(Xây dựng) - Một tập đoàn kinh tế lớn của Nhật Bản vừa có thư đề nghị được triển khai tiếp các bước đầu tư theo hình thức liên doanh với Nhà máy rác Khe Giang, thành phố Uông Bí (Quảng Ninh) về hệ thống xử lý chất thải y tế, chất thải sinh hoạt thành năng lượng.

Nhà máy rác Khe Giang hiện là cơ sở hàng đầu Việt Nam đốt được triệt để rác thải sinh hoạt.

Cụ thể, ngày 30/8/2021, Công ty Chodai ở tỉnh TaKahashi Nhật Bản, vốn đã được UBND tỉnh Quảng Ninh đồng ý về chủ trương cho phép đối tác với Nhà máy rác Khe Giang, lập dự án xử lý chất thải y tế, nay họ tiếp tục đề xuất được đầu tư hệ thống xử lý chất thải thành năng lượng.

Công ty Chodai liên doanh với Tập đoàn MAEDA là 1 trong số 10 tập đoàn kinh tế lớn nhất nước Nhật và đã đầu tư nghề công nghiệp điện - rác ở nhiều nước trên thế giới, trong đó có Nhà máy điện - rác Nong Khai ở Thái Lan có những nét tương đồng với Việt Nam.

Ông Tetsuo Matsui - Giám đốc Công ty Chodai cho biết, họ đầu tư vào lĩnh vực xử lý rác thải y tế và rác thải sinh hoạt sẽ được hưởng cơ chế đãi ngộ (tín chỉ chung JCM) của Bộ Kinh tế, Thương mại và Công nghiệp Nhật Bản (METI) hỗ trợ 40% chi phí thiết bị xử lý nếu công nghệ “Xử lý chất thải thành năng lượng”, được áp dụng thay thế cho hệ thống lò đốt công nghiệp của Kinsei, xử lý chất thải kèm theo với việc phát điện đáp ứng nhu cầu điện năng cho Việt Nam.

Ngày 12/3/2018, Chủ tịch tỉnh ASAHIKAWA và doanh nghiệp của Nhật Bản cũng đã ký hợp tác liên doanh với Công ty Việt Long sản suất thuốc trừ sâu hữu cơ.

Doanh nghiệp của Nhật Bản đầu tư vào Quảng Ninh ngành nghề xử lý rác thải, đã đề nghị với chính quyền cho phép liên doanh với Nhà máy rác Khe Giang, chủ đầu tư là Công ty Cổ phần Đầu tư và Xây dựng Việt Long (Công ty Việt Long), trên cơ sở họ đã nắm vững thực lực, kinh nghiệm hoạt động của Công ty Việt Long trong lĩnh vực xử lý rác thải để “chọn mặt gửi vàng”.

Nhà máy rác Khe Giang, cơ sở đầu tiên ở Quảng Ninh đốt được rác thải thì đài báo trong nước đăng tin đã nhiều, nay có thêm thông tin còn được doanh nghiệp nước ngoài tín nhiệm chọn để liên kết xử lý chất thải kèm theo với việc phát điện, khiến nhiều người quan tâm tìm hiểu.

Nhà máy rác Khe Giang khởi nghiệp năm 2015, diện tích đất sử dụng 5,9ha tại thôn Khe Giang, xã Thượng Yên Công, thành phố Uông Bí. Quy mô xử lý rác cấp vùng, khởi nghiệp với 4 lò đốt rác, công suất 50 tấn/lò/ngày, tổng công suất là 200 tấn/ngày. Khi ấy, xử lý rác thải sinh hoạt cho thành phố Uông Bí là chính với khối lượng 115 tấn/ngày. Năm 2018, Nhà máy rác Khe Giang được tiếp nhận rác của thị xã Quảng Yên với khối lượng 54,6 tấn/ngày mà trước đó tỉnh giao cho Nhà máy rác của Indevico chờ đốt.

6 tháng đầu năm 2019, lượng rác của thành phố Uông Bí và thị xã Quảng Yên từ khoảng 180 tấn/ngày nâng lên 210 tấn/ngày, do đô thị phát triển nhanh. Để đáp ứng với tình hình mới, năm đó Nhà máy rác Khe Giang xây dựng bổ sung thêm lò thứ 5, đưa công đốt rác lên 250 tấn/ngày. Nhưng các địa phương không ngừng phát triển, thị xã Quảng Yên thay đổi cơ cấu kinh tế từ nông nghiệp - ngư nghiệp sang vùng trọng điểm kinh tế ven biển phía Tây của tỉnh.

Người lao động theo chân công trình xây dựng khiến dân số vãng lai tăng. Thành phố Uông Bí thì dịch vụ thương mại, du lịch tâm linh phát triển, du khách (khi chưa giãn cách chống dịch Covid-19) vãn cảnh, hành hương đền chùa chiếm trên 40% dân số địa phương. Bởi vậy, rác thải ở 2 đô thị này không dừng lại ở con số trù tính ban đầu là 200 tấn/ngày, mà nâng lên trên 250 tấn, dịp lễ tết nhiều khi lên đến 700 tấn/ngày. Ví như chiều 30 Tết năm Tân Sửu (2021), rác cấp tập đổ về khối lượng lên đến 1.000 tấn.

Tro xỉ rác được tận dụng sản xuất gạch không nung đáp ứng nhu cầu vật liệu xây dựng.

Tuy lượng rác có tăng lên đột biến, nhưng Nhà máy rác Khe Giang không bị ùn tắc, rác đổ vào lò bén lửa là tự nghi ngút cháy bởi hỗ trợ của hệ thống ép khí tạo ra những vụ nổ visai trong lòng lò làm tơi khối rác, lượng oxi tuần hoàn, quạt gió khí trời thổi vào cường độ cao rác tươi cũng cháy ra tro. Công nhân thì làm tăng ca tăng buổi, ngọn lửa rừng rực cháy xuyên ngày tết, lễ, rác thu về được xử lý không để lưu quá hạn định.

Năm 2021, Công ty Việt Long mặc dù trong đại dịch Covid-19 có nhiều bất lợi về tài chính, về giãn cách chống dịch, nhưng đã đầu tư xây dựng thêm 2 lò đốt rác, kích cỡ 250 tấn/lò, công suất chung 500 tấn/ngày. Cặp siêu lò này, trước là để làm lực lượng trù bị hỗ trợ cho số lò cũ đã đến kỳ duy tu bảo dưỡng, khi dừng lại để sửa chữa mà vẫn duy trì đốt rác hàng ngày cho thành phố Uông Bí và thị xã Quảng Yên; sau là đáp ứng tình hình phát triển đô thị, nâng tổng công suất đốt rác lên trên 750tấn/ngày với hệ thống 7 lò đốt rác và nâng quy mô sử dụng đất lên 32,07ha.

Nhà máy rác Khe Giang - cơ sở tiêu biểu ở Quảng Ninh đốt được rác thải lại không ngừng đầu tư tái sản xuất mở rộng và cải tiến công nghệ đốt rác triệt để hơn, còn tận dụng xỉ lò sản xuất gạch không nung, dự kiến hợp quy để trình làng vật liệu xây dựng ở địa phương.

Các Sở Tài nguyên và Môi trường, Xây dựng thống nhất ý kiến nâng công suất nhà máy rác Khe Giang đáp ứng yêu cầu phát triển đô thị.

Ngày 12/3/2021, Sở Tài nguyên và Môi trường chủ trì cùng Sở Xây dựng, Sở Khoa học - Công nghệ, UBND thành phố Uông Bí, UBND thị xã Quảng Yên tổ chức kiểm tra chuyên đề rà soát, đánh giá bổ sung hiệu quả việc cải tiến quy trình, thay thế thiết bị để tối ưu hóa khả năng xử lý rác thải sinh hoạt của Nhà máy rác Khe Giang, theo chỉ đạo tại Văn bản số 1277/UBND-MT ngày 5/3/2021 của UBND tỉnh Quảng Ninh về việc nâng công suất lò đốt rác đáp ứng tình hình nhiệm vụ mới.

Cụ thể, kết quả kiểm tra buồng sơ cấp và buồng thứ cấp đảm bảo QCVN 61-2016/BTNMT quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về lò đốt rác thải sinh hoạt, không phát sinh nước rỉ rác ra ngoài môi trường (100% nước rỉ rác được gom lại bơm ngược vào lò để đốt thành tro khí). Kết quả quan trắc định kỳ (3 tháng/lần) khí thải của lò đốt nằm trong giới hạn cho phép theo quy định.

Mới nhất, ngày 9/9/2021, Trung tâm Quan trắc Tài nguyên và Môi trường có kết quả giám định về mẫu khí và khói lò, trên cơ sở khoa học phân tích các thông số về môi trường cho thấy còn thấp hơn mức cho phép tác động vào môi trường, theo tiêu chuẩn Việt Nam.

Việc cải tiến, tối ưu hóa dây chuyền xử lý của Nhà máy rác Khe Giang là tích cực góp phần đáp ứng yêu cầu xử lý rác thải, không làm gia tăng các loại chất thải ra ngoài môi trường. Việc nâng cao hiệu suất xử lý từ 82,5-100% bằng phương pháp đốt phù hợp với tinh thần chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ tại Chỉ thị số 41/CT-TTg ngày 01/12/2020 về một số giải pháp cấp bách quản lý chất thải rắn.

Ông Bùi Văn Thành - Phó Chủ tịch UBND thành phố Uông Bí khẳng định Nhà máy rác Khe Giang nghiêm túc thực hiện các quy định về môi trường.

Một thực tế nữa, ngày 3/8/2021, UBND tỉnh có Văn bản số 5071/UBND-MT, chỉ đạo thành phố Hạ Long và thành phố Uông Bí phối hợp với Nhà máy rác Khe Giang, giải phóng rác ở thành phố Hạ Long bị sự cố rác tồn nhiều ngày trong đô thị. Trước nhiệm vụ đột xuất không nằm trong kế hoạch, nhưng Nhà máy rác Khe Giang đã hoàn thành xuất sắt nhiệm vụ, là một trong năm đơn vị được UBND thành phố Hạ Long khen thưởng đột xuất, với thành tích nói trên.

Ông Lê Quang Thắng - Chủ tịch Hội đồng quản trị, Tổng Giám đốc Công ty Việt Long - chủ đầu tư Nhà máy rác Khe Giang cho biết, sẽ trình với UBND tỉnh Quảng Ninh hưởng ứng nhu cầu đầu tư của Nhật Bản vào địa phương trong lĩnh vực xử lý chất thải kèm theo với việc phát điện.

Nhà máy rác Khe Giang vào tầm ngắm đầu tư của nước Nhật Bản, thời điểm này là vận hội mới, phù hợp với Quyết định số 4012/QĐ-UBND, ngày 30/11/2016 và Quyết định số 3130/QĐ-UBND, ngày 20/8/2020 của UBND tỉnh về việc điều chỉnh, bổ sung nội dung phê duyệt điều chỉnh Quy hoạch xử lý chất thải rắn đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2050 của Quảng Ninh. Công nghệ “Xử lý chất thải thành năng lượng” phù hợp với tỉnh Quảng Ninh đang triển khai quy hoạch 3 trung tâm xử lý chất thải các loại, các địa phương trong vùng quy hoạch cần tham khảo để ứng dụng.