(Xây dựng) - Khu di tích đình Thuận Hòa, xã Phước Thuận, huyện Ninh Phước được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch xếp hạng là di tích lịch sử văn hóa cấp quốc gia tại Quyết định số 04/2001/QĐ-BVHTT ngày 19/1/2001. Tuy nhiên, hiện nay, khu di tích lịch sử văn hóa trên đang bị xuống cấp nghiêm trọng.

Ông Nguyễn Thái Bình - Trưởng Ban quản lý đình Thuận Hòa buồn bã đứng cạnh khu vực Đông môn (cửa Đông) bị xuống cấp từ lâu nhưng đến nay vẫn chưa được khắc phục sửa chữa (Ảnh: Duy Quan).

Ngày 20/12, phóng viên Báo điện tử Xây dựng đã có mặt tại Khu di tích lịch sử văn hóa cấp quốc gia đình Thuận Hòa để ghi nhận thực tế hiện trạng xuống cấp của di tích. Điều dễ nhận thấy ở đây là nhiều hạng mục đã bị xuống cấp nghiêm trọng. Cụ thể, tại khu vực Đông môn (cửa Đông) của di tích bị hư hỏng nặng, những mảng tường bị bong tróc, tường thành bị sụp đổ gần như hoàn toàn, xung quanh cỏ mọc um tùm.

Di chuyển đến khu vực phía nhà Tây của đình Thuận Hòa, theo quan sát thì những cánh cửa ra vào đã bị hư hỏng nặng, không thể đóng mở. Mái nhà nhiều nơi bị bong tróc. Phóng viên tiếp tục di chuyển đến khu vực nhà Nghĩa Tự thì cũng trong tình trạng hư hỏng tương tự 2 khu vực trên.

Ông Nguyễn Thái Bình - Trưởng Ban quản lý đình Thuận Hòa cho hay: “Hiện tại, Khu di tích lịch sử văn hóa cấp quốc gia đình Thuận Hòa có khu vực nhà Tây, nhà Nghĩa Tự, nhà hậu cần bị xuống cấp hoàn toàn, khu vực Đông môn (cửa Đông) bị xuống cấp gần như hoàn toàn. Đối với các khu vực như nhà Chánh Điện, nhà Đông, nhà Tiền Hiền đã được trùng tu, tôn tạo khoảng từ năm 2005 đến thời điểm này mái ngói đều bị dột khi trời mưa. Các đòn kèo nhà Chánh Điện đã bị mục và hư hỏng, có khả năng đổ sập gây nguy hiểm trong việc cúng tế”.

Ông Phan Kim Lương - Trưởng phòng Văn hóa và Thông tin huyện Ninh Phước cho biết: “Chúng tôi đã ghi nhận thực tế tình trạng xuống cấp tại đình Thuận Hòa và đã có kiến nghị đề xuất lên các cấp, các ngành liên quan. Dự kiến sẽ đầu tư sửa chữa từ năm 2021 và dự kiến kinh phí khoảng 3 tỷ đồng”.

Ngoài ra, ông Lương cũng cho biết thêm, trước đó vào cuối năm 2019 đầu năm 2020 huyện Ninh Phước cũng đã tiến hành khảo sát, ghi nhận và kiến nghị cấp trên hỗ trợ kinh phí để sửa chữa đình Ninh Quý, xã Phước Sơn, huyện Ninh Phước bị xuống cấp. Đến thời điểm hiện tại, đình Ninh Quý đã hoàn tất sửa chữa và bàn giao lại cho địa phương quản lý, sử dụng. Năm 1993, đình Ninh Quý được công nhận là di sản văn hóa cấp tỉnh.

Khu di tích đình Thuận Hòa, xã Phước Thuận, huyện Ninh Phước được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch xếp hạng là di tích lịch sử văn hóa cấp quốc gia tại Quyết định số 04/2001/QĐ-BVHTT ngày 19/1/2001 (Ảnh: Duy Quan).

Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Ninh Thuận cho biết, theo Quyết định số 507/QĐ-UBND ngày 05/12/2016 của UBND tỉnh về việc phân cấp trực tiếp quản lý, bảo vệ, tu bổ, phục hồi và phát huy các giá trị di tích lịch sử và danh lam, thắng cảnh; Di sản văn hóa phi vật thể trên địa bàn tỉnh thì di tích đình Thuận Hòa thuộc thẩm quyền quản lý trực tiếp của UBND huyện Ninh Phước. Do vậy, nguồn vốn để trùng tu, sửa chữa các di tích được sử dụng từ các nguồn đóng góp của nhân dân trong vùng có di tích, nguồn vận động xã hội hóa và nguồn ngân sách Nhà nước (cấp huyện, tỉnh và vốn chương trình mục tiêu quốc gia của Trung ương).

Theo phân cấp quản lý di tích trên địa bàn tỉnh Ninh Thuận, trước mắt việc bố trí nguồn vốn để sửa chữa các hạng mục đã bị xuống cấp tại di tích, đề nghị UBND huyện Ninh Phước cân đối bố trí vốn thực hiện hoặc đề xuất UBND tỉnh xem xét hỗ trợ.

Đình Thuận Hòa nằm tại trung tâm làng Thuận Hòa, xây dựng trên một khu đất có diện tích khoảng 3.500m2, mặt hướng về phía Nam, ra xa có dòng sông Quao bao bọc, phía Đông và phía Bắc là khu dân cư, phía Tây và phía Nam là đường liên thôn. Trên bình đồ, đình có kiến trúc dạng chữ khẩu (□), bao gồm: Nghi môn, bức Bình Phong, nhà Chánh Điện, nhà Đông, nhà Tây, nhà Tiền Hiền, miếu Thanh Minh.

Tất cả các công trình này được bao bọc bởi bức tường thành xây bằng gạch, đá, vôi. Từ Nghi môn vào, qua bức Bình Phong là đến tòa Chánh Điện. Hai bên tòa Chánh Điện có hai hành lang dẫn đến nhà Đông và nhà Tây. Nối hai đầu nhà Đông và nhà Tây là nhà Tiền Hiền, tạo nên một công trình khép kín. Miếu Thanh Minh nằm ở phía Đông tòa Chánh Điện.

Ngoài ra, đình Thuận Hòa là nơi thờ thần Thành hoàng – vị thần bảo trợ cho làng. Do không có thần phả để lại nên chưa rõ lai lịch của thần. Năm Nhâm Tý (1852) vua Tự Đức phong Sắc đầu tiên cho thần. Năm 1880, vua Tự Đức phong Sắc thứ hai. Năm 1887, vua Đồng Khánh phong Sắc thứ ba. Năm 1909, vua Duy Tân phong Sắc thứ tư. Năm 1924, vua Khải Định phong Sắc thứ năm. Tất cả các Sắc phong trên được bảo tồn nguyên vẹn cho đến ngày nay. Hàng năm, dân làng tổ chức tế thần nhằm ngày 10/3 âm lịch trùng với ngày giỗ tổ Hùng Vương.

Bên cạnh đó, đình Thuận Hòa cũng là nơi diễn ra các nghi lễ cổ truyền gắn liền với tập trung tín ngưỡng của cư dân trong làng.

Một số hình ảnh phóng viên Báo điện tử Xây dựng ghi nhận được tại đình Thuận Hòa:

Nhiều nơi trong khu vực đình Thuận Hòa đang bị xuống cấp nghiêm trọng (Ảnh: Duy Quan).

Tại khu vực Đông môn (cửa Đông) bị bong tróc nham nhở, xung quanh cỏ mọc um tùm (Ảnh: Duy Quan).

Các khu vực như nhà Chánh Điện, nhà Đông, nhà Tiền Hiền đã được trùng tu, tôn tạo khoảng từ năm 2005 đến thời điểm này mái ngói đều bị dột khi trời mưa (Ảnh: Duy Quan).

Một đoạn bờ tường của khu di tích lịch bị sụp đổ hoàn toàn (Ảnh: Duy Quan).

Một mảng tường tại di tích bong tróc nham nhở. Người dân phải dùng xi măng để trám lại (Ảnh: Duy Quan).