• Bài 3: Giới chuyên môn nói gì
• Bài 2: Ai kiểm soát chất lượng gạch không nung trên thị trường?
• Sử dụng gạch không nung, từ chính sách đến thực tiễn: Ý kiến từ địa phương
• Hà Tĩnh: Bài toán thị trường cho gạch không nung
• Quảng Ninh: Cần nhìn nhận khách quan gạch nung và gạch không nung
• Quảng Bình: Để vật liệu xây không nung trở thành xu hướng mới

(Xây dựng) – Trong quá trình thực hiện loạt bài viết về chủ trương sử dụng vật liệu xây dựng không nung (VLXDKN) từ chính sách đến thực tiễn, phóng viên Báo điện tử Xây dựng đã tiến hành khảo sát, lẫy ngẫu nhiên một số sản phẩm gạch không nung đang được xây dựng tại công trình để gửi đi thử nghiệm tại Viện Vật liệu Xây dựng (Bộ Xây dựng). Kết quả sau khi thử nghiệm đối với các mẫu gửi đều không đạt về độ thấm nước.

Các sản phẩm VLXDKN trên thị trường cần được kiểm soát chất lượng chặt chẽ hơn nữa để đảm bảo quyền lợi cho người tiêu dùng.

Sau loạt bài viết của Báo điện tử Xây dựng, một số ý kiến góp ý đều thống nhất cho rằng: Việc áp dụng VLXDKN một cách đại trà đã gây ra khó khăn cho nhiều địa phương, bởi những yếu điểm mà VLXDKN hiện nay chưa được khắc phục mà yêu cầu thực hiện một cách đại trà thì càng gây khó khăn. Một số ý kiến khác cũng đề xuất, những địa phương có điều kiện đặc thù thì Nhà nước, Chính phủ có thể đẩy mạnh phát triển loại vật liệu đó nhằm mang lại hiệu quả cao, giá thành và chi phí vận chuyển giảm. Ngược lại, đối với những khu vực không đáp ứng đủ điều kiện trong việc phát triển VLXDKN thì có thể linh hoạt thay bằng các vật liệu khác hiệu quả hơn.

Đơn cử như tại tỉnh Hải Dương, tình hình triển khai Chương trình phát triển VLXDKN vẫn còn nhiều bất cập. VLXDKN chưa được ứng dụng rộng rãi do: Thói quen dùng gạch của các chủ đầu tư và người tiêu dùng; giá thành sản phẩm gạch không nung còn cao so với gạch đất sét nung; đội ngũ công nhân có tay nghề, sử dụng thành thạo các công cụ chuyên dùng khi thi công các sản phẩm vật liệu xây không nung còn thiếu. Đáng chú ý, các đơn vị sản xuất VLXDKN chưa tiếp cận được các chính sách ưu đãi trong đầu tư phát triển VLXDKN, các nhà đầu tư chưa quan tâm đến việc sử dụng vật liệu mới trong công trình xây dựng.

Có một thực tế cho thấy, hiện nay có hiện tượng một số nhà thầu thi công xây dựng vẫn trà trộn VLXDKN của các đơn vị sản xuất thủ công, không đạt chất lượng, chứng nhận và công bố hợp quy cho sản phẩm, chưa tuân thủ quy định của pháp luật về việc kiểm soát chất lượng sản phẩm trước khi đưa ra tiêu thụ trên thị trường theo quy định. Nhiều sản phẩm chưa đạt tiêu chuẩn, nhưng vẫn tiêu thụ ra thị trường, làm ảnh hưởng đến chất lượng của VLXDKN nói chung.

Khảo sát của phóng viên trên địa bàn TP Hà Nội, trong đó có các công trình đầu tư công tại quận Thanh Xuân như: Công trình Trường tiểu học Kim Giang, Trường tiểu học Khương Đình, Trường mầm non Nguyễn Tuân, công trình sửa chữa, cải tạo Nhà văn hóa phường Phương Liệt, công trình Nhà văn hóa phường Kim Giang… được sử dụng 100% VLXDKN.

Tại công trình trường tiểu học Kim Giang, hiện nay công trình xây dựng đến tầng 4, gần xong phần thô. Bên ngoài công trình tập kết rất nhiều VLXDKN, trên mỗi sản phẩm GKN có dán nhãn mác xuất kho. Nhãn mác GKN ghi: Vinh Phat Trading And Civil Construction Company Limited (Cty TNHH Xây dựng dân dụng và thương mại Vinh Phát). Khi phóng viên gọi điện thoại đến số điện thoại 08343233xx ghi trên nhãn mác, một nhân viên cho biết: Cty ở địa chỉ Thanh Hà B, Cienco 5, Thanh Oai, Hà Nội. Hiện nay, Cty TNHH Xây dựng dân dụng và thương mại Vinh Phát có một cơ sở nữa tại Hòa Bình. Khách hàng muốn mua bao nhiêu gạch Cty cũng đáp ứng được. Hiện nay, Cty này cũng cung cấp gạch cho nhiều dự án trên địa bàn quận Thanh Xuân như: Công trình Trường tiểu học Khương Đình, công trình Trường mầm non Nguyễn Tuân, công trình Trường tiểu học Kim Giang, công trình Trường Trung học cơ sở 90 Nguyễn Tuân…

Tại hai công trình nói trên, Báo điện tử Xây dựng đã tiến hành lấy mẫu GKN đang được sử dụng để gửi thử nghiệm chất lượng gạch tại Viện Vật liệu xây dựng (Bộ Xây dựng). Đối với công trình sửa chữa, cải tạo Nhà văn hóa phường Phương Liệt, phóng viên đã được ông Trịnh Xuân Quốc - Cty CP Xây dựng 19 cung cấp cho mẫu gạch mua từ đại lý Hải Châm để tiến hành đưa đi thử nghiệm chất lượng.

Mẫu gạch lấy từ công trình sửa chữa, cải tạo Nhà văn hóa phường Phương Liệt có chỉ tiêu thử nghiệm “Độ thấm nước” không phù hợp với yêu cầu quy định cho gạch bê tông theo QCVN16: 2017/BXD (TCVN 6477: 2016).

Kết quả kiểm nghiệm số 3123/VLXD-TTKĐ cho thấy: Đối với công trình Nhà văn hóa Phương Liệt có chỉ tiêu thử nghiệm “Độ thấm nước” không phù hợp với yêu cầu quy định cho gạch bê tông theo QCVN16: 2017/BXD (TCVN 6477: 2016).

Tương tự, mẫu GKN CV 105 (220x105x60) của Cty Vinh Phát sử dụng tại Trường tiểu học Kim Giang cũng được đánh giá là: Có chỉ tiêu thử nghiệm “Độ thấm nước” không phù hợp với yêu cầu quy định cho gạch bê tông theo QCVN16: 2017/BXD (TCVN 6477: 2016)”.

Kết quả thử nghiệm mẫu GKN CV 105 của Cty Vinh Phát được lấy từ công trình Trường tiểu học Kim Giang.

Từ những kết quả thử nghiệm trên, có thể thấy chất lượng GKN tại một số công trình xây dựng không đảm bảo các tiêu chuẩn. Để có cái nhìn khách quan hơn về vấn đề này, ngày 17/4/2019, Báo điện tử Xây dựng có công văn gửi UBND quận Thanh Xuân (Hà Nội) và Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng quận Thanh Xuân (Ban quản lý) đề nghị cung cấp Hồ sơ phê duyệt dự án, thiết kế thi công; Các văn bản nghiệm thu, giám sát, giao nhận hàng hóa; Hồ sơ mời thầu (nếu có) hoặc hồ sơ mua bán đối với các đơn vị cung cấp gạch không nung cho các dự án nêu trên. Đặc biệt là các hồ sơ liên quan đến công trình Cải tạo, sửa chữa Nhà văn hóa Phương Liệt và Trường tiểu học Kim Giang.

Ông Trịnh Xuân Quốc – đại diện nhà thầu thi công Cty CP Xây dựng 19 cung cấp cho mẫu gạch tại công trình sửa chữa, cải tạo Nhà văn hóa Phương Liệt (quận Thanh Xuân, Hà Nội) cho phóng viên Báo điện tử Xây dựng để tiến hành thử nghiệm chất lượng.

Ngày 26/4/2019, phóng viên liên hệ với ông Lê Hồng Thắng - Giám đốc Ban quản lý để làm rõ những nội dung đã nêu trong công văn. Tuy nhiên, ông Thắng cho biết sẽ trả lời bằng văn bản sau. Tuy nhiên đến nay đã gần 2 tuần trôi qua, nhưng Báo điện tử Xây dựng vẫn chưa nhận được phản hồi của Ban quản lý.

Có thể thấy việc áp dụng VLXDKN vào các công trình còn nhiều bất cập, nhiều vướng mắc chưa được giải quyết. Bên cạnh đó, đóng góp ý kiến cho việc xây dựng VLXDKN vào công trình, nhiều chuyên gia cho rằng: Cũng cần phải có hướng dẫn và quy định việc lựa chọn vữa xây phù hợp với từng chủng loại gạch thì mới có thể đảm bảo chất lượng công trình.

Theo ông Lê Văn Tới – Nguyên Vụ trưởng Vụ Vật liệu xây dựng (Bộ Xây dựng) nhấn mạnh: Nhiều quy định tưởng chừng rất cụ thể, nhưng khi áp dụng nhiều địa phương không thực hiện được. Ngoài ra, những hướng dẫn cần thiết trong thiết kế và thi công khi sử dụng VLXDKN chưa được phổ biến rộng rãi, hoặc chưa hình thành quy định chặt chẽ đối với cơ quan thiết kế và thi công. Đặc biệt, chủ trương của Chính phủ đang thiếu vắng các tiêu chuẩn, quy chuẩn, định mức kinh tế kỹ thuật cần thiết. Và một số tiêu chuẩn kỹ thuật, định mức kinh tế kỹ thuật cần thiết vẫn chưa được ban hành, hoặc chưa được điều chỉnh kịp thời.

Do đó, Bộ Xây dựng cùng các cơ quan chức năng, cơ quan quản lý Nhà nước có thẩm quyền nên bổ sung, hoàn thiện hệ thống văn bản quản lý, hướng dẫn sử dụng, đánh giá tổng quan và ghi nhận kiến nghị của các địa phương… phù hợp với tình hình thực tế, nhằm tối ưu hóa chính sách, xây dựng chủ trương đúng đắn về phát triển GKN tại Việt Nam, góp phần giảm thiểu ô nhiễm và bảo vệ môi trường, bắt kịp xu thế xây dựng trên Thế giới.