(Xây dựng) - Kỷ niệm 86 năm Ngày “Vùng mỏ bất khuất” vinh danh là ngày truyền thống của công nhân vùng mỏ - truyền thống ngành Than (12/11/1936-12/11/2022), “ôn cổ chi tân” mỏ than Mạo Khê nơi thành lập Chi bộ Đảng đầu tiên tại Khu mỏ Quảng Ninh, nay lại có khu chung cư thợ mỏ kiểu mẫu ở Quảng Ninh.

Lễ đón nhận bằng xếp hạng cấp Quốc gia Di tích lịch sử nơi thành lập Chi bộ Đảng đầu tiên ở khu mỏ Quảng Ninh.

Giá trị văn hóa lịch sử

Ngày 23/02/1930, tại vùng than Mạo Khê, Hội nghị thành lập Chi bộ Đảng Cộng sản Việt Nam được tổ chức tại một căn nhà nhỏ, cạnh lán thợ phía Nam của mỏ, nay là khu Dân Chủ phường Mạo Khê. Đồng chí Phùng (tức Nguyễn Văn Cừ) phụ trách khu mỏ, giới thiệu đồng chí Trọng (tức Nguyễn Đức Cảnh) thay mặt Đảng công bố thành lập Chi bộ gồm có 5 đồng chí: Đặng Châu Tuệ, Vũ Thị Mai, Nguyễn Huy Sáng, Bùi Văn Mạo, Bùi Đức Giao, đồng chí Đặng Châu Tuệ được chỉ định làm Bí thư Chi bộ; Chi bộ đã công nhận đảng viên mới, giới thiệu từng đồng chí vào Đảng.

Chi bộ mỏ Mạo Khê là Chi bộ Đảng Cộng sản Việt Nam đầu tiên được thành lập tại khu mỏ Quảng Ninh. Tiếp đó, đến tháng 4/1930, các chi bộ Đảng ở HonGay, Cẩm Phả min, Cửa Ông, Vàng Danh cũng lần lượt ra đời. Tháng 10/1930, các Chi bộ thống nhất thành lập Đảng bộ Đặc Khu mỏ, đồng chí Vũ Văn Hiếu là Bí thư đầu tiên của Đặc khu ủy Khu mỏ.

Lễ khánh thành công trình nhà lưu niệm nơi thành lập Chi bộ Đảng cộng sản đầu tiên của khu mỏ Quảng Ninh. (Ảnh: Xuân Quảng, tư liệu năm 2017).

Trong thời khắc “Như đứa trẻ sinh nằm trong cỏ/Không quê hương, sương gió tơi bời” dưới ách đô hộ tàn ác của thực dân Pháp, chúng ráo riết truy tìm phong trào cách mạng để khủng bố, đàn áp. Bất khuất với kẻ thù, khu mỏ Mạo Khê vẫn phát triển rộng phong trào cách mạng. Tháng 10/1930, thành lập Chi bộ Đảng ở Nhà máy cơ khí Mạo Khê và một Chi bộ Công - Nông gồm cả nông dân yêu nước, thợ mỏ được thành lập và phát triển thêm nhiều đảng viên tại chùa Non Đông.

Nét đẹp văn hóa ở mỏ than Mạo Khê, chọn nơi thành lập Chi bộ Đảng đầu tiên ở khu mỏ làm lễ kết nạp đảng viên mới để giáo dục truyền thống công nhân mỏ.

Chùa Non Đông được xây dựng vào năm 1285 thời Trần Triều, xưa kia chùa từng được coi là chốn Tổ một vùng Phật giáo. Nơi cửa thiền này, đồng chí Nguyễn Văn Cừ; đồng chí Nguyễn Đức Cảnh và đồng chí Hoàng Quốc Việt cùng nhiều chiến sĩ cách mạng hoạt động trong lòng địch, đã bí mật tổ chức hội họp, xây dựng cơ sở cách mạng để chỉ đạo phong trào vô sản hóa tại vùng mỏ. Tháng 11/2002, chùa Non Đông đã được công nhận là Di tích lịch sử cách mạng.

Chung cư thợ mỏ kiểu mẫu

Đó là khu nhà ở tập thể cán bộ công nhân viên của Công ty than Mạo Khê (mỏ Mạo Khê), khu Vĩnh Xuân, phường Mạo Khê, thị xã Đông Triều. Quần thể công trình xây dựng sử dụng 45.666m2 gồm: 3 lô nhà cao 5 tầng (1A, 1B, 2A), mỗi tầng cao 3,3m với 245 căn hộ cho các hộ độc thân ở, nhà ăn 300 chỗ ngồi, nhà để xe đạp, xe máy, nhà trực bảo vệ, nhà kỹ thuật điện nước, khu cây xanh cảnh quan, sân chơi ngoài trời, hồ điều hòa, hệ thống sân đường nội bộ và một số công trình hạ tầng kỹ thuật khác đi cùng, tổng mức đầu tư: 195.544 triệu đồng.

Khu tập thể Vĩnh Xuân của mỏ than Mạo Khê là chung cư thợ mỏ kiểu mẫu ở Quảng Ninh.

Quy mô công trình dân dụng cấp III, khả năng chịu lửa bậc II, cấp kháng chấn 6 độ richter, phong cách kiến trúc tiên tiến, trang thiết bị hiện đại. Căn hộ khép kín, diện tích từ 42-60m2 cho 4 người ở (đáp ứng được diện tích ở tối thiếu 6m2/người theo tiêu chuẩn). Các căn hộ đều có một phòng sinh hoạt chung kết hợp với ngủ rộng rãi, thông thoáng, hạng mục vệ sinh khép kín. Giao thông nội bộ, hành lang đơn và đôi, 2 cầu thang bộ được bố trí thuận tiện, rộng rãi, thông thoáng tiếp xúc trực tiếp với bên ngoài, đảm bảo các yêu cầu về phòng hỏa, cứu hỏa, thoát hiểm tiêu chuẩn Việt Nam. Khoảng cách giữa hai cầu thang bộ tuân thủ đúng theo tiêu chuẩn và quy chuẩn thiết kế, thuận tiện trong quá trình sử dụng và có thể hỗ trợ cho nhau trong những tình huống khẩn cấp.

Khu chung cư sử dụng 45.666m2 đất gồm 3 lô nhà cao 5 tầng với 245 căn hộ, 1 nhà ăn 300 chỗ.

Kiến trúc, lô 1A và lô 1B gồm 170 căn hộ khép kín, dưới tầng 1 phân chia 13 căn hộ, mỗi căn hộ diện tích 931m2, bố trí sảnh chính rộng rãi, sảnh phụ, phòng quản lý, vệ sinh công cộng, các phòng kỹ thuật. Từ tầng 2 đến tầng 5 diện tích mỗi tầng 973m2 có 18 căn hộ khép kín, dọc theo tuyến hành lang đôi và hành lang đơn rộng rãi, thông thoáng. Ngoài ra, còn bố trí các phòng kỹ thuật phục vụ cho riêng các tầng. Tầng mái xây bể nước và các phòng kỹ thuật điện nước, cứu hỏa, viễn thông.

Lô 2A (hộ độc thân) với 75 căn khép kín. Tầng 1 xây 11 căn hộ, diện tích mỗi căn hộ 970m2, bố trí sảnh chính rộng rãi, sảnh phụ, phòng quản lý, vệ sinh công cộng, các phòng kỹ thuật. Từ tầng 2 đến tầng 5 diện tích 1.008m2/tầng, mỗi tầng bố trí 16 căn hộ, các căn hộ khép kín dọc theo tuyến hành lang đôi và hành lang đơn rộng rãi, thông thoáng. Ngoài ra, còn bố trí các phòng kỹ thuật phục vụ cho riêng các tầng.

Khu nhà ở tập thể cán bộ công nhân viên mỏ Mạo Khê đáp ứng nhu cầu cần thiết hiện tại, phù hợp với công năng sử dụng và tập quán sinh hoạt cũng như phù hợp với các điều kiện tự nhiên và xã hội của khu vực. Công trình xây dựng đề cao hiệu quả sử dụng đất, đồng bộ với hệ thống hạ tầng lân cận có trước, hài hòa cảnh quan môi trường, phù hợp với định hướng quy hoạch khu vực. Một quần thể kiến trúc cảnh quan, văn minh, hiện đại góp phần vào nét đẹp đô thị thị xã Đông Triều, một khu chung cư thợ mỏ kiểu mẫu ở Quảng Ninh.