(Xây dựng) - Vấn đề nhà ở cho nhóm đối tượng thu nhập thấp, công nhân và người lao động luôn là vấn đề cấp thiết đối với Hải Phòng. Cùng với chủ trương chung trong phát triển nhà ở xã hội (NƠXH), việc xây dựng nhà ở cho công nhân và lao động đã được thành phố xúc tiến khẩn trương, thu hút sự quan tâm của các nhà đầu tư và người lao động.

Về tái định cư tại chung cư HH3 và HH4 Đồng Quốc Bình là niềm mơ ước của nhiều người thu nhập thấp.

Nỗ lực phát triển NƠXH và nhà ở công nhân

TP Hải Phòng là trung tâm công nghiệp lớn nhất phía Bắc Việt Nam, với 14 KCN đang hoạt động, cùng với các cụm công nghiệp đang được triển khai, đã thu hút trên 190 nghìn lao động, trong đó có khoảng trên 67 nghìn lao động nhập cư. Số lượng công nhân trong các KCN ngày càng tăng, kéo theo đó là nhu cầu về nhà ở cho công nhân tăng cao, đây đang là vấn đề rất cấp thiết của Hải Phòng.

Qua khảo sát của UBND Thành phố, nhu cầu về nhà ở của người thu nhập thấp, công nhân và lao động trên địa bàn TP Hải Phòng là rất lớn. Hiện, toàn thành phố có tổng 205 chung cư cũ, với gần 8.100 hộ gia đình đang sinh sống; trong đó có 178 chung cư xuống cấp và nguy hiểm cần phải xây dựng lại, với trên 7.000 hộ dân.

Bên cạnh đó, nhóm đối tượng thu nhập thấp có hộ khẩu tại địa phương phần lớn đều đã có chỗ ở hoặc ở chung với gia đình, còn lại là các đối tượng người lao động nhập cư mới dịch chuyển đến, phần lớn hiện nay đều đang thuê trọ, ở chung, ở ghép hoặc ở nhờ nhà người thân để tiết kiệm chi phí, chưa có khả năng sở hữu nhà ở. Nhu cầu nhà ở thu nhập thấp tập trung tại các hộ gia đình chưa có nhà ở và nhà ở thiếu kiên cố, đơn sơ, có diện tích chật hẹp, không đảm bảo không gian và điều kiện sinh hoạt. Do đó, bên cạnh Chương trình phát triển NƠXH, thì việc triển khai các dự án nhà ở cho công nhân là một trọng tâm ưu tiên của thành phố.

Theo Chương trình phát triển nhà ở TP Hải Phòng giai đoạn 2020 - 2030 (điều chỉnh năm 2022), Hải Phòng phấn đấu trong giai đoạn 2021 - 2025 phát triển 1,5 triệu m2 NƠXH, tương ứng khoảng 20.794 căn hộ. Trong đó, nhà ở cho thuê phấn đấu đạt 300 nghìn m2 sàn, tương ứng khoảng 4.158 căn hộ; nhà ở lưu trú công nhân phấn đấu đạt hơn 8.208 m2 sàn, tương ứng 210 căn hộ. Giai đoạn 2026 -2030 phát triển tăng thêm 2 triệu m2 sàn NƠXH, tương đương khoảng 28 nghìn căn hộ xây mới. Trong đó, nhà ở cho thuê phấn đấu đạt khoảng 400 nghìn m2 sàn, tương ứng 5.598 căn hộ; nhà ở lưu trú công nhân phấn đấu đạt 20 nghìn m2 sàn, tương ứng 400 căn hộ. Thành phố phấn đấu sẽ đáp ứng nhu cầu về chỗ ở cho khoảng 80 nghìn công nhân.

Đây đều là những mục tiêu rất cao nhưng Hải Phòng đã quyết định điều chỉnh Chương trình phát triển nhà ở TP Hải Phòng đến năm 2020, năm 2025 và 2030 và quyết tâm thực hiện bằng được (theo chương trình cũ, giai đoạn 2021 - 2025 diện tích NƠXH chỉ phát triển 610 nghìn m2 sàn; giai đoạn 2026 - 2030 cũng chỉ có 610 nghìn m2 sàn). Như vậy, với chương trình nhà ở đã điều chỉnh, NƠXH được thành phố đặc biệt quan tâm, mục tiêu đề ra tăng gấp 2,5 - 3,5 lần.

Dự kiến, Hải Phòng sẽ quy hoạch khoảng 20% diện tích đất trong các KCN xây dựng NƠXH phục vụ công nhân. Thời gian tới, sự gia tăng về tỷ lệ lấp đầy các KCN sẽ tăng số lượng công nhân làm việc, nhu cầu về nhà ở của công nhân tăng cao. Giai đoạn năm 2020, có 26.400 công nhân có nhu cầu về nhà ở. Giai đoạn 2021 - 2025, có 40 nghìn công nhân có nhu cầu về nhà ở. Giai đoạn 2026 - 2030, có 40 nghìn công nhân có nhu cầu về nhà ở. Việc thiếu nhà ở cho công nhân làm giảm sự hấp dẫn, thu hút của DN trong việc tuyển dụng, khiến công nhân thiếu sự gắn bó lâu dài với DN, làm đứt gãy kỹ năng lao động, gây lãng phí nguồn nhân lực cho xã hội.

Từ vấn đề đặt ra đó, thành phố định hướng xây dựng các cơ chế chính sách cụ thể để thực hiện. Theo đó, tiếp tục đa dạng hóa các phương thức đầu tư xây dựng NƠXH cho người thu nhập thấp, chủ yếu sử dụng vốn ngoài ngân sách; đẩy mạnh việc cho vay ưu đãi từ nguồn vốn ưu đãi của Chính phủ thông qua Ngân hàng Chính sách xã hội, để ưu tiên cho công nhân có nhu cầu về NƠXH vay để mua, thuê NƠXH; khuyến khích các thành phần kinh tế sử dụng vốn chủ sở hữu, vốn vay ngân hàng và vốn huy động hợp pháp để xây dựng NƠXH.

Đối với công nhân lao động tại các KCN, TP Hải Phòng chủ trương tạo quỹ đất sạch phát triển NƠXH theo dự án tại các khu vực đô thị phát triển và tập trung nhiều KCN (huyện An Dương, Thủy Nguyên…); sắp xếp lại quỹ đất do Nhà nước quản lý để điều chỉnh quy hoạch và chuyển sang đất xây dựng NƠXH; mời gọi các nhà đầu tư xây dựng NƠXH. Ngoài ra, thành phố cũng sẽ bố trí vốn ngân sách để giải quyết cho các hộ gia đình đặc biệt khó khăn về nhà ở, không thể thuê NƠXH do DN đầu tư xây dựng.

Hiện thực hóa giấc mơ an cư cho người thu nhập thấp

Nhằm cụ thể hóa Đề án "Đầu tư xây dựng ít nhất 1 triệu căn hộ NƠXH cho đối tượng thu nhập thấp, công nhân KCN giai đoạn 2021 - 2030" của Chính phủ, trong đó TP Hải Phòng được giao chỉ tiêu phát triển 33.500 căn NƠXH và nhà ở công nhân (giai đoạn 2022 - 2025 là 15.400 căn; giai đoạn 2026 - 2030 là 18.100 căn); thực hiện quan điểm chỉ đạo của Thành ủy, HĐND Thành phố, UBND Thành phố xây dựng thiết chế công đoàn, quan tâm chăm lo đời sống vật chất, tinh thần cho công nhân, người lao động. Từ đầu năm đến nay, thành phố liên tục khởi công các dự án NƠXH và nhà ở công nhân.

Tháng 3/2023, Hải Phòng khởi công dự án khu NƠXH tại Tổng kho 3 Lạc Viên (quận Ngô Quyền) do Công ty CP Thái - Holding là chủ đầu tư. Dự án xây dựng trên khu đất 16,91 ha, gồm 10 block nhà chung cư cao 15 tầng, tổng số khoảng 4.456 căn hộ.

Tháng 5, Hải Phòng tiếp tục khởi công Dự án khu NƠXH tại Khu đô thị - Dịch vụ thương mại và nhà ở công nhân Tràng Duệ, quy mô 2.538 căn. Dự án có tổng mức đầu tư hơn 1.594 tỷ đồng, do Công ty CP KCN Sài Gòn - Hải Phòng làm chủ đầu tư. Dự kiến, dự án sẽ hoàn thành trong quý IV/2025.

Khởi công Dự án xây dựng khu nhà ở công nhân viên của Công ty TNHH Pegatron Việt Nam, diện tích đất sử dụng 5,04 ha với 10 tòa nhà cao tầng, khi hoàn thành dự án đáp ứng chỗ ở cho khoảng 10 nghìn công nhân. Dự án có tổng mức đầu tư 68,3 triệu USD.

Ngày 13/6, Ban quản lý Khu kinh tế Hải Phòng ra thông báo kêu gọi nhà đầu tư thực hiện Dự án xây dựng NƠXH (giai đoạn 1) tại phường Tràng Cát, quận Hải An, thuộc Khu kinh tế Đình Vũ - Cát Hải. Dự án có diện tích 28,14 ha, bao gồm 27 block khu NƠXH (20 block 7 tầng và 7 block 9 tầng), tổng diện tích sàn dự kiến 26,1 ha, với 4.004 căn hộ; Công trình thương mại dịch vụ khoảng 23.100 m2; công trình trường học khoảng 17.100 m2.

Trước đó, Hải Phòng ra thông báo mời quan tâm Dự án đầu tư Xây dựng Khu NƠXH tại quận Hải An (phường Đông Hải 2) thuộc Khu kinh tế Đình Vũ - Cát Hải. Dự án có diện tích 22,5 ha, quy mô gồm 13 tòa chung cư cao 9 tầng, với tổng 2.347 căn NƠXH; 1 toà chung cư thương mại cao 10 tầng với 138 căn; 117 căn nhà liền kề cao 5 tầng.

Các dự án được kỳ vọng, sau khi hoàn thành sẽ tạo quỹ NƠXH, giải quyết nhu cầu về nhà ở, nâng cấp điều kiện sống cho các đối tượng được hưởng chính sách như công nhân, người lao động,… của thành phố theo quy định của pháp luật về NƠXH. Từ đó, mang tới môi trường sống hiện đại, văn minh, góp phần thúc đẩy an sinh xã hội và kinh tế tại địa phương.

Thời gian tới, thành phố đang tập trung triển khai xây dựng Đề án phát triển NƠXH và nhà ở công nhân trên địa bàn TP Hải Phòng đến năm 2030 trình Ban Chấp hành Đảng bộ Thành phố quyết định; Bố trí, sắp xếp các hộ dân về chung cư HH3 Đồng Quốc Bình, quận Ngô Quyền...

Xây dựng nghị quyết chuyên đề về phát triển NƠXH

Tại cuộc gặp gỡ, đối thoại với công nhân, viên chức, lao động thành phố vừa qua, ông Lê Tiến Châu - Bí thư Thành ủy Hải Phòng cho biết: Hải Phòng đang nỗ lực, tập trung triển khai các dự án về NƠXH, nhà ở cho người có thu nhập thấp, nhà ở cho công nhân. Đến nay, thành phố đã chuẩn bị để có thể phát triển gần 47 nghìn căn NƠXH, cao hơn chỉ tiêu mà Chính phủ giao cho Hải Phòng đến năm 2025 và 2030.

Bí thư Thành ủy Hải Phòng nêu rõ, bên cạnh mục tiêu về số lượng, lãnh đạo TP Hải Phòng đang nỗ lực thay đổi, chuyển hóa quan điểm của nhiều người cho rằng NƠXH là “không gian cho các đối tượng yếu thế, thu nhập thấp, các điều kiện sống vừa đủ”, Hải Phòng khẳng định sẽ xây dựng NƠXH thực sự là không gian ở mới đồng bộ, tiện nghi, có đầy đủ hệ thống hạ tầng xã hội (bệnh viện, trường học) mà quan trọng là phải vừa túi tiền, phù hợp với khả năng chi trả của đa số người dân.

Bí thư Thành ủy Hải Phòng nhấn mạnh, phát triển NƠXH gắn liền với đô thị và gắn liền với các khu vực sản xuất, các khu vực dịch vụ, tạo công ăn, việc làm. Hải Phòng đang hạn chế dần các dự án nhỏ và dần chuyển sang mô hình dự án NƠXH với quy mô lớn. Từ thay đổi quan điểm tiếp cận sẽ dẫn đến thay đổi cách làm. Tới đây, khi xây dựng Nghị quyết của Ban Chấp hành Đảng bộ Thành phố về phát triển NƠXH đến năm 2025, tầm nhìn đến năm 2030 thì quan điểm này sẽ được cụ thể hóa, trở thành cam kết của lãnh đạo thành phố với Nhân dân.