(Xây dựng) - Gần đây, dư luận nổi lên vấn đề Công ty Cổ phần Đầu tư và Xây dựng Việt Long (gọi tắt là Công ty Việt Long) trúng gói thầu xử lý rác thải “gói thầu tiết kiệm gần 0%”, liệu có thông thầu không? Lãnh đạo Công ty Việt Long cho biết, không có sự thông thầu.

Nhà máy rác Khe Giang công suất 600 tấn/ngày, cơ sở duy nhất ở tỉnh Quảng Ninh đốt được rác triệt để, rác không cần sàng sẩy phân loại.

Cụ thể, Công ty Việt Long là đơn vị trúng Gói thầu số 03: Xử lý rác thải sinh hoạt, thuộc Dự toán dịch vụ sự nghiệp công; sản phẩm, dịch vụ công ích trên địa bàn thị xã Quảng Yên năm 2024 và Gói thầu số 06: Xử lý chất thải rắn sinh hoạt khu vực Miền Tây, khu vực phường Hoành Bồ và các xã thuộc địa bàn thành phố Hạ Long bằng phương pháp đốt từ ngày 01/4/2024 đến hết ngày 31/12/2024.

Hai gói thầu trên được nêu có tỷ lệ tiết kiệm ngân sách gần 0%; trái lại có ý kiến nêu gói thầu có tỷ lệ tiết kiệm gần 0% không trái luật, đó là bài thầu sát thực. Phó Tổng Giám đốc Công ty Việt Long Nguyễn Thị Thanh Thủy cho biết: Năm 2015 sau khi nhà máy rác Khe Giang được đầu tư hoàn thành đưa vào sử dụng, UBND tỉnh Quảng Ninh đã có Quyết định số 4085/QQĐ-UBND về việc phê duyệt mức giá dịch vụ xử lý rác thải rắn cho nhà máy với giá là 410.000 đồng/1 tấn (chưa bao gồm thuế GTGT).

Đơn giá này được áp dụng đến hết năm 2023, trong vòng 8 năm thực hiện đơn giá này có nhiều sự biến động lớn về giá cả như: Tiền lương tối thiểu vùng tăng 7 đợt (từ 2.750.000 đồng lên 4.160.000 đồng tỷ lệ tăng 151%). Mới chỉ tính tiền lương tối thiểu tăng thì đơn giá xử lý rác cũng đã tăng thêm 15% tương đương là 472.000 đồng/tấn (tiền lương chiếm 30% chi phí), cùng với đó thì giá cả vật tư nguyên liệu xăng dầu đầu vào cũng tăng theo.

Rác sinh hoạt các hộ gia đình thải ra hàng ngày, không thể để tồn đọng trong khu dân cư dôi nhật được.

Năm 2024, Sở Xây dựng lập dự toán ngân sách cho các địa phương với đơn giá xử lý theo công nghệ đốt là 379.545 đồng/1 tấn rác (đơn giá được điều chỉnh khi được cơ quan có thẩm quyền phê duyệt). Do vậy khi các địa phương Quảng Yên, Hạ Long lập bài thầu đều lấy giá 379.545 đồng/1 tấn để chào thầu. Như vậy, sau 8 năm thực hiện nhiệm vụ xử lý rác thải sinh hoạt tại địa phương, cùng với sự biến động lớn về giá cả thị trường thì đơn giá xử lý rác năm 2024 lại giảm đi 30.455 đồng, tương đương với tỷ lệ giảm là 7,5% so với năm 2015.

Đối với Công ty Việt Long, vì trách nhiệm xử lý chất thải rắn sinh hoạt, trách nhiệm với các địa phương, không để rác thải ùn ứ gây ô nhiễm môi trường, ảnh hưởng đến đời sống của người dân nên Công ty Việt Long đã chấp nhận tham dự thầu với đơn giá trên, không thể bỏ thầu giá thấp hơn bài thầu được là thực tế khách quan, do vậy mới có hiện tượng giá chào thầu và giá bỏ thầu bằng nhau.

Mở rộng tìm hiểu về năng lực nhà thầu, Công ty Việt Long là chủ đầu tư Khu xử lý chất thải rắn Khe Giang (gọi tắt là nhà máy rác Khe Giang) theo phương pháp đốt, công suất 200 tấn rác/ngày; xây dựng năm 2015 tại Khe Giang, xã Thượng Yên Công, thành phố Uông Bí. Năm 2023, UBND tỉnh Quảng Ninh đã chấp thuận cho Công ty Việt Long điều chỉnh nâng công suất xử lý chất thải rắn tại Quyết định số 289/QĐ-UBND ngày 02/02/2023. Theo đó, công suất xử lý chất thải sinh hoạt và chất thải công nghiệp thông thường bằng phương pháp đốt nâng lên từ 200 tấn/ngày thành 390 tấn/ngày (có thể huy động tối đa 600 tấn/ngày), nâng tổng mức đầu tư từ 108 tỷ thành 331 tỷ đồng.

Hiện nhà máy rác Khe Giang là cơ sở duy nhất ở tỉnh Quảng Ninh đang xử lý chất thải rắn sinh hoạt của thị xã Quảng Yên, thành phố Uông Bí, phía Tây thành phố Hạ Long và hỗ trợ xử lý rác thải cho thị xã Đông Triều. Khu xử lý chất thải rắn Khe Giang đốt được rác triệt để, không cần sàng sẩy phân loại.

Theo thống kê của Sở Tài nguyên và Môi trường, mỗi ngày, các đô thị trên địa bàn tỉnh Quảng Ninh thải ra môi trường khoảng 1.397 tấn chất thải rắn sinh hoạt thông thường.

Vấn đề Công ty Việt Long trúng các gói thầu xử lý rác thải đô thị “gói thầu tiết kiệm gần 0%” được dư luận quan tâm. Đây là vấn đề phổ biến không chỉ ở Quảng Ninh, mà còn gặp ở nhiều địa phương trong cả nước; nghề xử lý rác thải rắn sinh hoạt là dịch vụ công ích đặc thù, phải căn cơ tính toán đủ các chi phí như lãnh đạo Công ty Việt Long giải thích.

Thứ nữa là xử lý rác thải rắn sinh hoạt không đơn giản, có tác động đến môi trường, địa phương đã quy hoạch địa điểm, xây dựng cơ sở xử lý rác tập trung theo vùng ở Khe Giang (Uông Bí), không có đơn vị thứ 2 mà lựa chọn. Theo đó, rác thải ở Quảng Ninh không thể chở đến các tỉnh, thành phố bạn như Hà Nội để xử lý được vì xung quanh Quảng Ninh như Hải Phòng, Hải Dương không có cơ sở đốt rác; Nếu chở đi Hà Nội thì giá thành vận tải tăng quá cao, gói thầu sẽ đội giá lên nhiều tỷ đồng không khả thi.

Năm 2024, thành phố Hạ Long và thị xã Quảng Yên tổ chức đấu thầu xử lý chất thải rắn sinh hoạt đô thị. Đại diện các nhà đầu tư nêu, quy trình tổ chức đấu thầu đầy đủ, công khai trên mạng đấu thầu quốc gia, không có sự thông thầu. Công ty Việt Long bỏ thầu sát giá bài thầu, là bình thường và đúng luật.