(Xây dựng) – Được đầu tư trên 100 tỷ đồng, nhưng hiện nay nhiều diện tích bờ kè Khu Du lịch sinh thái Rạng Đông (huyện Nghĩa Hưng, tỉnh Nam Định) đã bị đánh sập, vỡ, tan hoang. Điều này khiến dư luận địa phương đặt câu hỏi, nguyên nhân tình trạng này là do thời tiết hay hoạt động khai thác cát đang ngày đêm diễn ra nơi ven bờ?

Bờ kè Khu Du lịch sinh thái Rạng Đông dài khoảng 2km, liên tục gặp sự cố bị sập, vỡ nghiêm trọng.

Tan hoang bờ kè

Vùng bãi bồi ven biển huyện Nghĩa Hưng, thuộc Khu Dự trữ sinh quyển ven biển liên tỉnh châu thổ sông Hồng. Nơi đây có những cánh rừng ngập mặn, đầm lầy với nguồn lợi thủy sản phong phú. Đặc biệt là bến đỗ của một số loài chim di cư, chim nước...Với những lợi thế nhất định, UBND huyện Nghĩa Hưng đã cho đầu tư xây dựng một Khu du lịch sinh thái biển rộng tới 200 ha, để thu hút du khách, phát triển du lịch, kinh tế của địa phương và đời sống của người dân quanh vùng.

Bờ kè Khu Du lịch sinh thái Rạng Đông dài khoảng 2km, được hoàn thành vào năm 2014, công trình do UBND huyện Nghĩa Hưng làm chủ đầu tư với tổng nguồn vốn trên 100 tỷ đồng.

Đến đầu tháng 2/2019, trên tuyến kè này xuất hiện 2 hố sạt lở, sụt lún khác và có chiều hướng lan rộng. Sau khi sự cố sập, sạt, sụt kè xảy ra ở một vài vị trí, ông Nguyễn Phùng Hoan, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Nam Định cùng các ban, ngành chức năng địa phương đã đi kiểm tra thực tế, đồng thời yêu cầu huyện Nghĩa Hưng tiến hành xử lý ngay nhằm ngăn sạt lở lan rộng; xây dựng phương án kỹ thuật xử lý khẩn cấp các vị trí bị sạt lở.

Tường chắn sóng bị sập, gãy, hư hỏng, vật liệu trong thân đê bị nước biển cuốn trôi, hở hàm ếch.

Sự cố trên chưa được khắc phục thì đến nay, diện tích sạt lở của bờ kè này đã lan rộng lên gần 1km. Theo quan sát của phóng viên, diện tích sạt lở đã lan rộng lên khoảng 700m. Phần đường chạy dọc tuyến kè cũng bị vỡ vụn. Các khối cấu kiện bêtông lớn bị sóng đánh vỡ nát, nhiều phần bị cuốn ra phía biển. Phần vỉa hè và đường đi dọc theo kè của Khu sinh thái cũng đã bị “ăn” vào gần hết, nhiều vạt rừng phi lao ven biển ở đây có nhiệm vụ chắn sóng cũng bị sóng đánh bật gốc, chết khô. Từng khúc đường gẫy gập, sụt xuống tạo thành hố sâu như hàm ếch...

Theo người dân sinh sống gần khu vực kè Khu Du lịch sinh thái Rạng Đông, công trình kè này được hoàn thành năm 2014 và trong khoảng 3 năm (2014-2017) không xảy ra sự cố nào song từ khi xuất hiện các tàu hút cát ngoài biển, cách bờ kè không xa thì một số điểm trên tuyến kè này bắt đầu xuất hiện các vị trí nứt, lún, sạt, sụt. Hiện bờ kè này đã bị sập, sạt tan hoang.

Công trình kè Khu Du lịch sinh thái Rạng Đông đang bị sạt lở nghiêm trọng và sẽ lan rộng thêm nếu không được khắc phục kịp thời.

Cần sớm khắc phục sự cố

Liên quan đến vấn đề trên, ông Đỗ Quang Trung, Trưởng Phòng Tài nguyên nước - khoáng sản thuộc Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh Nam Định cho biết: Cuối năm 2017, Sở đã cấp giấy phép khai thác cát bằng phương pháp lộ thiên cho Công ty Cổ phần Sông Đà Hà Nội, tại lô số 1A khu vực ven biển huyện Nghĩa Hưng.

Sau đó, từ đầu năm 2018 đến cuối năm 2019, Sở tiếp tục cấp ba giấy phép khác cho công ty này tại các lô số 1B, 2A, 2B. Tổng diện tích được cấp khép khai thác cát là gần 200 ha, với tổng trữ lượng khoảng hơn sáu triệu m3. Hoạt động khai thác cát của Công ty Cổ phần Sông Đà Hà Nội chủ yếu nhằm phục vụ san lấp xây dựng Khu công nghiệp Rạng Đông cách đó không xa.

Ông Trung khẳng định, việc cấp phép khai thác cát của Sở Tài nguyên và Môi trường Nam Định cho Công ty Cổ phần Sông Đà Hà Nội được thực hiện đúng, đủ quy trình, trên cơ sở quy hoạch thăm dò, khai thác khoáng sản của tỉnh; căn cứ đánh giá tác động môi trường đối với việc khai thác cát ven biển huyện Nghĩa Hưng, và được HĐND tỉnh thông qua. Hoạt động khai thác của Công ty Cổ phần Sông Đà Hà Nội được giám sát bằng cách thả phao khoanh vùng, yêu cầu khai thác xa bờ ít nhất 800-900m.

Đầu năm 2019, sau chỉ đạo của lãnh đạo tỉnh Nam Định, cơ quan chức năng đã yêu cầu doanh nghiệp tạm dừng hoạt động để xác định nguyên nhân sập kè. Tuy nhiên, việc này đòi hỏi kinh phí khảo sát, đánh giá rất lớn, chưa thể thực hiện nên sau đó không lâu, Công ty Cổ phần Sông Đà Hà Nội lại tiếp tục được khai thác cho đến nay.

Ông Đặng Ngọc Thắng, Quyền Chi cục trưởng Chi cục Thuỷ lợi tỉnh Nam Định đánh giá: Việc khai thác cát có lẽ chỉ là một trong những tác nhân gây ra tình trạng sập, vỡ kè ở khu vực biển huyện Nghĩa Hưng. Nguyên nhân sâu xa có thể là sự mất cân bằng bùn cát nghiêm trọng tại các khu vực cửa sông, cửa biển trên địa bàn tỉnh. Khoảng 10 năm gần đây, lượng bùn cát sụt giảm mạnh, dẫn đến nhiều khu vực ven biển thường xuyên bị xói mòn, sạt lở. Để khắc phục tình trạng này, từ năm 2005, Nam Định đã đầu tư nguồn kinh phí lớn để lắp đặt hệ thống kè mỏ (kè chữ T) nhằm chắn sóng và giữ lại một phần lượng bùn cát nơi ven bờ.

Tuy nhiên, chuyện này cực kỳ tốn kém. Cụ thể, mỗi chiếc kè mỏ bảo vệ được khoảng cách 100 m dài, có trị giá lên đến 15 tỷ đồng, chưa kể các công trình phụ trợ. Với khoảng 90 km đường bờ biển, Nam Định mới đầu tư lắp đặt được hơn 100 kè mỏ, tương đương khoảng 10 km chiều dài cần bảo vệ, và đã tiêu tốn khoảng 2.000 tỷ đồng.

Ngoài khu vực sinh thái ven biển Nghĩa Hưng, hiện ở một số nơi khác như xã Giao Phong (huyện Giao Thủy) hay Cồn Tròn (thị trấn Thịnh Long, huyện Hải Hậu), đê, kè cũng đang bị tàn phá nặng nề.

Trao đổi với phóng viên Báo điện tử Xây dựng, ông Vũ Văn Toan – Phó Chủ tịch UBND xã Phúc Thắng cho biết: “Khi Công ty Cổ phần Sông Đà Hà Nội chưa về hút cát để san lấp khu công nghiệp, khu vực bờ kè đã bị sạt lở rồi. Thời điểm tháng 12/2017 đã sập đoạn đầu bờ kè, tôi có nói nếu không khắc phục mỗi đợt con nước lớn cùng với gió mùa sẽ sập nhanh lắm. Về vấn đề hút cát thì chúng tôi không có ý kiến gì vì trước khi cấp phép khai thác các cơ quan chuyên môn đã đánh giá tác động môi trường rồi, với cấp xã chúng tôi không đủ thẩm quyền. Nhưng trước khi hút cát thì kè đó đã sập rồi. Hiện tại, bờ kè này sập khoảng 400-500m, theo tôi là do yếu tố tự nhiên gây ra. Trước chỉ sập vài chục mét, sau đó cứ mỗi năm lại sạt lở thêm một ít”.

Với sự cố ven biển huyện Nghĩa Hưng, các ngành chức năng của tỉnh Nam Định đã tổ chức ba cuộc hội thảo, mời các chuyên gia đầu ngành về biến đổi khí hậu và xây dựng công trình biển từ Trung ương về tham vấn, nhưng vẫn chưa thể đưa ra kết luận và giải pháp khắc phục.

Trong lúc câu hỏi về nguyên nhân sập, sạt, vỡ kè nghiêm trọng vẫn chưa có lời đáp, công trình kè Khu Du lịch sinh thái Rạng Đông đang bị sạt lở nghiêm trọng và sẽ lan rộng thêm nếu không được khắc phục kịp thời. Vì vậy, các ngành chức năng địa phương cần nhanh chóng có biện pháp khắc phục để bảo vệ cuộc sống của người dân xung quanh khu vực.