(Xây dựng) – Đã có lúc, có thời điểm tương lai của Dự án Vũng neo đậu tàu thuyền Lý Sơn giai đoạn 2 được đặt vào trạng thái bất định, lạc trôi giữa mênh mông sóng biển khi ngày khởi công thì có nhưng ngày hoàn thành thì… chưa biết khi nào. Cả công trường dự án trăm tỷ dở dang, kéo dài triền miên hết năm này qua năm khác trong sự rối rắm khó giải quyết, chủ đầu tư cũ bị sáp nhập, nhà thầu kiệt quệ và chán nản… Nhưng rồi, từng nút thắt một đã được lần mò để tháo gỡ, đến nay tất cả các hạng mục đã được nghiệm thu hoàn thành, chờ ngày bàn giao đưa vào khai thác.

Đầu năm 2022, Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Ngãi Đặng Văn Minh đã trực tiếp đi kiểm tra hiện trường, chỉ đạo tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc của dự án.

Dở dang, dang dở và rối rắm

Dự án Vũng neo đậu tàu thuyền Lý Sơn được khởi công xây dựng từ năm 2004 và chia làm 2 giai đoạn, trong đó giai đoạn 1 đã hoàn thành vào năm 2010. Sau đó, tỉnh Quảng Ngãi tiếp tục triển khai giai đoạn 2 của dự án từ năm 2010, với tổng mức đầu tư hơn 401 tỷ đồng (Trong đó, nguồn vốn Trung ương bố trí theo chương trình mục tiêu khu neo đậu tránh, trú bão tàu cá hơn 399,5 tỷ đồng).

Dự án chính thức hoàn thành tất cả các hạng mục thi công sau 13 năm ròng rã.

Mục tiêu đầu tư của dự án là đến năm 2014 sẽ xây dựng hoàn chỉnh vũng neo đậu, tránh trú bão an toàn cho 500 tàu thuyền của ngư dân Lý Sơn và các địa phương lân cận, giảm thiểu rủi ro thiên tai cũng như từng bước hình thành cơ sở nghề cá; phục vụ phát triển kinh tế - xã hội, an ninh - quốc phòng cho huyện đảo Lý Sơn.

Dự án có tổng diện tích sử dụng đất 43,6ha, trong đó diện tích vũng neo đậu 21,6ha. Có tổng cộng 5 gói thầu thi công xây lắp, bao gồm các hạng mục chính: Nạo vét mở rộng hai vũng số 1 và 2 để làm nơi neo đậu tàu thuyền, luồng vào; lắp đặt 45 phao báo hiệu, xây dựng bến liền bờ kết hợp kè mái nghiêng chống sạt lở, bến cập tàu và mở rộng mặt bờ kè kết hợp neo đậu... Cùng với đó là xây dựng đê Đông Nam dài 726m, nối dài 130m đê Tây và gia cố 650m đê Đông.

Dự án được đầu tư xây dựng để làm nơi neo đậu, tránh trú bão cho 500 tàu, thuyền có công suất đến 400CV/chiếc.

Ban đầu, dự án do Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Quảng Ngãi làm chủ đầu tư và giao cho Ban Quản lý các dự án đầu tư xây dựng thủy sản điều hành. Hơn 6 năm kể từ ngày khởi công, dự án lúc này dở dang, vỡ tiến độ đã được “chuyền” qua cho Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng các công trình nông nghiệp và phát triển nông thôn tỉnh Quảng Ngãi (Ban Nông nghiệp) thay thế vai trò chủ đầu tư. Rất nhiều “thảm cảnh” xảy đến với dự án được cho là phát sinh trong hơn 3 năm dự án được đơn vị này triển khai, tổ chức thi công xây dựng.

Tháng 3/2021, sau khi Ban Nông nghiệp bị sáp nhập nguyên trạng về Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng các công trình giao thông tỉnh Quảng Ngãi (Ban Giao thông) vì hoạt động kém hiệu quả, nội bộ mất đoàn kết nghiêm trọng... thì Dự án Vũng neo đậu tàu thuyền Lý Sơn giai đoạn 2, cùng hàng loạt dự án trăm tỷ rối rắm khác đã theo cách đó mà về với chủ đầu tư mới.

Dự án được bàn giao nguyên trạng từ Ban Nông nghiệp về Ban Giao thông vào tháng 3/2021.

Thời điểm nhận chuyển giao, dự án trong tình trạng dở dang, chậm tiến độ kéo dài, tổng giá trị khối lượng hoàn thành đạt khoảng 88,4% giá trị hợp đồng. Tuy nhiên, qua rà soát, chủ đầu tư mới phát hiện rất nhiều tồn tại, vướng mắc khó giải quyết, ảnh hưởng nghiêm trọng đến các bước triển khai tiếp theo và tiến độ tổng thể của dự án.

“Đi kiểm tra thực địa để nhận bàn giao, đứng trước mớ hỗn độn, ngổn ngang cả trên giấy lẫn công trường, xe máy thiết bị hoen gỉ, mục nát… chúng tôi có phần sợ hãi và không biết bắt đầu từ đâu, gỡ từ chỗ nào để dự án chạy trở lại”, một cán bộ Ban Giao thông nhớ lại.

Đơn cử, tuy là dự án trăm tỷ nhưng hồ sơ lại không có file mềm, một số nội dung sai sót. Công tác tham mưu của Ban Nông nghiệp trước đây có nhiều bất cập, số liệu không thống nhất gây khó khăn trong công tác quản lý chi phí đầu tư xây dựng. Ngoài ra, việc quản lý các hợp đồng trước đây không chặt chẽ, dẫn đến không kịp thời gia hạn làm hết hiệu lực.

Rất nhiều tồn tại, vướng mắc khó giải quyết khiến dự án “đứng bánh”.

Bên cạnh đó, công tác quản lý mặt bằng sau giao đất của Ban Nông nghiệp cũng bộc lộ rõ sự buông lỏng quản lý, thiếu sâu sát. Bằng chứng là chủ đầu tư đã không kịp thời tổ chức thi công xây dựng tường rào bao quanh để bảo vệ ranh công trình; không kịp thời thông tin, phối hợp với chính quyền địa phương, nên để xảy ra việc 38 hộ dân lấn chiếm hành lang lưu không của dự án để xây dựng vật kiến trúc, trồng hoa màu trên phần diện tích gần 8.000m2. Hậu tiếp quản, dù Ban Giao thông và huyện Lý Sơn đã phối hợp tổ chức nhiều đợt giải thích, tuyên truyền và vận động để người dân bàn giao mặt bằng nhưng bất thành.

Lớn nhất và khó giải quyết nhất là theo hồ sơ khảo sát thì khu vực nạo vét của gói thầu số 15 và 16 là sỏi sạn san hô nên lập hồ sơ dự toán biện pháp thi công bằng gàu ngoạm. Tuy nhiên, trong quá trình triển khai nạo vét thì có một số vị trí cục bộ đã xuất hiện đá san hô kết cứng và đá bazan đen, với tổng khối lượng đá dự kiến phát sinh khoảng 6.864m3. Dẫn đến phải thay đổi biện pháp thi công sang nổ mìn phá đá để có thể nạo vét đến cao độ thiết kế, tổng giá trị dự kiến phát sinh gần 26 tỷ đồng.

Trước đó, nội dung này đã được Ban Nông nghiệp lập biên bản kiểm tra xử lý kỹ thuật hiện trường cùng các đơn vị có liên quan thống nhất điều chỉnh, bổ sung khối lượng trình cấp thẩm quyền xem xét, thống nhất chủ trương thực hiện. Tuy nhiên, sau đó thủ tục này không hiểu vì lý do gì đã bị “ngâm” và không thực hiện cho đến ngày chuyển giao về chủ đầu tư mới.

Ban Nông nghiệp đã “ngâm” các vướng mắc trong thời gian dài mà không có động thái chủ động xử lý.

Ngoài ra, một số hạng mục, gói thầu đã được nhà thầu thi công hoàn thành, nhưng Ban Nông nghiệp đã chậm phối hợp cùng các cơ quan, đơn vị có liên quan tổ chức nghiệm thu hoàn thành, bàn giao đưa vào sử dụng. Để rồi sau đó nhiều năm, các hạng mục này đã bị gió bão, sóng biển làm hư hại, nhà thầu phải tự bỏ kinh phí để duy tu, khắc phục.

Trực tiếp kiểm tra hiện trường vào đầu năm 2022, chứng kiến những vướng mắc khó giải quyết của dự án, Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Ngãi Đặng Văn Minh đã thẳng thắn chỉ rõ sự yếu kém và thiếu tinh thần trách nhiệm trong quá trình tổ chức thực hiện dự án của Ban Nông nghiệp trước đây. Đồng thời yêu cầu Ban Giao thông phối hợp với các Sở, ngành có liên quan và huyện Lý Sơn tổng lực phối hợp “gỡ rối” cho dự án, hoàn thành và đưa toàn bộ công trình vào khai thác để phát huy hiệu quả đầu tư.

Tiếp quản, gỡ rối và đưa dự án về đích

Tiếp quản một dự án từ con số 0, cùng mớ bòng bong, để công trình tái khởi động và chạy trơn tru trở lại, tạo tiền đề hoàn thành toàn bộ các hạng mục, Ban Giao thông đã xây dựng một kế hoạch chi tiết, phân công và bố trí cán bộ giàu chuyên môn đeo bám công trường, từng đầu việc cụ thể, từng phương án xử lý có hiệu quả, đảm bảo tính pháp lý được chủ động đề xuất. Những vấn đề vượt thẩm quyền kịp thời được báo cáo, kiến nghị và phối hợp tìm kiếm phương hướng xử lý.

Hơn 2 năm, cả chục cán bộ, người lao động của Ban Giao thông, mà trực tiếp phụ trách là Phòng Quản lý dự án 2 đã lần mò, đeo bám để giải quyết từng vướng mắc lớn nhỏ khiến dự án bị kéo rê nhiều năm. “Có những thời điểm nhà thầu lâm vào bế tắc thực sự do gặp cả khó khăn về tài chính, dịch bệnh lẫn thời tiết, trong khi vướng mắc thì chưa tháo gỡ được, kỹ sư, nhân công sinh ra tâm lý chán nản, công trường vắng lặng, đìu hiu… “Chúng tôi một mặt đồng hành, hỗ trợ, mặt khác luôn động viên, khích lệ và đôn đốc để họ vững tin tiếp tục bám công trường”, một cán bộ trực tiếp phụ trách dự án nói và cho biết.

Kết quả, ngày 25/10 vừa rồi, Sở Giao thông vận tải Quảng Ngãi đã tổ chức kiểm tra công tác nghiệm thu hoàn thành công trình của Ban Giao thông đối với 2 gói thầu số 15, 16 – là những gói thầu cuối cùng của Dự án Vũng neo đậu tàu thuyền Lý Sơn giai đoạn 2. Đánh dấu quá trình chật vật “lai dắt” thành công dự án vào bờ sau khi tiếp quản.

Hơn 2 năm tiếp quản, Ban Giao thông đã tháo gỡ tất cả những tồn tại, đưa dự án về đích.

Ông Phạm Ngọc Thủy – Phó Giám đốc Sở Giao thông vận tải Quảng Ngãi – Trưởng đoàn kiểm tra cho rằng, để dự án đi tới ngày hôm nay, chắc chắn cả chủ đầu tư, nhà thầu và các đơn vị có liên quan đã nỗ lực không ngừng nghỉ.

Ở bước tiếp theo, sau khi cơ quan chuyên môn có thông báo kết quả kiểm tra bằng văn bản, Ban Giao thông sẽ hoàn chỉnh các thủ tục để bàn giao tất cả các hạng mục cho Ban Quản lý các Cảng cá tỉnh Quảng Ngãi (Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Quảng Ngãi) đưa vào quản lý khai thác, vận hành.

Ở góc độ địa phương, bà Phạm Thị Hương - Chủ tịch UBND huyện Lý Sơn cho biết, cán bộ và nhân dân huyện nhà rất vui mừng khi dự án quan trọng bậc nhất của đảo đã được xây dựng hoàn thành sau rất nhiều năm triển khai. Công trình giúp bà con ngư dân có nơi neo trú tàu thuyền an toàn, góp phần hoàn thiện cơ sở hạ tầng, phát triển kinh tế - xã hội và an ninh – quốc phòng cho địa phương.

Dự án hoàn thành góp phần rất lớn vào việc hoàn thiện hạ tầng, phát triển kinh tế - xã hội huyện đảo.

Trao đổi với Phóng viên Báo điện tử Xây dựng, Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Ngãi Đặng Văn Minh cho rằng, đây là một dự án rất quan trọng, tác động rõ nét đến quá trình xây dựng và phát triển của huyện đảo Lý Sơn. Tuy nhiên, qua nhiều năm dự án vẫn chưa thể hoàn thành do nguyên nhân chủ quan, xuất phát từ sự yếu kém và thiếu trách nhiệm của chủ đầu tư trước đây. “Đầu năm 2022, tôi đã trực tiếp đi kiểm tra hiện trường và có những chỉ đạo cụ thể trên cơ sở đề xuất, kiến nghị của Ban Giao thông. Đến nay, toàn bộ dự án đã hoàn thành và hoàn thiện các thủ tục để đưa vào sử dụng, phát huy hiệu quả đầu tư. Từ kết quả đó, tôi ghi nhận sự vào cuộc một cách quyết liệt, có hiệu quả và trách nhiệm của các chủ thể có liên quan”, ông Minh nói.