vấn thiết kế, thẩm tra chưa đủ năng lực hoạt động xây dựng theo ngành nghề lĩnh vực; thiếu chứng chỉ năng lực.

Những dự án hạ tầng kỹ thuật, do nguồn vốn đầu tư từ ngân sách phải phân kỳ thành nhiều giai đoạn. Cải tạo, nâng cấp hệ thống công trình cũ nhưng vẫn bảo đảm vẫn vận hành liên tục, để đưa giai đoạn trước vào vận hành được thì phải bổ sung một số hạng mục tạm thời (không có trong chủ trương được phê duyệt) buộc phải làm tăng chi phí xây dựng. Xác định tổng mức đầu tư thường được chủ đầu tư xác định theo phương pháp lập dự toán chi tiết. Tuy nhiên, ở giai đoạn thiết kế cơ sở, bản vẽ thiết kế chưa thể hiện chi tiết, vì vậy chủ đầu tư xác định khối lượng mang tính tương đối (thường là lớn hơn khối lượng bước thiết kế bản vẽ thi công), do đó làm tăng tổng mức đầu tư của dự án.

Nhiều đơn vị thẩm tra không tính toán, rà soát khối lượng dự toán do thiết kế lập mà thường lấy lại khối lượng từ dự toán thiết kế (nếu thiết kế tính sai khối lượng thì tư vấn thẩm tra cũng sai như vậy).

Công tác áp giá vật liệu chủ yếu dựa vào công bố của liên Sở Xây dựng - Tài chính. Đối với những vật tư, vật liệu không có trong thông báo giá thì không nêu cụ thể các thông số kỹ thuật cần thiết để làm căn cứ thẩm tra, thẩm định, phê duyệt. Một số trường hợp áp dụng đơn giá nhân công, ca máy, bù giá và cước phí vận chuyển chưa phù hợp; áp sai định mức công việc (lựa chọn ôtô vận chuyển đất không tương ứng với máy đào, áp dụng định mức đào đất bằng thủ công trong địa hình sử dụng được máy đào... một số định mức không có trong tập định mức được công bố thì chủ đầu tư vận dụng hoặc tạm tính không hợp lý.