(Xây dựng) - Luật Đường bộ vừa được Quốc hội thông qua và sẽ có hiệu lực thi hành từ ngày 1/1/2025. Theo đó, các tuyến đường cao tốc do Nhà nước xây dựng sẽ được tổ chức thu phí.

Tuyến đường cao tốc Bắc – Nam do Nhà nước đầu tư.

Mới đây, tại dự thảo Nghị định thu phí sử dụng đường cao tốc do Nhà nước đầu tư được Cục Đường bộ Việt Nam xây dựng trình Bộ Giao thông vận tải nhằm hướng dẫn Luật Đường bộ.

Theo đó, cơ quan này đề xuất mức phí cụ thể cho từng tuyến đường, với mức thấp nhất là 900 đồng/km, cao nhất là 6.000 đồng/km, tùy từng nhóm, loại phương tiện và tuyến đường.

Các tuyến cao tốc sẽ được thu phí khi đảm bảo ba điều điều kiện gồm: Công trình đường bộ cao tốc được thiết kế, đầu tư xây dựng theo quy chuẩn, tiêu chuẩn kỹ thuật về đường cao tốc; hoàn thành thi công xây dựng, đưa vào khai thác, sử dụng theo quy định; hoàn thành lắp đặt trạm thu phí, hệ thống phần mềm, thiết bị đảm bảo công tác vận hành, phục vụ việc thu phí.

Đối với đường cao tốc đưa vào khai thác trước ngày 1/1/2025 mà chưa đáp ứng quy chuẩn, tiêu chuẩn đường cao tốc thì việc thu phí được triển khai khi đã hoàn thành thi công và lắp đặt xong trạm thu phí.

Cục Đường bộ Việt Nam cho biết, mức phí được xác định phải đảm bảo hợp lý hài hòa với mức thu dịch vụ sử dụng đường bộ và đường cao tốc đầu tư theo hình thức đối tác công - tư (PPP). Song song đó, mức thu cho phép người sử dụng đường cao tốc chia sẻ lợi ích với Nhà nước, thấp hơn lợi ích người sử dụng đường cao tốc thu được.

Trên cơ sở đó, cơ quan soạn thảo đề xuất mức phí đối với các tuyến cao tốc được đầu tư đồng bộ theo quy chuẩn như sau: Đường cao tốc có bốn làn xe mức phí thấp nhất là 1.300 đồng/km cao nhất là 5.200 đồng/km; đường cao tốc có 4 làn xe trở lên mức phí thấp nhất là 1.500 đồng/km, cao nhất là 6.000 đồng/km.

Đối với đường cao tốc đưa vào khai thác trước ngày 1/1/2025 mà chưa đạt chuẩn theo quy định (chưa có trạm dừng nghỉ, đường gom…) có mức phí như sau: Cao tốc có 4 làn xe hạn chế mức phí thấp nhất là 900 đồng/km, cao nhất là 3.600 đồng/km; đường cao tốc có 4 làn xe và làn dừng khẩn cấp liên tục thấp nhất là 1.000 đồng/km, cao nhất là 4.000 đồng/km; đường cao tốc có 4 làn xe trở lên, mức thấp nhất là 1.100 đồng/km, mức cao nhất là 4.400 đồng/km.

Với phương án mức thu như trên, dự kiến sau khi triển khai thu phí đối với các tuyến cao tốc đang khai thác, số phí thu được có thể đạt 3.210 tỷ đồng mỗi năm; số thu nộp ngân sách Nhà nước là 2.850 tỷ đồng mỗi năm. Việc thu phí nhằm mục đích phục vụ cho công tác bảo trì và đầu tư phát triển các tuyến cao tốc mới.

Cục Đường bộ Việt Nam cũng cho biết, hiện có 12 dự án cao tốc do Nhà nước đầu tư, đại diện chủ sở hữu, đã hoàn thành và đưa vào khai thác, sử dụng. Cụ thể, cao tốc Lào Cai - Kim Thành, Hà Nội - Thái Nguyên, Thành phố Hồ Chí Minh - Trung Lương, Cao Bồ - Mai Sơn, Mai Sơn - Quốc lộ 45, Quốc lộ 45 - Nghi Sơn, Nghi Sơn - Diễn Châu, Cam Lộ - La Sơn, La Sơn - Hòa Liên, Vĩnh Hảo - Phan Thiết, Phan Thiết - Dầu Giây, Mỹ Thuận - Cần Thơ.

Số lượng dự án cao tốc sẽ tăng gấp đôi vào cuối năm 2025, khi 12 dự án thành phần thuộc tuyến đường cao tốc Bắc - Nam giai đoạn 2 (2021 - 2025) hoàn thành.