(Xây dựng) - Sau hơn 3 năm triển khai thực hiện Quyết định số 17/QĐ-TTg, ngày 4/01/2019 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Đề án thí điểm “Xây dựng huyện Nam Đàn, tỉnh Nghệ An trở thành huyện Nông thôn mới (NTM) kiểu mẫu theo hướng phát triển văn hoá gắn với du lịch, giai đoạn 2018 - 2025”, Nam Đàn đã đạt được nhiều thành quả to lớn và dấu ấn quan trọng.

Du khách đến thăm Khu di tích Kim Liên.

Tập trung hoàn thiện hệ thống kết cấu hạ tầng

Nam Đàn đã được công nhận huyện đạt chuẩn NTM vào cuối năm 2017. Sau khi đạt chuẩn NTM, Nam Đàn được Trung ương chọn là một trong 4 huyện của cả nước làm điểm xây dựng huyện NTM kiểu mẫu. Ngày 4/01/2019, Thủ tướng Chính phủ có Quyết định số 17/QĐ-TTg phê duyệt đề án thí điểm "Xây dựng huyện Nam Đàn thành huyện NTM kiểu mẫu theo hướng phát triển văn hóa gắn với du lịch giai đoạn 2018-2025".

Điểm nhấn trong xây dựng huyện NTM kiểu mẫu của huyện Nam Đàn là huy động mọi nguồn lực để hoàn thiện hệ thống kết cấu hạ tầng từ huyện đến cơ sở. Trong đó, hạ tầng giao thông, hạ tầng du lịch, hạ tầng văn hóa được đầu tư xây dựng theo hướng đồng bộ, hiện đại; ưu tiên các công trình, dự án trọng điểm về văn hóa gắn với du lịch. Đến nay, tỷ lệ đường huyện, đường xã đạt chuẩn là 100%; tỷ lệ đường trục xóm, ngõ xóm đạt chuẩn 98%. Hoàn thiện các hạng mục công trình tại Trung tâm Văn hóa, Thể thao và Truyền thông huyện đạt chuẩn; 100% số xã có trung tâm văn hóa thể thao đạt chuẩn; xây dựng 7 trung tâm văn hóa thể thao mẫu tại 7 xóm, khối và đang tiếp tục đầu tư xây dựng, nâng cấp trung tâm văn hóa thể thao tại các xóm, khối còn lại để đạt chuẩn theo quy định.

Hiện tại, trên địa bàn huyện Nam Đàn đã hoàn thành một số công trình hạ tầng kết nối du lịch như: Cảnh quan tuyến đường vào quê nội, quê ngoại Bác Hồ; đường Cầu Đòn - Chùa Viên Quang, đường ngã tư thị trấn - khu lăng mộ vua Mai, công trình Hợp tác xã với Bác Hồ tại Kim Liên... Các di tích lịch sử, văn hoá, cách mạng được quan tâm bảo tồn, trùng tu. Các phong trào văn hoá, văn nghệ, thể thao, xây dựng nếp sống văn hoá được phát triển.

Trong 3 năm từ 2019-2021, toàn huyện Nam Đàn huy động 2.059,6 tỷ đồng xây dựng NTM theo Quyết định số 17/QĐ-TTg. Trong đó: Ngân sách các cấp là: 759,3 tỷ đồng, chiếm 36,86% (Ngân sách Trung ương: 136,5 tỷ đồng; ngân sách tỉnh 207,7 tỷ đồng; ngân sách huyện xã là 415,1 tỷ đồng); vốn lồng ghép từ các chương trình, dự án là 585 tỷ đồng, chiếm 28,4%; vốn xã hội hoá (doanh nghiệp, các tập đoàn) 150 tỷ đồng, chiếm 7,28%; vốn tín dụng 124,5 tỷ đồng, chiếm 6,04%; vốn huy động từ cộng đồng dân cư là 440,8 tỷ đồng, chiếm 21,4% (chưa kể hiến đất, vật kiến trúc và ngày công lao động). Vận động nhân dân tự nguyện hiến đất 30.431m2, tháo dỡ 10.111m2 tường rào và đóng góp hơn 50.240 ngày công để thực hiện.

Đến nay, 9/9 tiêu chí NTM cấp huyện được giữ vững và nâng cao; 18/18 xã giữ vững xã NTM, có 5 xã được công nhận xã đạt chuẩn NTM nâng cao (Kim Liên, Nam Nghĩa, Nam Anh, Nam Giang, Nam Cát); có 1 xã đạt chuẩn NTM kiểu mẫu (Kim Liên); các xã còn lại đạt từ 10 tiêu chí NTM nâng cao trở lên. Đối với 5 tiêu chí, 42 nội dung NTM kiểu mẫu về “Văn hoá gắn với du lịch”, đã có 32/42 nội dung đạt chuẩn.

Căn cứ bộ tiêu chí xã NTM nâng cao, NTM kiểu mẫu, huyện NTM nâng cao giai đoạn 2021-2025 đã được Thủ tướng Chính phủ ban hành, huyện Nam Đàn phấn đấu trong năm 2022 có thêm 4 xã đạt chuẩn NTM nâng cao và 4 xã NTM kiểu mẫu. Đến năm 2024 có 100% xã NTM nâng cao, thị trấn Nam Đàn trở thành đô thị văn minh và hoàn thiện mục tiêu huyện đạt chuẩn NTM nâng cao tiến tới đạt chuẩn huyện NTM kiểu mẫu theo hướng phát triển văn hóa gắn với du lịch vào năm 2025.

Xây dựng NTM kiểu mẫu phát triển “văn hoá gắn với du lịch”

Xác định hệ thống cơ sở vật chất thiết chế văn hóa, thể thao là khâu then chốt trong việc xây dựng đời sống văn hóa cơ sở, huyện Nam Đàn đã triển khai nhiều giải pháp, nhất là vận động nhân dân hiến đất, đóng góp công sức, tiền của xây dựng cơ sở vật chất, thiết chế văn hóa – thể thao tại các xóm, khối khang trang, đẹp đẽ, có đầy đủ các trang thiết bị lễ nghi khánh tiết. Hiện 100% xóm, khối trên địa bàn huyện có nhà văn hóa - khu thể thao đạt chuẩn theo quy định của Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch, trong đó có 35 nhà văn hóa - khu thể thao xóm, khối đạt theo tiêu chí kiểu mẫu, có sức chứa 250 đến 350 chỗ ngồi, đạt tỷ lệ 25%.

Bước đầu, trên địa bàn huyện đã hình thành được một số mô hình du lịch cộng đồng, trải nghiệm nông thôn như: Mô hình vườn thực nghiệm sinh thái tại xã Nam Giang; trang trại hoa gắn du lịch trải nghiệm tại xã Kim Liên; mô hình du lịch sinh thái, trải nghiệm tại xã Nam Nghĩa; mô hình du lịch vườn đồi xã Nam Anh; mô hình sinh thái trải nghiệm tại xã Nam Cát,...

Bên cạnh đó, huyện Nam Đàn đã thực hiện cơ cấu lại ngành Nông nghiệp gắn với phát triển chuỗi giá trị các sản phẩm có lợi thế, phục vụ phát triển du lịch, nâng cao thu nhập cho nhân dân. Các mô hình nhà lưới, nhà màng sản xuất rau củ quả có giá trị kinh tế cao, các vùng sản xuất rau màu tập trung theo tiêu chuẩn VietGAP được duy trì và nhân rộng tại các xã: Hùng Tiến, Nam Anh, Kim Liên, Nam Phúc, Xuân Hòa, Nam Nghĩa, Nam Giang.

Con đường mẫu tại xóm 3, xã Kim Liên.

Nam Đàn đã thực hiện chuyển đổi được 130ha diện tích đất bãi cao, đất trồng lúa, trồng màu kém hiệu quả sang trồng cây ăn quả, có 30ha sử dụng hệ thống tưới tiên tiến; chuyển trên 28ha diện tích vùng sâu trũng, trồng lúa kém hiệu quả sang trồng sen để cung cấp nguyên liệu chế biến các sản phẩm từ sen. Cùng với đó, huyện đã xây dựng thành công các mô hình sản xuất liên kết theo chuỗi, trong đó có 216 ha lúa năng suất cao tại 4 xã Nam Thanh, Nam Lộc, Nam Kim, Nam Nghĩa. Giá trị sản xuất năm 2021 đạt 8.546 tỷ đồng, tăng 1.712 tỷ đồng so với năm 2018. Toàn huyện có 47 sản phẩm được công nhận sản phẩm OCOP, trong đó có 9 sản phẩm đạt 4 sao, 38 sản phẩm 3 sao. Năm 2021, thu nhập bình quân đầu người trên địa bàn huyện đạt 57 triệu đồng, tăng 15 triệu đồng so với năm 2018; tỷ lệ hộ nghèo còn 1,09%, giảm 2% so với năm 2018.

Đường vào làng, xã của huyện Nam Đàn rực rỡ sắc hoa.

Bên cạnh việc tập trung phát triển kinh tế, việc đổi mới tư duy, cách nghĩ, cách làm trong lĩnh vực văn hóa gắn với du lịch được đặc biệt chú trọng. Trong thời gian qua, các di tích lịch sử văn hoá trên địa bàn cũng quan tâm bảo tồn, trùng tu và phát huy hiệu quả, nhất là các di tích quốc gia đặc biệt như: Khu lưu niệm Chủ tịch Hồ Chí Minh; Khu di tích cụ Phan Bội Châu, Đình Hoành Sơn; xây dựng, hoàn thiện công trình Đền Chung Sơn, Cụm di tích Vua Mai Hắc Đế, Chùa Đại Tuệ... tạo ra nhiều điểm nhấn trong hành trình tham quan du lịch trên địa bàn. Huyện cũng đã tích cực tham gia các hoạt động trưng bày và giới thiệu các sản phẩm, điểm đến du lịch Nam Đàn tại Hội chợ du lịch Quốc tế VITM (Hà Nội), Festival ẩm thực quốc tế 2019 và nhiều hội nghị xúc tiến thương mại, hội chợ khác tại Quảng Ninh, Thành phố Hồ Chí Minh, Bắc Giang, Huế... Thông qua các hoạt động tổ chức lễ hội, lễ kỷ niệm, hoạt động giao lưu văn hóa trên địa bàn và các địa phương khác trong và ngoài tỉnh, lồng ghép tuyên tuyền, giới thiệu, quảng bá về di tích, danh lam, thắng cảnh, con người Nam Đàn...

Ông Vương Hồng Thái - Phó Chủ tịch UBND huyện Nam Đàn cho biết: “Thời gian qua, cấp ủy, chính quyền từ hyện đến cơ sở luôn tập trung cao trong công tác lãnh đạo, chỉ đạo và dành nhiều nguồn lực đầu tư cho lĩnh vực văn hóa. Chỉ đạo thực hiện quy hoạch và bố trí quỹ đất để phục vụ xây dựng thiết chế văn hóa tại cơ sở. Quan tâm chỉ đạo và đẩy mạnh thực hiện phong trào toàn dân đoàn kết xây dựng văn hóa, văn nghệ, thể thao; xây dựng khối xóm sáng – xanh - sạch - đẹp. Quan tâm bảo tồn và phát huy giá trị truyền thống của quê hương Nam Đàn, chúng tôi đã chỉ đạo thành lập các câu lạc bộ dân ca ví dặm, hát ví phương vải, dân ca dân vũ và tạo điều kiện cho người dân có điêu kiện sang tạo và hưởng thụ văn hóa tinh thần”.

Chú trọng, tập trung xây dựng đời sống văn hóa cơ sở ở Nam Đàn đã góp phần quan trọng tạo dựng môi trường văn hóa lành mạnh, gìn giữ, bảo tồn bản sắc văn hóa dân tộc trên địa bàn huyện. Nếp sống văn hóa được hình thành, ý thức trách nhiệm và sự tự giác của người dân trong các phong trào, hoạt động tại khu dân cư được nâng cao, là điều kiện để huyện Nam Đàn xây dựng thành công huyện NTM kiểu mẫu theo hướng phát triển văn hóa gắn với du lịch đạt kết quả bền vững.