(Xây dựng) - Đề án Phát triển công nghiệp, tiểu thủ công nghiệp tỉnh Hòa Bình giai đoạn 2021-2025 đặt ra định hướng cho huyện Lương Sơn là địa phương phát triển công nghiệp lớn nhất, khẳng định vị thế, vai trò là vùng động lực kinh tế của tỉnh Hòa Bình. Để hiện thực hóa định hướng này, một trong những giải pháp quan trọng được huyện tập trung thực hiện thời gian qua là tập trung quy hoạch, phát triển mạnh các khu, cụm công nghiệp.

Phó Chủ tịch UBND huyện Lương Sơn Nguyễn Anh Đức.

Lợi ích lớn về kinh tế - xã hội

Theo thông tin từ Ban Quản lý các khu công nghiệp (KCN) tỉnh Hòa Bình, hiện nay, tổng số dự án đầu tư vào các KCN của tỉnh Hòa Bình là 110 dự án, trong đó 25 dự án FDI, tổng vốn đăng ký 379,33 triệu USD và 85 dự án đầu tư trong nước, tổng số vốn đăng ký gần 16 nghìn tỷ đồng. Riêng năm 2023, các doanh nghiệp trong các KCN đạt doanh thu gần 24 nghìn tỷ đồng, tăng 9,64% so với năm 2022, vượt 9,0% so với kế hoạch và chỉ tiêu giao; chiếm 60% giá trị sản xuất công nghiệp toàn tỉnh. Giá trị xuất khẩu đạt 840,84 triệu USD, tăng 10,08% so với năm 2022, chiếm 49,6% giá trị xuất khẩu toàn tỉnh; giải quyết việc làm mới cho 1.760 lao động; chiếm 10,25% số việc làm mới toàn tỉnh.

Đối với huyện Lương Sơn, hiện có 3 KCN được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt, gồm KCN Lương Sơn, Nhuận Trạch và Nam Lương Sơn. KCN Lương Sơn đã được đầu tư hạ tầng đồng bộ, tỷ lệ lấp đầy các dự án đạt 100% với 43 doanh nghiệp đăng ký và hoạt động, góp phần tăng thu ngân sách Nhà nước và giải quyết việc làm cho khoảng 13.500 lao động, trong đó trên 9.000 lao động địa phương. KCN Nhuận Trạch được triển khai từ tháng 7/2022, tổng diện tích quy hoạch trên 210 ha. Công tác giải phóng mặt bằng (GPMB) đang được đẩy nhanh tiến độ, dự kiến khởi công trong đầu năm 2024. Cùng với đó, năm 2023, UBND huyện Lương Sơn cũng rà soát, bổ sung quy hoạch 2 KCN gồm KCN Thanh Cao và KCN Tân Vinh, nâng tổng số các KCN trên địa bàn huyện lên 5 KCN. Đồng thời, đề xuất UBND tỉnh bổ sung quy hoạch mới 9 cụm công nghiệp với tổng diện tích gần 436ha.

Theo ông Nguyễn Anh Đức - Phó Chủ tịch UBND huyện Lương Sơn, việc phát triển các khu, cụm công nghiệp có ý nghĩa rất lớn đối với sự phát triển kinh tế - xã hội của huyện. Từ nay đến năm 2025, huyện Lương Sơn phấn đấu trở thành thị xã (đô thị loại IV) trên quy mô toàn huyện, với 11 đơn vị hành chính. Việc phát triển các khu, cụm công nghiệp là chiến lược phát triển về kinh tế - xã hội, an ninh quốc phòng lâu dài của huyện. Đáp ứng định hướng đến năm 2030, Lương Sơn trở thành đô thị loại III và đến 2045 đạt đô thị loại II. Ông Nguyễn Anh Đức cho rằng, các địa phương muốn phát triển mạnh kinh tế - xã hội cần thiết phải quy hoạch phát triển các khu, cụm công nghiệp. Thực tế hiện nay ở nhiều địa phương, đôi khi một khu công nghiệp có thể “nuôi” cả tỉnh.

KCN Lương Sơn đang tạo công ăn việc làm và thu nhập ổn định cho hàng chục nghìn lao động.

Phân tích kỹ hơn, ông Nguyễn Anh Đức nhấn mạnh, việc phát triển các khu, cụm công nghiệp có ý nghĩa rất lớn trong việc tăng thu ngân sách địa phương, đồng thời giải quyết công ăn việc làm cho người lao động, đảm bảo công tác an sinh xã hội. Điển hình như hiện nay, KCN Lương Sơn với diện tích hơn 83ha đã được lấp đầy bởi hơn 40 doanh nghiệp trong và ngoài nước, giúp giải quyết việc làm cho hàng chục nghìn lao động địa phương. KCN Nhuận Trạch với 213,68ha, dự kiến thu hút khoảng 30 nghìn lao động tại địa phương và khu vực lân cận, góp phần giải quyết tốt thu nhập, nâng cao mức sống và đảm bảo các tiêu chí của đô thị loại IV của Lương Sơn trong tương lai. Đặc biệt, góp phần ổn định việc thu ngân sách lâu dài của huyện.

Gỡ các nút thắt thể chế

Các số liệu thống kê cho thấy, năm 2023, huyện Lương Sơn tiếp tục khẳng định vị thế, vai trò là vùng động lực kinh tế của tỉnh Hòa Bình. Huyện có 14/15 chỉ tiêu đạt và vượt Nghị quyết Đảng bộ huyện đề ra. Trong đó, tổng thu ngân sách Nhà nước trên địa bàn huyện đạt 930 tỷ đồng, bằng 258,33% dự toán tỉnh giao, đạt 100% dự toán huyện giao và tăng 59,9% so với cùng kỳ năm 2022. Công tác lập các loại quy hoạch chuyên ngành, điều chỉnh quy hoạch sử dụng đất, điều chỉnh quy hoạch cục bộ được quan tâm. Tỷ lệ đô thị hóa đến hết năm 2023 ước đạt 52,2%, tăng thêm 3,3% so với cùng kỳ năm trước.

Trong bức tranh kinh tế - xã hội khả quan của huyện Lương Sơn trong năm 2023, công tác quy hoạch, triển khai phát triển các khu, cụm công nghiệp là nhân tố quan trọng, đóng góp nhiều gam màu sáng. Tuy nhiên, Phó Chủ tịch UBND huyện Lương Sơn Nguyễn Anh Đức cũng thừa nhận, quá trình triển khai thực hiện, huyện cũng còn gặp những khó khăn, vướng mắc nhất định. Đặc biệt là ở khâu GPMB và các vướng mắc trong thể chế chính sách liên quan đến phát triển khu, cụm công nghiệp. Cụ thể, hiện nay Cụm công nghiệp Tân Vinh đang trong giai đoạn thực hiện các quy trình GPMB, đề nghị Thủ tướng Chính phủ chuyển đổi với 13 ha đất lúa. Quá trình triển khai, một số hộ dân chưa tuân thủ các quyết định về bồi thường, hỗ trợ, tái định cư. Mặt khác, huyện cũng gặp khó khăn trong việc thực hiện các quy trình, thủ tục đầu tư các khu tái định cư và giá hỗ trợ, đền bù cho người dân. Do đó, tiến độ GPMB còn chậm, chưa đáp ứng được yêu cầu đề ra.

Một vấn đề khác, Nghị định số 68/2017/NĐ-CP ngày 25/5/2017 của Chính phủ về quản lý, phát triển cụm công nghiệp quy định một cụm công nghiệp phải được tổ chức thực hiện lấp đầy các nhà đầu tư thứ cấp trên 50% mới được tiếp tục phát triển các cụm công nghiệp mới. Quy định này gây những khó khăn nhất định cho quá trình thực hiện. Hiện nay, huyện Lương Sơn đã được quy hoạch 8 cụm công nghiệp, với nhiều nhà đầu tư, nhiều đơn vị tổ chức các nhân có nhu cầu đầu tư. Tuy nhiên, với quy định như Nghị định số 68/2017 thì không thể cùng một lúc thực hiện đầu tư nhiều cụm công nghiệp. “Chúng tôi mong muốn Chính phủ nghiên cứu, điều chỉnh, sửa đổi Nghị định 68/2017 theo hướng cho phép địa phương cùng một lúc được đầu tư nhiều cụm công nghiệp. Điều này giúp đẩy nhanh tiến độ thực hiện phát triển các cụm công nghiệp theo quy hoạch và tránh lãng phí cơ hội của nhà đầu tư”, ông Nguyễn Anh Đức đề xuất.

Bên cạnh đó, thực hiện Quyết định 326/QĐ-TTg ngày 9/3/2022 của Chính phủ về phân bổ chỉ tiêu quy hoạch sử dụng đất thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050, kế hoạch sử dụng đất quốc gia 5 năm 2021-2025, hiện trên địa bàn tỉnh Hòa Bình nói chung và huyện Lương Sơn nói riêng, chỉ tiêu sử dụng đất phát triển khu, cụm công nghiệp chưa đáp ứng được theo quy hoạch. Do đó, huyện Lương Sơn mong muốn, các bộ, ngành liên quan nghiên cứu, đề xuất Thủ tướng Chính phủ điều chính, bổ sung chỉ tiêu sử dụng đất phát triển các khu, cụm công nghiệp với huyện Lương Sơn. Đặc biệt, liên quan đến các chỉ tiêu sử dụng đất lúa, đất rừng để chuyển mục đích sang đất phát triển các khu, cụm công nghiệp để đáp ứng yêu cầu phát triển của huyện.

Toàn cảnh vị trí sẽ xây dựng Cụm công nghiệp xóm Rụt (xã Tân Vinh).

Ông Nguyễn Anh Đức nhấn mạnh, với chiến lược phát triển các khu, cụm công nghiệp đã đề ra, huyện mong muốn trong tương lai sẽ có một bản đồ quy hoạch tổng thể về đất đai, xây dựng để quản lý quy hoạch có hiệu quả, gắn với thu hút đầu tư, phát triển kinh tế trên địa bàn. Thời gian tới, huyện sẽ tập trung tuyên truyền, vận động người dân nắm được quy hoạch, định hướng phát triển các khu, cụm công nghiệp của tỉnh nói chung và của huyện nói riêng, hiểu được ý nghĩa kinh tế - xã hội mà các khu, cụm công nghiệp mang lại, để từ đó có sự đồng thuận trong công tác triển khai phát triển khu, cụm công nghiệp gắn với quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất trên địa bàn. Đồng thời, huyện sẽ tập trung GPMB xong cụm công nghiệp xóm Rụt, xã Tân Vinh, đầu tư xây dựng cụm công nghiệp này trở thành điển hình trong công tác GPMB, thu hút đầu tư và trong công tác quản lý nhà nước về các khu, cụm công nghiệp.

Phát biểu chỉ đạo tại hội nghị tổng kết công tác Đảng năm 2023, triển khai phương hướng, nhiệm vụ năm 2024 của Đảng bộ huyện Lương Sơn mới đây, Bí thư Tỉnh ủy Hòa Bình Nguyễn Phi Long cũng đặt ra yêu cầu, năm 2024, Đảng bộ huyện Lương Sơn cần tập trung chỉ đạo hoàn thành các tiêu chí đô thị loại IV để đảm bảo đến năm 2025 đạt tiêu chí cấp thị xã. Đồng thời, tập trung thực hiện các khâu đột phá chiến lược, chỉ đạo công tác GPMB các dự án trọng điểm của tỉnh trên địa bàn. Hỗ trợ tối đa nhà đầu tư sớm khởi công một số dự án trọng điểm như: Khu đô thị sinh thái nghỉ dưỡng cao cấp Đông Trường Sơn, Dự án Cụm công nghiệp xóm Rụt, dự án đầu tư xây dựng đường Hồ Chí Minh đoạn Cổ Tiết - Chợ Bến.