(Xây dựng) – Ngày 25/7/2019, Thành ủy Thành phố Hồ Chí Minh ban hành Chỉ thị 23 về tăng cường quản lý trật tự xây dựng trên địa bàn thành phố. Từ đó, công trình xây dựng không phép, sai phép giảm rõ rệt, tuy nhiên tại nhiều địa phương chính quyền cũng “bất lực” bởi khi kiểm tra thì công trình đã xây dựng xong. Thậm chí người dân cũng phải bức xúc gửi đơn phản ánh tới chính quyền, báo chí khi nhiều công trình xây dựng không phép, trái phép ngang nhiên tồn tại ngay cả khi đã được phát hiện, lập biên bản vi phạm như một cách thách thức dư luận.

Công trình xây dựng không phép rộng 112,5m2 được người dân phản ánh nhiều lần nhưng chính quyền vẫn chưa ban hành Quyết định gì từ khi phát hiện đến khi hoàn thành.

Chậm lập biên bản vi phạm hành chính

Cụ thể bà T.T (thường trú tại thành phố Thủ Đức) đã có đơn gửi tới cơ quan báo chí với nội dung: Tại vị trí thửa đất 566 tờ bản đồ 15 khu phố Phước Hiệp, phường Long Trường, thành phố Thủ Đức đang xây dựng một căn nhà vườn kiên cố gồm: Cổng trụ rào xây dựng bằng bê tông cốt thép, mái ngói trên đất trồng cây lâu năm và khu đất này vẫn nằm trong diện quy hoạch của thành phố.

“Tôi đã nhiều lần làm đơn gửi UBND Phường Long Trường can thiệp nhưng đều bị phớt lờ hoặc làm cho có. Trong khi đó nhà của ông L.X.S (chủ thửa đất 566) đang ngang nhiên xây dựng công trình trái phép trên đất nông nghiệp. Không thấy địa phương, chính quyền xuống xử phạt hay cưỡng chế vì xây dựng công trình trái phép. Thậm chí đất của ông L.X.S không có đường đi, nên ông đã tháo rào và đổ bê tông lên diện tích đất của tôi với diện tích rộng khoảng 3,6m x 30m”, bà T.T bức xúc.

Để tìm hiểu việc này, phóng viên đã liên hệ với UBND phường Long Trường, bà Nguyễn Thị Tuyết Hồng - Phó Chủ tịch UBND phường Long Trường cho biết: Chủ công trình trên là ông L.X.S (sinh năm 1980) xây dựng không phép trên đất nông nghiệp với diện tích 112,5m2. Công trình có kết cấu cột gỗ, kèo gỗ, vách gỗ, mái ngói, hiện đã xây dựng xong.

Cũng theo bà Hồng, tháng 4/2023 UBND phường Long Trường đã tiến hành lập biên bản kiểm tra, yêu cầu chủ đầu tư dừng thi công và cam kết tháo dỡ di dời nhưng chủ đầu tư không thực hiện.

Bà Hồng cho biết, việc phát hiện công trình không phép là do khu phố báo lên, sau đó ông Đào Thanh Vũ - Công chức địa chính phường Long Trường xuống hiện trường vi phạm lập biên bản kiểm tra hiện trạng công trình vào ngày 5/4/2023. Tại thời điểm kiểm tra, chủ đầu tư không cung cấp được giấy phép xây dựng công trình, do đó tổ công tác của phường đã đề nghị ông L.X.S dừng ngay việc thi công và đến UBND phường cung cấp hồ sơ pháp lý.

Mặc dù chủ đầu tư cam kết với UBND phường tự tháo dỡ công trình vi phạm trả lại hiện trạng ban đầu trong thời gian 10 ngày, tuy nhiên 2 tháng sau UBND phường mới mời chủ đầu tư lên lập biên bản vi phạm hành chính?

Trong biên bản vi phạm hành chính, UBND phường cho phép chủ đầu tư 2 ngày đến UBND thành phố Thủ Đức để thực hiện quyền giải trình. Và đến ngày 8/6/2023 ông Nguyễn Hoàng Vũ - Chủ tịch UBND phường Long Trường đã ký phiếu chuyển hồ sơ đến Phòng Tài nguyên và Môi trường thành phố Thủ Đức để tham mưu UBND thành phố Thủ Đức ra quyết định xử phạt công trình xây dựng trên đất nông nghiệp.

Thực tế, tới ngày 13/6/2023 khi phóng viên làm việc với UBND phường Long Trường thì công trình xây dựng không phép trên đất nông nghiệp vẫn tồn tại mà chưa hề có quyết định gì của cơ quan chức năng. Lẽ ra khi phát hiện công trình vi phạm, nếu chính quyền địa phương làm quyết liệt kiên quyết ngay từ đầu thì không thể có công trình không phép nào có thể tồn tại gây bức xúc dư luận, khiến người dân phải gửi đơn bức xúc khắp nơi.

Sẽ xử lý trách nhiệm nếu tiếp tay cho vi phạm trật tự xây dựng

Tại báo cáo nhiệm vụ 6 tháng đầu năm 2023, Thanh tra Sở Xây dựng Thành phố Hồ Chí Minh đánh giá bên cạnh những mặt đạt được, vẫn còn nhiều khó khăn trong công tác quản lý trật tự xây dựng. Đơn cử như việc áp dụng cưỡng chế thi hành biện pháp phạt tiền trong quá trình triển khai thực hiện, do đối tượng vi phạm không hợp tác, không cung cấp thông tin về số tài khoản ngân hàng, đối tượng vi phạm không có tài khoản ngân hàng hoặc có tài khoản nhưng là tài khoản rỗng; Các văn bản quy phạm pháp luật trong lĩnh vực quản lý trật tự xây dựng mới được ban hành còn gặp nhiều khó khăn, vướng mắc trong quá trình triển khai thực hiện; Quy định pháp luật hiện nay chưa có biện pháp chế tài xử lý triệt để việc đối tượng thanh tra cố tình né tránh, chây ỳ, không thực hiện Kết luận Thanh tra; tránh né, giải trình, khiếu nại vượt cấp... nhằm kéo dài thời gian thực hiện. Chưa có chế tài buộc thực hiện, dẫn đến việc xử lý sau thanh tra kết quả còn chậm, kéo dài nhiều năm không thực hiện được, nhất là các kiến nghị thu hồi về kinh tế...

Cũng theo báo cáo của Thanh tra Sở Xây dựng trong 6 tháng toàn thành phố có trên 8.350 giấy phép xây dựng được cấp. Trong đó, Sở Xây dựng cấp 32 giấy phép xây dựng, UBND quận huyện thành phố cấp 8.325 giấy phép xây dựng.

Đồng thời Thanh tra Sở Xây dựng phối hợp UBND cấp xã, cấp huyện, Ban quản lý các Khu đô thị mới, Khu chế xuất - Khu công nghiệp thực hiện công tác kiểm tra với 27.500 lượt công trình. Qua kiểm tra, phát hiện 207 trường hợp công trình vi phạm trật tự xây dựng (giảm 39 trường hợp so với cùng kỳ năm 2022 là 246 trường hợp, tỷ lệ giảm 15,9%). Cụ thể sai phép là 100 trường hợp, không phép 37 trường hợp, vi phạm khác 70 trường hợp, chủ yếu là các công trình không che chắn, rơi vãi vật liệu xây dựng... Đối với 207 trường hợp vi phạm cơ quan chức năng đã ban hành 221 Quyết định xử phạt vi phạm hành chính (có trường hợp vi phạm phải ban hành Quyết định xử phạt nhiều đối tượng).

Ông Lý Thanh Long – Chánh Thanh tra xây dựng Thành phố Hồ Chí Minh cho biết, việc ban hành, triển khai thực hiện Chỉ thị số 23-CT/TƯ của Thành ủy Thành phố Hồ Chí Minh và quy chế phối hợp quản lý trật tự xây dựng đã góp phần nâng cao hiệu quả trong công tác phối hợp kiểm tra, phát hiện và xử lý các hành vi vi phạm xây dựng trên địa bàn Thành phố. Tình hình vi phạm trật tự xây dựng trên địa bàn Thành phố được kéo giảm, hạn chế được tình trạng vi phạm xây dựng tràn lan, góp phần tăng cường hiệu lực, hiệu quả quản lý Nhà nước về trật tự xây dựng. Thời gian tới kiên quyết không để xảy ra tình trạng vi phạm trật tự xây dựng trên địa bàn mà không được kiểm tra, phát hiện, xử lý nghiêm. Kiên quyết xử lý trách nhiệm của các tổ chức, cá nhân được giao nhiệm vụ quản lý trật tự xây dựng nhưng thiếu tinh thần trách nhiệm trong thực thi công vụ, buông lỏng quản lý hoặc có dấu hiệu bao che, tiếp tay cho các vi phạm trật tự xây dựng.

Từ thực tế chậm kiểm tra, ban hành các văn bản xử phạt vi phạm trật tự xây dựng tại phường Long Trường (thành phố Thủ Đức) như ở trên cho thấy, công tác quản lý trật tự xây dựng tại xã phường còn nhiều bất cấp và có dấu hiệu thiếu cương quyết. Bởi 5 tháng đầu năm, phường Long Trường chỉ thực hiện lập biên bản kiểm tra 7 công trình vi phạm trật tự xây dựng?