(Xây dựng) – Với tình trạng “rối như canh hẹ” trong phát triển nhà tái định cư tại thành phố Hồ Chí Minh hiện nay, Hiệp hội Bất động sản thành phố Hồ Chí Minh đề xuất sớm hoàn thiện Dự thảo Quy định về bồi thường, hỗ trợ, tạm cư và tái định cư các dự án cải tạo, xây dựng lại nhà chung cư.

Khu tái định cư Vĩnh Lộc B, Bình Chánh luôn vắng bóng người.

Giải pháp có khả thi?

Các chuyên gia bất động sản cho biết, chất lượng của nhiều khu nhà tái định cư tại thành phố Hồ Chí Minh không tốt, một số nơi mặc dù đưa vào sử dụng chưa được bao lâu nhưng đã xuống cấp (thấm, dột, nứt tường…), nhiều khu nhà tái định cư bị bỏ hoang do từ việc bố trí địa điểm xây dựng một số tòa nhà tái định cư không hợp lý, cơ sở hạ tầng và các dịch vụ đi kèm thiếu thốn…

Ví dụ như khu tái định cư Vĩnh Lộc B (Bình Chánh), được đầu tư cả nghìn tỷ đồng với 45 lô chung cư có 2.000 căn hộ và 559 nền đất, dự kiến là nơi ở của hàng nghìn hộ dân nằm trong diện giải tỏa khu vực kênh Tham Lương nhưng đến nay có nhiều căn hộ không người ở, chất lượng công trình xuống cấp (sụt lún, nứt vách…).

Hay khu tái định cư Bình Khánh (quận 2) thuộc chương trình 12.500 căn hộ phục vụ tái định cư Khu đô thị mới Thủ Thiêm, được đầu tư trên diện tích hơn 38ha gồm tổng số hơn 12.200 căn hộ, thế nhưng khi hoàn thành đưa vào sử dụng, nhiều căn hộ bị bán lại hoặc cho thuê mà chủ sở hữu đa phần là nhà đầu tư không phải người dân được hưởng chính sách nhà tái định cư của thành phố.

Sở Xây dựng thành phố Hồ Chí Minh cho biết, thành phố dư gần 14.000 căn hộ tái định cư, tập trung chủ yếu ở 2 khu vực Vĩnh Lộc B và Thủ Thiêm, với hiện trạng chung là vắng bóng người và chất lượng xuống cấp.

Trước thực trạng đó, thành phố đã thực hiện nhiều giải pháp tháo gỡ. Mới đây, thành phố ban hành Quyết định số 10 ngày 10/4/2020 về mức hỗ trợ chi phí thuê nhà ở tạm cư cho hộ gia đình, cá nhân trong thời gian chờ bố trí nhà ở, đất ở tái định cư trên địa bàn thành phố. Trong đó, từ 20/4/2020, thành phố Hồ Chí Minh hỗ trợ dân chờ tái định cư lên tới 24 triệu đồng/tháng.

Trước đó, thành phố cũng ban hành Quyết định sửa đổi, bổ sung một số điều của Quy định về bồi thường, hỗ trợ, tái định cư khi nhà nước thu hồi đất trên địa bàn thành phố (ban hành theo Quyết định số 28/2018/QĐ-UBND ngày 9/8/2018 của UBND thành phố Hồ Chí Minh). Quyết định này có hiệu lực thi hành từ ngày 28/3/2020.

Dự thảo Quyết định đến 11 lần

Được biết, thành phố Hồ Chí Minh cũng đã Dự thảo đến lần thứ 11 quy định về bồi thường, hỗ trợ, tạm cư và tái định cư của các dự án cải tạo, xây dựng lại nhà chung cư bị hư hỏng nặng, nguy hiểm trên địa bàn. Tuy nhiên đến nay vẫn chưa ban hành được Quyết định.

Để gỡ rối “canh hẹ” trong triển khai nhà tái định cư trên địa bàn thành phố hiện nay, Hiệp hội Bất động sản thành phố Hồ Chí Minh đề xuất, cần khuyến khích các chủ sở hữu nhà chung cư đã tự lựa chọn nhà đầu tư thực hiện dự án xây dựng lại nhà chung cư cũ áp dụng Quy định này, trong quá trình thực hiện dự án xây dựng lại nhà chung cư cũ theo quyết định của Hội nghị nhà chung cư, xác định không áp dụng Quy định này đối với trường hợp chỉnh trang đô thị và không có chức năng ở.

Bên cạnh đó, Hiệp hội nhận thấy trong thực tế, có trường hợp đủ điều kiện xây dựng lại nhà chung cư "tại vị trí cũ", nhưng cũng có trường hợp phải xây dựng "tại vị trí khác" theo quy hoạch. Ví dụ: Quận 3 dự kiến phá dỡ 12 khu nhà chung cư, cư xá và thực hiện xây dựng mới 02 cụm nhà chung cư tập trung, để tái định cư cho các hộ dân thuộc 12 khu nhà chung cư bị giải tỏa. Nhiều trường hợp được tái định cư tại chỗ, nhưng cũng có nhiều trường hợp phải tái định cư tại nơi mới trên địa bàn quận 3. Do vậy, nên bỏ cụm từ "tại vị trí cũ" trong Khoản 2, Điều 3 Dự thảo, để phù hợp với các trường hợp xây dựng lại nhà chung cư.

Đề nghị bổ sung trường hợp được áp dụng chính sách nhà ở xã hội đối với phần diện tích ngoài tiêu chuẩn diện tích căn hộ tái định cư được hoán đổi của chủ sở hữu chung cư (cũ), Ví dụ: Chủ sở hữu căn hộ chung cư (cũ) có diện tích 30m2, được hoán đổi 35m2 trong căn hộ (mới) có diện tích 50m2, diện tích dôi dư 15m2 phải trả thêm tiền.

Bổ sung chủ thể "Ban Quản trị nhà chung cư" bị phá dỡ vào Điều 16 Dự thảo nhằm phát huy vai trò của Ban Quản trị nhà chung cư trong quá trình thực hiện di dời, tạm cư, tái định cư để hỗ trợ cho các chủ sở hữu nhà chung cư, làm cầu nối với chủ đầu tư dự án xây dựng lại nhà chung cư và chính quyền địa phương.

Đặc biệt, cần hoàn thiện nguyên tắc giải quyết tái định cư theo thứ tự ưu tiên: Chủ sở hữu nhà chung cư được tái định cư tại chỗ trong trường hợp xây dựng lại chung cư tại khu vực có chung cư cũ bị phá dỡ; Chủ sở hữu nhà chung cư được tái định cư trên địa bàn của quận, huyện đó; Chủ sở hữu nhà chung cư được tái định cư trên địa bàn của quận, huyện liền kề, trừ trường hợp có thỏa thuận khác".