(Xây dựng) - Phát triển nhà ở xã hội (NƠXH), nhà ở công nhân (NƠCN) là một trong những nội dung quan trọng của chính sách phát triển kinh tế - xã hội. Theo các chuyên gia, nguồn cung phân khúc NƠXH, NƠCN sẽ tiếp tục gia tăng trong thời gian tới khi có sự hỗ trợ về chính sách của Chính phủ, nhất là việc Quốc hội thông qua Luật Nhà ở (sửa đổi) sẽ chính thức có hiệu lực từ 1/1/2025 được xem là một tín hiệu tích cực giúp tăng nguồn cung NƠXH cũng như gỡ khó cho thị trường bất động sản đang khó khăn như hiện nay.

Phát triển NƠXH, NƠCN là một trong những nội dung quan trọng của chính sách phát triển kinh tế - xã hội (ảnh: Linh Đan).

Đạt một số kết quả tích cực

Theo thông tin từ Bộ Xây dựng, ngay sau khi Đề án “Đầu tư xây dựng ít nhất 01 triệu căn NƠXH cho đối tượng thu nhập thấp (TNT), công nhân khu công nghiệp (KCN) giai đoạn 2021 - 2030” được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt tại Quyết định số 338/QĐ-TTg ngày 03/4/2023, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ đã có chỉ đạo đối với Bộ Xây dựng, các Bộ, ngành, địa phương căn cứ theo các nhiệm vụ được giao, tập trung triển khai Đề án.

Về việc quy hoạch, bố trí quỹ đất phát triển NƠXH, theo tổng hợp báo cáo của các địa phương, trên địa bàn cả nước đã quy hoạch 1.249 khu đất với quy mô 8.390ha làm NƠXH, như vậy so với báo cáo năm 2020 (3.359ha) thì diện tích đất phát triển NƠXH đến nay đã tăng thêm 5.031ha.

Về kết quả triển khai thực hiện dự án NƠXH trong giai đoạn từ năm 2021 đến hết năm 2023, trên địa bàn cả nước có 499 dự án NƠXH đã được triển khai với quy mô 411.250 căn.

Đánh giá chung, nhờ sự quan tâm, chỉ đạo quyết liệt của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ và sự vào cuộc của các Bộ, ngành, địa phương, việc phát triển NƠXH trong thời gian vừa qua đã đạt được kết quả quan trọng. Nhiều địa phương đã tích cực trong việc thu hút đầu tư, thúc đẩy khởi công xây dựng NƠXH như tỉnh Bắc Ninh 15 dự án, 6.000 căn; Bắc Giang 05 dự án, 12.475 căn; Hải Phòng 07 dự án, 11.678 căn; Bình Dương 07 dự án, 6.557 căn; Đồng Nai 08 dự án, 9.074 căn; Bình dương 07 dự án, 6.557 căn; Thanh Hóa 09 dự án, 4.948 căn...

Về thực hiện Nghị quyết số 11/NQ-CP của Chính phủ, đối với nguồn vốn hỗ trợ doanh nghiệp (DN), trên cơ sở rà soát các điều kiện đã được quy định cụ thể tại Nghị định số 31/2022/NĐ-CP, đến nay, Bộ Xây dựng đã 03 lần công bố danh mục các dự án đủ điều kiện được vay trên Cổng thông tin điện tử của Bộ Xây dựng và gửi Ngân hàng Nhà nước với số lượng 24 dự án NƠXH, NƠCN, cải tạo chung cư cũ đủ điều kiện, với quy mô: 20.188 căn hộ, tổng mức đầu tư 19.014 tỷ đồng; nhu cầu vay vốn theo đề xuất của các địa phương khoảng 7.516 tỷ đồng...

Về nguồn vốn hỗ trợ 120.000 tỷ đồng theo Nghị quyết số 33/NQ-CP ngày 11/3/2023 của Chính phủ, hiện nay đã có đã có 27 địa phương công bố danh mục 63 dự án đủ điều kiện vay theo Chương trình tín dụng 120.000 tỷ đồng với nhu cầu vay vốn hơn 27.966 tỷ đồng. Tính đến thời điểm hiện tại, đã có 05 dự án NƠXH tại 05 địa phương được giải ngân với số vốn khoảng 416 tỷ đồng.

Bên cạnh đó, Bộ Xây dựng cũng đã có văn bản gửi Chủ tịch UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương đề nghị đăng ký số lượng dự án, số lượng căn hộ NƠXH cho đối tượng TNT, công nhân KCN hoàn thành trong năm 2024. Đến nay, các địa phương đã đăng ký hoàn thành xây dựng 108 dự án NƠXH, quy mô 47.532 căn hộ trong năm 2024.

Ưu đãi hơn cho DN đầu tư xây dựng NƠXH

Ghi nhận thời gian qua cho thấy, bên cạnh những kết quả đạt được thì việc đầu tư NƠXH còn đang gặp những khó khăn không nhỏ, nhất là tình trạng thiếu quỹ đất, vướng mắc trong thủ tục lựa chọn chủ đầu tư, thiếu nguồn vốn ưu đãi, cơ chế khuyến khích chủ đầu tư chưa thực chất, chưa đủ mạnh để thu hút DN đầu tư phát triển NƠXH...

Luật Nhà ở (sửa đổi) được thông qua tại Kỳ họp thứ 6, Quốc hội khóa XV đã bổ sung, điều chỉnh các quy định ưu đãi hơn cho chủ đầu tư dự án xây dựng NƠXH.

Cụ thể, đối với dự án đầu tư xây dựng NƠXH được đầu tư bằng nguồn vốn hoặc hình thức quy định tại khoản 1 Điều 77 của Luật này thì việc lựa chọn chủ đầu tư thực hiện theo quy định của pháp luật đầu tư công và pháp luật xây dựng.

Đối với dự án đầu tư xây dựng NƠXH được đầu tư không phải bằng nguồn vốn hoặc hình thức quy định tại khoản 1 Điều 77 của Luật này thì việc lựa chọn chủ đầu tư thực hiện như sau: Trường hợp chỉ có một nhà đầu tư đăng ký và có đủ điều kiện làm chủ đầu tư dự án xây dựng NƠXH theo quy định tại Điều 39 của Luật này thì UBND cấp tỉnh quyết định giao nhà đầu tư đó làm chủ đầu tư. Trường hợp có từ hai nhà đầu tư trở lên đăng ký làm chủ đầu tư thì thực hiện lựa chọn chủ đầu tư thông qua hình thức đấu thầu theo pháp luật đấu thầu. Trường hợp DN, hợp tác xã có quyền sử dụng đất hợp pháp, phù hợp với quy hoạch xây dựng nhà ở, có đủ điều kiện làm chủ đầu tư và có nhu cầu xây dựng NƠXH thì DN, hợp tác xã đó được giao làm chủ đầu tư dự án xây dựng NƠXH.

Bên cạnh đó, đối với Luật Nhà ở năm 2023, chủ đầu tư được miễn tiền sử dụng đất, tiền thuê đất đối với toàn bộ diện tích đất của dự án. Chủ đầu tư cũng không phải thực hiện thủ tục xác định giá đất, tính tiền sử dụng đất, tiền thuê đất được miễn và không phải thực hiện thủ tục đề nghị miễn tiền sử dụng đất, tiền thuê đất… Quy định này sẽ giúp rút ngắn thủ tục đối với các chủ đầu tư dự án NƠXH.

Ngoài ra, chủ đầu tư được hưởng lợi nhuận định mức tối đa 10% tổng chi phí đầu tư xây dựng đối với phần diện tích xây dựng NƠXH, được dành tỷ lệ tối đa 20% tổng diện tích đất ở trong phạm vi dự án đã đầu tư xây dựng hệ thống hạ tầng kỹ thuật để đầu tư xây dựng công trình kinh doanh dịch vụ, thương mại, nhà ở thương mại…

Thực hiện các giải pháp phát triển NƠXH, NƠCN

Tại Nghị quyết số 01/NQ-CP về nhiệm vụ, giải pháp chủ yếu thực hiện Kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội và dự toán ngân sách Nhà nước năm 2024, Thủ tướng Chính phủ đã giao trong năm 2024 nỗ lực phấn đấu trên địa bàn cả nước hoàn thành khoảng 130 nghìn căn hộ NƠXH.

Để hoàn thành mục tiêu đề ra, Bộ Xây dựng và các Bộ, ngành, địa phương cùng phối hợp, khẩn trương triển khai các nhiệm vụ đã được Thủ tướng Chính phủ giao tại Đề án. Trong đó, tập trung xây dựng các Nghị định hướng dẫn Luật Nhà ở số 27/2023/QH15 để tháo gỡ các vướng mắc về cơ chế, chính sách, pháp luật, triển khai hiệu quả, thúc đẩy phát triển NƠXH.

Đồng thời, tiếp tục phối hợp với các Bộ, ngành liên quan để góp ý xây dựng các Nghị định hướng dẫn Luật Kinh doanh bất động sản, Luật Đất đai (sửa đổi), Luật Các tổ chức tín dụng, sửa đổi pháp luật về thuế… để đồng bộ với Luật Nhà ở (sửa đổi) về các cơ chế chính sách NƠXH; tiếp tục tập trung thực hiện Nghị quyết số 33/NQ-CP của Chính phủ để thúc đẩy phát triển NƠXH, nhà ở cho công nhân.

Ngân hàng Nhà nước Việt Nam xem xét hạ mức lãi suất cho vay gói hỗ trợ 120.000 tỷ đồng; tháo gỡ các khó khăn, vướng mắc triển khai hiệu quả gói hỗ trợ 120.000 tỷ đồng theo Nghị quyết số 33/NQ-CP ngày 11/3/2023 của Chính phủ...

Các địa phương căn cứ mục tiêu của Đề án và chỉ tiêu theo phụ lục NƠXH hoàn thành trong năm 2024, khẩn trương lập kế hoạch triển khai cụ thể việc đầu tư các dự án NƠXH đảm bảo mục tiêu đề ra...

Cùng với các nhiệm vụ, giải pháp trên, trong thời gian tới, Bộ Xây dựng tiếp tục triển khai một số nhiệm vụ thực hiện Nghị quyết số 11/NQ-CP của Chính phủ và triển khai Nghị quyết số 43/2022/QH15 của Quốc hội về chính sách tài khóa, tiền tệ hỗ trợ Chương trình như: Tổ công tác liên ngành làm việc với một số địa phương để tháo gỡ những vướng mắc, khó khăn, thúc đẩy triển khai hiệu quả chính sách hỗ trợ NƠXH, NƠCN, cải tạo xây dựng lại chung cư cũ; Phối hợp với Ngân hàng Chính sách xã hội xác định nhu cầu và triển khai cho vay đối với cá nhân, hộ gia đình để mua, thuê mua NƠXH, nhà ở cho công nhân, xây dựng mới hoặc cải tạo, sửa chữa nhà ở theo chính sách về NƠXH; Theo dõi tình hình thực hiện việc cải tạo, xây dựng nhà chung cư cũ tại các địa phương…

Theo Bộ Xây dựng, việc Luật Nhà ở sửa đổi được thông qua với nhiều điểm mới đáng chú ý cũng sẽ góp phần hoàn thiện thể chế, chính sách về nhà ở, từ đó thúc đẩy chiến lược phát triển nhà ở quốc gia cũng như kích thích các nhà phát triển tham gia vào công cuộc phát triển NƠXH hướng tới mục tiêu phát triển tối thiểu 01 triệu căn NƠXH trong giai đoạn 2021 – 2030.