Xét xử vụ “lừa đảo” xảy ra tại Công ty CP Địa ốc Alibaba có thể nói là kỷ lục trong hoạt động tố tụng từ trước đến nay. Đến giờ nhiều người vẫn quan tâm vì sao cả ngàn người dễ dàng sập bẫy như thế.

Alibaba - “lớn nhanh như… thánh gióng” và kịch bản lừa qua 5 bước

Công ty CP Địa ốc Alibaba được Sở Kế hoạch - Đầu tư TP.HCM cấp giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh chính thức vào ngày 5/5/2016, trụ sở tại đường Điện Biên Phủ, quận Bình Thạnh, với vốn điều lệ chỉ 1 tỷ đồng. Đáng ngạc nhiên, đến đợt thay đổi đăng ký kinh doanh lần 3, vào ngày 26/9/2017, tức 16 tháng kể từ khi… chào đời, công ty tăng vốn điều lệ lên đến 1.600 tỷ đồng.

Khởi đầu Alibaba chỉ vốn điều lệ 1 tỷ đồng nhưng sau 16 tháng đã tăng trưởng vốn lên đến 1.600 tỷ đồng một cách khó tin. Ảnh: Trương Thanh Tùng

Địa ốc Alibaba do Nguyễn Thái Luyện (37 tuổi, quê Gia Lai) làm Chủ tịch HĐQT kiêm Tổng giám đốc điều hành, chỉ đạo tất cả nhưng chỉ nắm 1% cổ phần. Vợ của Luyện, là Võ Thị Thanh Mai (35 tuổi, quê Quảng Bình) chiếm 49,5%. Phần còn lại cũng 49,5% là của Nguyễn Thái Lĩnh (33 tuổi, em trai của Luyện).

Đến nay cơ quan điều tra xác định, Nguyễn Thái Luyện đã chỉ đạo thành lập 22 công ty trực thuộc Alibaba, hoạt động các lĩnh vực như: bất động sản, truyền thông, vận tải… Những công ty này, Luyện bố trí người thân như: em ruột, vợ, các nhân viên thân tín… đứng tên làm giám đốc, đại diện pháp luật và Alibaba góp vốn vào hầu hết công ty.

Vợ chồng Nguyễn Thái Luyện - Võ Thị Thanh Mai. Ảnh: T.L

Cơ quan điều tra chỉ rõ, Nguyễn Thái Luyện và đồng bọn đã thực hiện kịch bản 5 bước để lừa đảo hàng ngàn người. Cụ thể trong cáo trạng truy tố 23 bị cáo của vụ án thì có 4.361 bị hại, bị chiếm đoạt số tiền lên đến 2.264 tỷ đồng. Và kịch bản 5 bước đó là:

Bước 1: Luyện dùng phần nhỏ tiền cá nhân và phần lớn tiền chiếm đoạt từ khách hàng chỉ đạo người thân, nhân viên thân tín của Alibaba đứng tên nhận chuyển nhượng đất nông nghiệp với số lượng lớn, tại các tỉnh như: Đồng Nai, Bà Rịa - Vũng Tàu và Bình Thuận…

Bước 2: Những cá nhân nhận chuyển nhượng đất lập hợp đồng ủy quyền cho các pháp nhân do Luyện thành lập, để các công ty này tự vẽ “dự án” không có thật trên đất nông nghiệp, phân lô, tách thửa trái quy định theo chỉ đạo của Luyện. Mà tất cả các dự án đều không đăng ký với cơ quan quản lý đất đai chuyển đổi mục đích sử dụng hoặc tách thửa đất; không thực hiện các thủ tục theo quy định pháp luật về việc thành lập dự án.

Bước 3: Sau khi nhận ủy quyền, các pháp nhân với tư cách là chủ đầu tư các dự án “ma” trên đất nông nghiệp, đã phân lô, tách thửa từ 100 m2 đến dưới 400 m2 trái quy định, có ghi rõ đất thổ cư, thời hạn sử dụng lâu dài,... rồi dùng truyền thông để quảng cáo bán sản phẩm.

CEO Nguyễn Thái Luyện. Ảnh: T.L

Bước 4: Luyện chỉ đạo các chủ đầu tư ký hợp đồng hợp tác kinh doanh phân phối bán đất nền trong dự án “ma” với công ty Alibaba để công ty Alibaba trở thành đại lý phân phối đất nền… nhằm mục đích che giấu nguồn gốc bất hợp pháp của các dự án; đồng thời tạo ra giao dịch ảo để khách hàng tin tưởng là các dự án có đủ tính pháp lý, đủ điều kiện chuyển nhượng theo Luật Kinh doanh Bất động sản mà đồng ý mua.

Bước 5: Sau khi khách hàng đồng ý mua, Luyện chỉ đạo các pháp nhân đứng tên nêu trên ký hợp đồng thỏa thuận, chuyển nhượng quyền sử dụng đất cho khách hàng, nhưng tiền được nộp về Công ty Alibaba để Luyện quản lý, sử dụng.

Vì …hám lợi nên sập bẫy?

Cơ quan điều tra chỉ ra Luyện và đồng bọn đã có những chiêu thức chiêu dụ khách hàng để khiến họ vì… hám lợi mà sập bẫy.

Cụ thể, Luyện và các đồng phạm đã sử dụng chiêu thức bán hàng như: cam kết mua lại với giá cao hơn từ 30% sau 12 tháng hoặc 38% sau 15 tháng kể từ ngày nộp tiền; hoặc thuê lại với giá 2%/tháng kể từ ngày ký và thanh toán 95% giá trị hợp đồng.

Với cách thức này, hầu hết khách hàng nhận chuyển nhượng đất dưới dạng nền thổ cư mua từ Công ty Alibaba hay các công ty trực thuộc, đều không nhận được giấy chứng nhận quyền sử dụng đất dưới dạng thổ cư như cam kết khi đến hạn. Mà thực tế, khách hàng phải được Alibaba chuyển sang hình thức trả lãi hoặc thu mua trở lại theo các hợp đồng quyền chọn hoặc phụ lục hợp đồng kèm theo.

Alibaba có nhiều thủ đoạn tinh vi để chiếm đoạt tiền của khách hàng và bản chất thực sự là huy động vốn trái phép với mồi nhử là dự án bất động sản ma. Ảnh: Phương Anh Linh

Chính vì vậy ngay từ giai đoạn đầu điều tra, Cơ quan CSĐT Công an TP.HCM đã đưa ra nhận định “địa ốc Alibaba với danh nghĩa kinh doanh bất động sản nhưng bản chất thực sự là lừa đảo, huy động vốn theo hình thức đa cấp và sử dụng các dự án ma làm mồi nhử khiến khách hàng sập bẫy”.

Các dự án “ma” được Luyện và đồng bọn tự vẽ trên các mảnh đất nông nghiệp có diện tích đặc biệt lớn, chưa được phép phân lô tách thửa, không phải đất thổ cư như Alibaba quảng cáo và thể hiện trong hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng đất. Việc Luyện chỉ đạo đưa ra quyền chọn hoặc các phụ lục hợp đồng kèm theo chỉ nhằm mục đích thu hút nhiều nhà đầu tư vào các “dự án”.

Nguyễn Thái Luyện và đồng bọn vẽ nên các dự án ma, đặt tên rất... kêu và khiến hàng ngàn người bị lừa. Ảnh: Phương Anh Linh

22 công ty trực thuộc Alibaba được cho là phục vụ cho kế hoạch lừa đảo bài bản của Luyện và đồng bọn. 22 pháp nhân này không có thêm hoạt động kinh doanh hợp pháp nào khác, đều không có hoạt động kê khai, báo cáo, nộp thuế liên quan đến hoạt động kinh doanh, chỉ khai báo nộp thuế môn bài, không phát sinh doanh thu độc lập…

Trong vụ án này, ngoài khách hàng sập bẫy do tin vào các quảng cáo gian dối của Luyện và đồng bọn thì có lượng lớn những người vừa là… thủ phạm, nhưng cũng vừa là nạn nhân. Đó là nhiều nhân viên tại Công ty Alibaba và các công ty trực thuộc.

Cơ quan điều tra xác định, rất nhiều nhân viên môi giới của Alibaba không biết về cách thức, thủ đoạn lừa đảo của Nguyễn Thái Luyện và các đồng phạm. Bản thân họ cũng tin tưởng vào sự cam kết lợi nhuận, tính pháp lý của các dự án “ma” do Luyện và các đồng phạm tự vẽ ra, chào bán.

Lượng lớn nhân viên công ty Alibaba vừa là nạn nhân bị mất tiền, dụ dẫn người thân vào... bẫy nhưng cũng "tiếp tay" cho Nguyễn Thái Luyện chiếm đoạt tiền của nhiều khách hàng khác. Ảnh: T.L

Trong nội bộ Alibaba, Luyện đã sử dụng thủ đoạn tổ chức phân cấp chức vụ, dựa trên doanh số hợp đồng thoả thuận chuyển nhượng quyền sử dụng đất trong tháng. Luyện cũng tuyên truyền, khuyến dụ các nhân viên giới thiệu người nhà, người quen và cùng góp tiền để đứng tên chung trong các hợp đồng thoả thuận chuyển nhượng quyền sử dụng đất ký kết với Alibaba để đạt được vị trí quản lý hoặc giám đốc sàn, giúp nhận được tiền thưởng, mức chiết khấu cao. Và đây được chỉ ra là tương tự mô hình kinh doanh đa cấp.

Lượng lớn nhân viên là người tiếp tay cho Luyện và đồng bọn lừa đảo hàng ngàn người. Nhưng chính họ là nạn nhân bị mất tiền và có thể … vô tình chiêu dụ người thân sập bẫy.

Từ cơ sở trên nên cơ quan điều tra xác định, việc không xem xét trách nhiệm hình sự các nhân viên này là có căn cứ.