(Xây dựng) – Những tưởng sau khi được đầu tư hơn chục tỷ đồng để xây dựng nhà máy xử lý rác hiện đại, bề thế… thì nỗi lo về rác ở huyện miền núi Sơn Hà (Quảng Ngãi) sẽ vơi đi. Nhưng rồi, nhà máy xây lên lại trở thành lý do chính khiến rác thải bị ùn ứ, xử lý không đảm bảo quy trình gây phát sinh ô nhiễm môi trường.

Nhà máy đã “đắp chiếu” từ nhiều tháng nay.

Năm 2020, huyện Sơn Hà “cắt” một phần diện tích Bãi chôn lấp rác thải thị trấn Di Lăng để xây dựng Nhà máy xử lý chất thải rắn theo phương pháp đốt, nhằm mục đích thay thế phương pháp chôn lấp rác thải sinh hoạt vừa tốn quỹ đất, vừa tiềm ẩn nguy cơ ô nhiễm môi trường.

Nhà máy có tổng mức đầu tư 10,5 tỷ đồng, do UBND huyện Sơn Hà làm chủ đầu tư. Công trình được xây dựng sử dụng công nghệ lò đốt 2 cấp, công suất 9 tấn/ngày đêm. Theo chủ trương đầu tư được phê duyệt, thời gian hoàn thành dự án là năm 2020. Tuy nhiên, do gặp một số vướng mắc nên huyện Sơn Hà đã gia hạn thời gian hoàn thành đến hết năm 2021.

Thiết bị dù mới được đầu tư nhưng đã xuất hiện tình trạng hư hỏng, xuống cấp.

Theo chủ đầu tư, đến thời điểm hiện tại dự án đã hoàn thành công tác xây lắp, tổ chức nghiệm thu công trình và đưa vào vận hành thử nghiệm. Thế nhưng, theo một số người dân canh tác lâm nghiệp gần nhà máy cho biết, từ trước Tết Nguyên đán Quý Mão 2023 đến nay, nhà máy đã bị “đắp chiếu”, không hoạt động.

“Mấy tháng rồi tôi không thấy ống khói nhà máy xì ra khói trắng như trước. Không đốt được rác nên hai công nhân cũng đi làm việc khác, chỉ còn một bảo vệ thường lui tới” - Một người dân cho hay.

Hố thu gom nước rỉ rác chưa sử dụng nhưng đã hư hỏng.

Để kiểm chứng thông tin công trình Nhà máy xử lý chất thải rắn tại huyện Sơn Hà xây dựng xong rồi bỏ đó, gây lãng phí ngân sách Nhà nước, tạo áp lực ngược lên công tác xử lý chất thải rắn của địa phương. Cũng như phát sinh ô nhiễm môi trường, tạo dư luận xấu và gây bức xúc trong nhân dân, phóng viên Báo điện tử Xây dựng đã tiếp cận hiện trường.

Có nhà máy xử lý rác bên cạnh, nhưng bãi chôn lấp mỗi ngày một phình to.

Vượt qua con đường bê tông ngoằn ngoèo, lởm chởm đất đá, một cảnh tượng hãi hùng hiện ra trước mắt, dưới bãi chôn lấp rác lộ thiên, đàn quạ đen hàng chục con thi nhau xâu xé những gì mà người dân thải ra. Ruồi nhặng và mùi hôi khó tả là những gì hiện hữu tại bãi chôn lấp rác rộng hàng nghìn mét vuông này.

Nghiêm trọng hơn, đơn vị quản lý vận hành đã cơi nới bãi chôn lấp để có thể “lấp” hàng nghìn tấn rác ùn ứ, tích tụ trong nhiều năm qua. Bằng mắt thường cũng có thể nhận ra quy trình xử lý rác thải tại đây không đảm bảo theo quy định, rác được đổ thẳng xuống hố chưa được lót bạt kỹ thuật đảm bảo, nước rỉ rác chảy thẳng ra môi trường xung quanh và thẩm thấu xuống nước ngầm.

Rác thải ngập ngụa, ùn ứ khiến bãi chôn lấp quá tải, không xử lý đúng quy trình gây ô nhiễm môi trường.

Bãi chôn lấp quá tải là thế, nhưng cạnh đó, Nhà máy xử lý chất thải rắn có giá trị cả chục tỷ đồng lại không một bóng công nhân, lò đốt rác đã nguội lạnh từ lâu, hơn một tấn rác nằm sẵn trên sàn từ nhiều tháng trước nhưng chưa được đốt. Bể xử lý nước của hệ thống lò đốt bị hư hỏng, các thiết bị kim loại do không được sử dụng thường xuyên nên đã hoen gỉ, xuống cấp… bể bạt thu gom nước rỉ rác chưa sử dụng nhưng đã hư hỏng.

Theo tìm hiểu, sau khi Nhà máy được nghiệm thu, huyện Sơn Hà đã tổ chức hoạt động thử nghiệm. Tuy nhiên, việc thử nghiệm không kéo dài được lâu vì phát sinh nhiều “trục trặc”, lượng rác đốt được từ đó đến nay không đáng kể. Trong khi đó, rác thải thu gom từ thị trấn Di Lăng và khu vực lân cận vẫn đổ về đây mỗi ngày từ hai đến ba xe, khiến bãi chôn lấp ngày một quá tải nghiêm trọng hơn.

Nhà máy xử lý rác được đầu tư hàng chục tỷ đồng nhưng đang phát huy tác dụng… ngược ở huyện miền núi Sơn Hà.

Trao đổi với phóng viên Báo điện tử Xây dựng, bà Đinh Thị Trà - Chủ tịch UBND huyện Sơn Hà cho biết, Nhà máy đã hết thời gian chạy thử nghiệm… nhưng chưa đủ điều kiện để hoạt động chính thức. “Hiện chúng tôi đang trong quá trình hoàn thiện các thủ tục cần thiết để đưa nhà máy vào hoạt động”, bà Trà nói.